ΨΥΧΟΣΤΡΟΒΙΛΙΣΜΑΤΑ - Ένα προσωπικό ταξίδι στο αίνιγμα
ΥΠΑΡΞΗ ή μη της ΨΥΧΗΣ, ΕΠΙΣΤΗΜΗ και ΨΥΧΗ, ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΔΗ, ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΑΡΧΕΓΟΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΕΔΙΑ
Φίλες και φίλοι,
Εδώ και χιλιετίες η ύπαρξη ή μη της ψυχής προβληματίζει και απασχολεί την ανθρωπότητα. Το θέμα ανεξάντλητο, τα γραπτά των φιλοσόφων, στοχαστών, θεολόγων και διαφόρων επιστημόνων δεν θα παύσουν να συσσωρεύονται στις βιβλιοθήκες, ηλεκτρονικές ή μη! Ο Βολταίρος (1694 – 1778)
γράφει: ''Τέσσερις χιλιάδες τόμοι μεταφυσικής δεν θα μας μάθουν τι είναι η ψυχή''. Έκτοτε, πολλαπλασιάστηκαν μόνο οι τόμοι!
Πριν 8 χρόνια περίπου, έγραψα αυτό το άρθρο, όχι για να προσφέρω απαντήσεις, αλλά για να μοιραστώ μαζί σας τον λαβύρινθο των σκέψεων μου. Τουλάχιστον στην χωροδιάσταση ή στον χωροχρόνο που ζούμε τώρα, απαντήσεις ή αποδείξεις δεν πρόκειται να υπάρξουν ποτέ. Γι' αυτό τον λόγο το άρθρο μου εξακολουθεί να παραμένει επίκαιρο επ' αόριστον.
Πάντως, ανεξαρτήτως των όσων "εδιδάχθην" στο Πανεπιστήμιο και στη ζωή, και για να αντιλαμβανόμαστε ο ένας τον άλλον, ΘΕΛΩ να πιστεύω στην ύπαρξη της ψυχής, διαφορετικά δεν βγαίνει νόημα. Αν και η επιστήμη εξηγεί τα πάντα μέσω βιοχημείας, νευρωνικών δικτύων και νευροδιαβιβαστών, δεν μ’ αρέσει να ΕΡΩΤΕΥΟΜΑΙ, ν’ ΑΓΑΠΩ, να ΠΑΘΙΑΖΟΜΑΙ και να ΣΥΝΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ με τον εγκέφαλο, αλλά με την ΨΥΧΗ! Δεν θέλω να ΣΥΓΚΙΝΟΥΜΑΙ, να ΣΚΕΠΤΟΜΑΙ, να ΚΛΑΙΩ, να ΦΑΝΤΑΖΟΜΑΙ, να ΝΟΣΤΑΛΓΩ με με νευρωνικές συνάψεις, αλλά με την ΨΥΧΗ μου! Αλλιώς ο ρομαντισμός και τα αισθήματα χάνονται στο διάστημα! Γινόμαστε ένα είδος βιολογικού ρομπότ! Ή... μήπως είμαστε ήδη και δεν το έχουμε καταλάβει ακόμη;
Από νεαρή ηλικία, όπως όλοι μας φαντάζομαι, αντιμαχόμουν με τις απορίες και τα ερωτήματα που έθετα στον εαυτό μου. Αργότερα με την αυξανόμενη επιστημονική μου κατάρτιση, ιδίως στον τομέα της ιατρικής και ψυχολογίας/ψυχοθεραπευτικής, τα πράγματα περιπλέχτηκαν περισσότερο. Έγιναν σχιζοφρενικά! Η επιστημονική μου οντότητα, μου έλεγε και μου λέει: ''Μη βασανίζεσαι άδικα, όταν σβήσει το φως, αυτό ήταν. Τελειώσαμε! Όλα είναι βιοχημεία''. Από την άλλη, ο ανθρώπινος, ο ρομαντικός, ίσως και ο θρησκευόμενος εαυτός μου (όχι, σας βεβαιώ, δεν είμαι θρησκόληπτος, αν και μεγάλωσα με ορθόδοξες θρησκευτικές βάσεις, ασκώ αρκετή κριτική και μερικά πράγματα τα ερμηνεύω με τη δική μου αντίληψη), μου ψιθυρίζει: ''Δεν μπορεί να είναι αυτό το τέλος! Κάτι λίγα επίγεια, ταλαίπωρα χρονάκια που μαθηματικά ισούνται με το μηδέν και τελευτήσαμε;'' Δεν ικανοποιείται το ΕΓΩ μας, που επιθυμεί και απαιτεί μια συνέχεια. Στην ουσία, θέλουμε να πιστεύουμε πως υπάρχει ψυχή ως υπέρεισμα του αρχέγονου άγχους που έχουμε, για το τι έπεται του θανάτου μας. Πώς να το κάνουμε ρε παιδιά, μας εξυπηρετεί και κατά κάποιο τρόπο μας βοηθάει η σκέψη πως ''δεν τελειώνουν όλα εδώ''.
Κατά τη δική μου κοσμοθεωρία, αρέσκομαι να τοποθετώ την ανθρώπινη ύπαρξη μας σε ένα χωροδιαστημικό επίπεδο ''Χ'' και κάπου-κάπου αναρωτιέμαι αν ίσως είμαστε ήδη νεκροί σε κάποιον άλλο χωροχρόνο, αλλά απλούστατα δεν το γνωρίζουμε ακόμη. Πολύ τραβηγμένη επιστημονική φαντασία, θα μου πείτε! Όμως, πολλά απ’ αυτά που ακούμε, βλέπουμε, διαβάζουμε καθημερινά, πόσο πραγματικά είναι; Μήπως, πολλές φορές, δεν απέχουν ''έτη φωτός'' από την πραγματικότητα;
Η κβαντική οπτική και η αντίφαση της πίστης
Φίλες και φίλοι, σίγουρα θα έπιασε κάτι τ’ αυτί ή το μάτι σας για την "κβαντική ψυχή", την "κβαντική συνείδηση" ή την "διασυνδεσιμότητα των πάντων", η οποία βασίζεται σε ταχύτητες ανώτερες του φωτός. Απ’ όσα γνωρίζω, κανείς δεν κατανοεί πλήρως την κβαντική φυσική/θεωρία η οποία είναι ακόμη ασταθής και οι φυσικοί, τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη, συνεχίζουν να κάνουν αιφνίδιες ή απροσδόκητες ανακαλύψεις. Ωστόσο, κάποιοι περιθωριακοί και όχι επιστήμονες χρησιμοποιούν την ορολογία της κβαντικής φυσικής, χωρίς ίσως καν να κατανοούν το πραγματικό νόημά της, κατά ένα έξυπνο τρόπο, ούτως ώστε με την πρώτη ματιά, οι εξωκοσμικές θεωρίες να φαίνονται λογικές.
Η κβαντική συνείδηση βασίζεται στην ιδέα πως όλα τα πράγματα είναι αλληλένδετα και μπορούν να επηρεάζουν το ένα το άλλο με ταχύτητες μεγαλύτερες από την ταχύτητα του φωτός! Η κβαντική διεμπλοκή (Quantum Entanglement) και επίδραση του παρατηρητή (Observer Effect) είναι δύο βασικοί τομείς από τους οποίους, αρκετά συχνά, μη-επιστημονικά μυαλά επιτρέπουν τη φαντασία τους να νοθεύει την επιστήμη.
1. Που εδρεύει το κέντρο της ψυχής; Τουλάχιστον για το διάστημα που θα κατορθώσουμε να επιβιώσουμε σ’ αυτό τον κόσμο! Υπακούει στους χωροταξικούς νόμους; Είναι προσκολλημένη στον εγκέφαλο ή είναι διάχυτη παντού; Είναι η ζωή και η ψυχή δύο διαφορετικά πράγματα; Αν ναι, δύνανται να υπάρξουν ανεξάρτητα η μία από την άλλη;
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η έννοια ψυχή, είναι τόσο άυλη όσο και η ίδια η ψυχή!!
2. Τις σκέψεις μας δεν τις αισθανόμαστε ούτε τις νιώθουμε με τους εξωτερικούς μας αισθητήρες. Ως γνωστόν, σκεφτόμαστε με τον εγκέφαλο. Μπορεί να σκεφθεί η ψυχή; Είναι η ψυχή ο φορέας και συνεπώς η εκφράστρια των συναισθημάτων ή ο εγκέφαλος; Ή μήπως και τα δύο;
3. Επιζεί η ψυχή τον θάνατο μας; Μένει η ψυχή αναλλοίωτη μετά θάνατον; Αν η θανούσα ή ο θανών έπασχαν από άνοια ή νόσο του Alzheimer (Αλτσχαϊμερ), τι θα συνέβαινε στην ψυχή; Θα παρέμενε ανεπηρέαστη; Αν ο εγκέφαλος ξεχνά, εξακολουθεί η ψυχή να θυμάται; ''Σχήμα οξύμωρον", κατά την γνώμη μου!
4. Τι συμβαίνει αν ο εγκέφαλος υποστεί ένα σοβαρό τραύμα ή μια σοβαρή εγκεφαλική βλάβη, πέσει σε κώμα ή απωλέσει την μνήμη; Παύει να λειτουργεί η ψυχή ή παραμένει μετέωρη μέχρι τον θάνατο του οργανισμού μας στην περίβολο του σώματος; Εάν η ψυχή είναι άυλη και ξεχωρίζει από τη φυσική μας ύπαρξη, τότε δεν θα έπρεπε να τραυματίζεται από το χτύπημα! Γνωρίζουμε πως το οινόπνευμα, τα ναρκωτικά και άλλες διάφορες τοξικές ουσίες επηρεάζουν την φυσική λειτουργικότητα του εγκεφάλου. Πως όμως η φυσική δυσλειτουργία δρα επί της πνευματικής και ψυχικής λειτουργίας η οποία θεωρείται άυλη;
5. Γιατί τιτλοφορούμε τα φάρμακα που δρουν στον εγκέφαλο, ψυχοφάρμακα και όχι π.χ. εγκεφαλοφάρμακα, ή φάρμακα εναντίον δυσλειτουργικών διαταραχών του εγκέφαλου; Αφού υποτίθεται πως η ψυχή είναι άυλη και δεν έχει υπόσταση και ούτε γνωρίζουμε που βρίσκεται, πως είναι δυνατόν να δρουν τα φάρμακα; Λογικά, θα έπρεπε να είναι ανενεργά!
6. Αν η ψυχολογία σημαίνει σπουδή της συμπεριφοράς, τι είναι η συμπεριφορά; Ποιος και τι την καθορίζει; Πάλι κατά την ταπεινή μου γνώμη, η ψυχολογία είναι μία επιστήμη χωρίς ψυχή επειδή βασίζεται στην πειραματική παρατήρηση και όχι στην ενδοσκοπική ανάλυση. Τα ίδια ισχύουν και για την ψυχιατρική και ψυχοθεραπευτική. Ίσως θα έπρεπε να τις μετονομάζαμε, με τον γενικό όρο, ''Συναισθηματικές νευροεπιστήμες''.
7. Κρυογονική: Σίγουρα ακούσατε ή διαβάσατε για την κατάψυξη μετά θάνατον έως ότου υπάρξει θεραπεία για την νόσο που οδήγησε στο θάνατο! Μεταξύ μας όμως παιδιά…δεν νομίζω πως θα καταφέρουμε ποτέ την επαναφορά του θανόντος στη ζωή! Το 1977, το πρώτο πρόσωπο που καταψύχθηκε ήταν η μητέρα του Robert Ettinger (1918–2011), ιδρυτού του Cryonics Institute στο Μίσιγκαν, των ΗΠΑ το 1976, ο οποίος θεωρείται πατέρας της κρυογονικής. Τι γίνεται σ’ αυτή την περίπτωση με την ψυχή; Καταψύχεται κι αυτή;
Τελειώνω με τον Erwin Schrödinger (1887-1961, Αυστριακό φυσικό και νομπελίστα το 1933), έναν από τους πατέρες της κβαντικής μηχανικής, ο οποίος με το πείραμα σκέψης που αναφέρεται στο "Παράδοξο της γάτας", εξηγεί την λανθασμένη ερμηνεία της κβαντικής επαλληλίας ή υπέρθεσης, στην οποία ένας οργανισμός μπορεί να υπάρχει ταυτόχρονα σε δύο κβαντικές καταστάσεις.
ΥΠΑΡΞΗ ή μη της ΨΥΧΗΣ, ΕΠΙΣΤΗΜΗ και ΨΥΧΗ, ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΔΗ, ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΑΡΧΕΓΟΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΕΔΙΑ
του Γιάννη Αρβανιτάκη
Με σεβασμό προς το πρωτότυπο κείμενο, παραθέτω παρακάτω την αναδημοσίευση του άρθρου μου από τις 22.08.2017, στο οποίο έχουν γίνει ορισμένες μικρές διορθώσεις για λόγους σαφήνειας και ακρίβειας, χωρίς να αλλοιώνεται το αρχικό του νόημα.
Φίλες και φίλοι,
Εδώ και χιλιετίες η ύπαρξη ή μη της ψυχής προβληματίζει και απασχολεί την ανθρωπότητα. Το θέμα ανεξάντλητο, τα γραπτά των φιλοσόφων, στοχαστών, θεολόγων και διαφόρων επιστημόνων δεν θα παύσουν να συσσωρεύονται στις βιβλιοθήκες, ηλεκτρονικές ή μη! Ο Βολταίρος (1694 – 1778)
Πριν 8 χρόνια περίπου, έγραψα αυτό το άρθρο, όχι για να προσφέρω απαντήσεις, αλλά για να μοιραστώ μαζί σας τον λαβύρινθο των σκέψεων μου. Τουλάχιστον στην χωροδιάσταση ή στον χωροχρόνο που ζούμε τώρα, απαντήσεις ή αποδείξεις δεν πρόκειται να υπάρξουν ποτέ. Γι' αυτό τον λόγο το άρθρο μου εξακολουθεί να παραμένει επίκαιρο επ' αόριστον.
Πάντως, ανεξαρτήτως των όσων "εδιδάχθην" στο Πανεπιστήμιο και στη ζωή, και για να αντιλαμβανόμαστε ο ένας τον άλλον, ΘΕΛΩ να πιστεύω στην ύπαρξη της ψυχής, διαφορετικά δεν βγαίνει νόημα. Αν και η επιστήμη εξηγεί τα πάντα μέσω βιοχημείας, νευρωνικών δικτύων και νευροδιαβιβαστών, δεν μ’ αρέσει να ΕΡΩΤΕΥΟΜΑΙ, ν’ ΑΓΑΠΩ, να ΠΑΘΙΑΖΟΜΑΙ και να ΣΥΝΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ με τον εγκέφαλο, αλλά με την ΨΥΧΗ! Δεν θέλω να ΣΥΓΚΙΝΟΥΜΑΙ, να ΣΚΕΠΤΟΜΑΙ, να ΚΛΑΙΩ, να ΦΑΝΤΑΖΟΜΑΙ, να ΝΟΣΤΑΛΓΩ με με νευρωνικές συνάψεις, αλλά με την ΨΥΧΗ μου! Αλλιώς ο ρομαντισμός και τα αισθήματα χάνονται στο διάστημα! Γινόμαστε ένα είδος βιολογικού ρομπότ! Ή... μήπως είμαστε ήδη και δεν το έχουμε καταλάβει ακόμη;
Από νεαρή ηλικία, όπως όλοι μας φαντάζομαι, αντιμαχόμουν με τις απορίες και τα ερωτήματα που έθετα στον εαυτό μου. Αργότερα με την αυξανόμενη επιστημονική μου κατάρτιση, ιδίως στον τομέα της ιατρικής και ψυχολογίας/ψυχοθεραπευτικής, τα πράγματα περιπλέχτηκαν περισσότερο. Έγιναν σχιζοφρενικά! Η επιστημονική μου οντότητα, μου έλεγε και μου λέει: ''Μη βασανίζεσαι άδικα, όταν σβήσει το φως, αυτό ήταν. Τελειώσαμε! Όλα είναι βιοχημεία''. Από την άλλη, ο ανθρώπινος, ο ρομαντικός, ίσως και ο θρησκευόμενος εαυτός μου (όχι, σας βεβαιώ, δεν είμαι θρησκόληπτος, αν και μεγάλωσα με ορθόδοξες θρησκευτικές βάσεις, ασκώ αρκετή κριτική και μερικά πράγματα τα ερμηνεύω με τη δική μου αντίληψη), μου ψιθυρίζει: ''Δεν μπορεί να είναι αυτό το τέλος! Κάτι λίγα επίγεια, ταλαίπωρα χρονάκια που μαθηματικά ισούνται με το μηδέν και τελευτήσαμε;'' Δεν ικανοποιείται το ΕΓΩ μας, που επιθυμεί και απαιτεί μια συνέχεια. Στην ουσία, θέλουμε να πιστεύουμε πως υπάρχει ψυχή ως υπέρεισμα του αρχέγονου άγχους που έχουμε, για το τι έπεται του θανάτου μας. Πώς να το κάνουμε ρε παιδιά, μας εξυπηρετεί και κατά κάποιο τρόπο μας βοηθάει η σκέψη πως ''δεν τελειώνουν όλα εδώ''.
Κατά τη δική μου κοσμοθεωρία, αρέσκομαι να τοποθετώ την ανθρώπινη ύπαρξη μας σε ένα χωροδιαστημικό επίπεδο ''Χ'' και κάπου-κάπου αναρωτιέμαι αν ίσως είμαστε ήδη νεκροί σε κάποιον άλλο χωροχρόνο, αλλά απλούστατα δεν το γνωρίζουμε ακόμη. Πολύ τραβηγμένη επιστημονική φαντασία, θα μου πείτε! Όμως, πολλά απ’ αυτά που ακούμε, βλέπουμε, διαβάζουμε καθημερινά, πόσο πραγματικά είναι; Μήπως, πολλές φορές, δεν απέχουν ''έτη φωτός'' από την πραγματικότητα;
Ψυχή, συνείδηση, πνεύμα, διάνοια
Είμαι βέβαιος, και το επαναλαμβάνω για πολλοστή φορά, πως τελικά, ο καθένας μας πιστεύει αυτό που επιθυμεί, καθώς και ό,τι είναι προδιατεθειμένο να πιστέψει, εκ των προτέρων, το υποσυνείδητό του! Μιλώντας για υποσυνείδητο
πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να ξεκαθαρίσουμε αν, ''ψυχή'', ''συνείδηση'', ''διάνοια'' και ''πνεύμα'' είναι έννοιες συνυφασμένες! Συναισθηματικά δεν μπορώ και δεν θέλω να τις διαχωρίσω. Εκτιμώ πως σημασιολογικά, αν πιστεύουμε στην ψυχή, όλες μαζί είναι ένα και το αυτό πράγμα.
Η πίστη στην ύπαρξη της ψυχής είναι κάτι σαν θρησκεία, είτε πιστεύεις, είτε όχι! ''Πιστεύω λιγάκι'' ή ''Πιστεύω κάπως'', δεν υπάρχει!
Η ψυχή μέσα στον χρόνο
Στα Ομηρικά χρόνια, πίστευαν πως η έννοια της ψυχής δεν συνδεόταν με τη ζωή σε όλες τις μορφές της, αλλά μάλλον, πιο συγκεκριμένα, με τη ζωή ενός ανθρώπου. Κατά τον Πλάτωνα δεν μαθαίνουμε νέα πράγματα, αλλά τα ανακαλούμε από την αρχέγονη μνήμη. Άρα η γνώση είναι ανάμνηση και η ψυχή φορέας προγενέστερης ύπαρξης. Επομένως, συμπερασματικά από την ψυχή, που δεν χάνεται.
Τον 5 αιώνα π.Χ., εμφανίζεται στον Ελληνικό χώρο η λέξη ''έμψυχα'', που αποδίδεται σε όλα τα όντα και όχι μόνο στον άνθρωπο. Ο Εμπεδοκλής και ο Πυθαγόρας πίστευαν ότι τα φυτά έχουν ψυχές και ότι για παράδειγμα οι ανθρώπινες ψυχές μπορούν να εμψυχώνουν τα φυτά. Σημειωτέον ωστόσο, ότι ο Εμπεδοκλής σπάνια χρησιμοποιεί τη λέξη ''ψυχή'', προτιμώντας τη λέξη ''δαίμων''. Ισχυρίστηκε επίσης πως σε προηγούμενες μετενσαρκώσεις του, υπήρξε θάμνος, πουλί και ψάρι.
Ο Ηράκλειτος ίσως να ήταν ο πρώτος στοχαστής που συνέδεσε την ψυχή με τις κινητικές λειτουργίες. Παρατήρησε πως ένας μεθυσμένος, έχοντας την ψυχή του ''υγρή'', παραπατάει, σκοντάφτει και δεν ξέρει πού πηγαίνει. Συμπερασματικά, διαπιστώνει πως υπό την επήρεια οινοπνεύματος, ένα άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες αντίληψης.
Είμαι βέβαιος, και το επαναλαμβάνω για πολλοστή φορά, πως τελικά, ο καθένας μας πιστεύει αυτό που επιθυμεί, καθώς και ό,τι είναι προδιατεθειμένο να πιστέψει, εκ των προτέρων, το υποσυνείδητό του! Μιλώντας για υποσυνείδητο
Η πίστη στην ύπαρξη της ψυχής είναι κάτι σαν θρησκεία, είτε πιστεύεις, είτε όχι! ''Πιστεύω λιγάκι'' ή ''Πιστεύω κάπως'', δεν υπάρχει!
Η ψυχή μέσα στον χρόνο
Στα Ομηρικά χρόνια, πίστευαν πως η έννοια της ψυχής δεν συνδεόταν με τη ζωή σε όλες τις μορφές της, αλλά μάλλον, πιο συγκεκριμένα, με τη ζωή ενός ανθρώπου. Κατά τον Πλάτωνα δεν μαθαίνουμε νέα πράγματα, αλλά τα ανακαλούμε από την αρχέγονη μνήμη. Άρα η γνώση είναι ανάμνηση και η ψυχή φορέας προγενέστερης ύπαρξης. Επομένως, συμπερασματικά από την ψυχή, που δεν χάνεται.
Τον 5 αιώνα π.Χ., εμφανίζεται στον Ελληνικό χώρο η λέξη ''έμψυχα'', που αποδίδεται σε όλα τα όντα και όχι μόνο στον άνθρωπο. Ο Εμπεδοκλής και ο Πυθαγόρας πίστευαν ότι τα φυτά έχουν ψυχές και ότι για παράδειγμα οι ανθρώπινες ψυχές μπορούν να εμψυχώνουν τα φυτά. Σημειωτέον ωστόσο, ότι ο Εμπεδοκλής σπάνια χρησιμοποιεί τη λέξη ''ψυχή'', προτιμώντας τη λέξη ''δαίμων''. Ισχυρίστηκε επίσης πως σε προηγούμενες μετενσαρκώσεις του, υπήρξε θάμνος, πουλί και ψάρι.
Ο Ηράκλειτος ίσως να ήταν ο πρώτος στοχαστής που συνέδεσε την ψυχή με τις κινητικές λειτουργίες. Παρατήρησε πως ένας μεθυσμένος, έχοντας την ψυχή του ''υγρή'', παραπατάει, σκοντάφτει και δεν ξέρει πού πηγαίνει. Συμπερασματικά, διαπιστώνει πως υπό την επήρεια οινοπνεύματος, ένα άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες αντίληψης.
Η κβαντική οπτική και η αντίφαση της πίστης
Φίλες και φίλοι, σίγουρα θα έπιασε κάτι τ’ αυτί ή το μάτι σας για την "κβαντική ψυχή", την "κβαντική συνείδηση" ή την "διασυνδεσιμότητα των πάντων", η οποία βασίζεται σε ταχύτητες ανώτερες του φωτός. Απ’ όσα γνωρίζω, κανείς δεν κατανοεί πλήρως την κβαντική φυσική/θεωρία η οποία είναι ακόμη ασταθής και οι φυσικοί, τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη, συνεχίζουν να κάνουν αιφνίδιες ή απροσδόκητες ανακαλύψεις. Ωστόσο, κάποιοι περιθωριακοί και όχι επιστήμονες χρησιμοποιούν την ορολογία της κβαντικής φυσικής, χωρίς ίσως καν να κατανοούν το πραγματικό νόημά της, κατά ένα έξυπνο τρόπο, ούτως ώστε με την πρώτη ματιά, οι εξωκοσμικές θεωρίες να φαίνονται λογικές.
Η κβαντική συνείδηση βασίζεται στην ιδέα πως όλα τα πράγματα είναι αλληλένδετα και μπορούν να επηρεάζουν το ένα το άλλο με ταχύτητες μεγαλύτερες από την ταχύτητα του φωτός! Η κβαντική διεμπλοκή (Quantum Entanglement) και επίδραση του παρατηρητή (Observer Effect) είναι δύο βασικοί τομείς από τους οποίους, αρκετά συχνά, μη-επιστημονικά μυαλά επιτρέπουν τη φαντασία τους να νοθεύει την επιστήμη.
Όμως, η κβαντική θεωρία παραμένει σε αχαρτογράφητο επιστημονικό πεδίο. Και η ελκυστική γλώσσα της συχνά χρησιμοποιείται - όπως προανέφερα- από μη ειδικούς για να ντύσει μεταφυσικές εικασίες με επιστημονικό κύρος.
Μεταξύ μας όμως... αυτό το σκεπτικό, γοητεύει και τη δική μου φαντασία!
Ο θαυμαστός εγκέφαλος ή βιολογικός σκληρός δίσκος
Ο εγκέφαλός μας με τα περίπου 1400 γραμμάρια που ζυγίζει, διαθέτει 100 δισεκατομμύρια κύτταρα και 3,2 εκατ. χιλιόμετρα καλωδίων, με 1 τετρακισεκατομμύριο συναπτικές συνδέσεις. Αρχικά, ο εγκέφαλος μας είναι αχαρτογράφητος. Ακόμη μέσα στη μήτρα, από τη στιγμή που αρχίζει να λαμβάνει τα φυσικά ερεθίσματα από το περιβάλλον, αρχίζει να εξελίσσεται. Οι αυλακώσεις του εγκεφάλου σχηματίζονται κατά την διάρκεια της εμβρυικής ανάπτυξης με την αύξηση των νευρώνων και μετά την γέννηση παραμένουν εφ’ όρου ζωής ως έχουν. Δεν έχει αποδειχθεί αν με νέες αναμνήσεις αυξάνεται και ο αριθμός των νευρώνων.
Σε οποιαδήποτε κοινωνία κι’ αν γεννηθεί ένας άνθρωπος, επαφίεται στην εκάστοτε αγωγή που θα του προσφέρει το περιβάλλον του. Βεβαίως, αν υποθέσουμε πως ο εγκέφαλος μας είναι ο σκληρός δίσκος του ΗΥ, το λειτουργικό σύστημα και μερικές βασικές εφαρμογές είναι προεγκαταστημένα στον σκληρό δίσκο, π.χ. αρχέγονα συναισθήματα και αρχέτυποι, αλλά απαιτούν σωστούς χειρισμούς και συμπληρωματικά προγράμματα για να ενεργοποιηθούν σωστά, όπως ήθη, έθιμα, παραδόσεις, θρησκεία κ.ο.κ.
Πως θα εξελιχθεί π.χ. ένα βρέφος αν το εγκαταλείψουμε σ’ ένα άγριο περιβάλλον, άνευ δυνατότητας επαφής με την κοινωνία; Τι είδους γλώσσα, λογική, συναισθήματα και συνείδηση θα αναπτύξει; Έστω κι αν γενετικά διαθέτει τα καλύτερα γονίδια;
Η αντίληψη του χρόνου, της χρονοδιάστασης, του χωροχρόνου γίνεται σύμφωνα με τα δεδομένα γύρω μας. Αν
κάποιος δεν μας διευκρινίσει/περιγράψει αυτές τις έννοιες, από πού θα τις μάθουμε;
Στην πορεία, με όλα όσα μας διδάσκουν ή μας κάνουν να πιστεύουμε, πλάθεται και ξεδιπλώνεται η φαντασία μας. Με τη φαντασία μας σκεφτόμαστε, ονειρευόμαστε, σχεδιάζουμε, δρούμε, αντιδρούμε, δημιουργούμε κ.ο.κ. Αν τα δεδομένα είναι λανθασμένα, λανθασμένες θα είναι και οι εκάστοτε εκφράσεις της φαντασίας και της συμπεριφοράς μας.
Άπειρα τα ερωτήματα και οι απορίες που με/μας περιβάλλουν:
Πως θα εξελιχθεί π.χ. ένα βρέφος αν το εγκαταλείψουμε σ’ ένα άγριο περιβάλλον, άνευ δυνατότητας επαφής με την κοινωνία; Τι είδους γλώσσα, λογική, συναισθήματα και συνείδηση θα αναπτύξει; Έστω κι αν γενετικά διαθέτει τα καλύτερα γονίδια;
Η αντίληψη του χρόνου, της χρονοδιάστασης, του χωροχρόνου γίνεται σύμφωνα με τα δεδομένα γύρω μας. Αν
Στην πορεία, με όλα όσα μας διδάσκουν ή μας κάνουν να πιστεύουμε, πλάθεται και ξεδιπλώνεται η φαντασία μας. Με τη φαντασία μας σκεφτόμαστε, ονειρευόμαστε, σχεδιάζουμε, δρούμε, αντιδρούμε, δημιουργούμε κ.ο.κ. Αν τα δεδομένα είναι λανθασμένα, λανθασμένες θα είναι και οι εκάστοτε εκφράσεις της φαντασίας και της συμπεριφοράς μας.
Άπειρα τα ερωτήματα και οι απορίες που με/μας περιβάλλουν:
1. Που εδρεύει το κέντρο της ψυχής; Τουλάχιστον για το διάστημα που θα κατορθώσουμε να επιβιώσουμε σ’ αυτό τον κόσμο! Υπακούει στους χωροταξικούς νόμους; Είναι προσκολλημένη στον εγκέφαλο ή είναι διάχυτη παντού; Είναι η ζωή και η ψυχή δύο διαφορετικά πράγματα; Αν ναι, δύνανται να υπάρξουν ανεξάρτητα η μία από την άλλη;
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η έννοια ψυχή, είναι τόσο άυλη όσο και η ίδια η ψυχή!!
2. Τις σκέψεις μας δεν τις αισθανόμαστε ούτε τις νιώθουμε με τους εξωτερικούς μας αισθητήρες. Ως γνωστόν, σκεφτόμαστε με τον εγκέφαλο. Μπορεί να σκεφθεί η ψυχή; Είναι η ψυχή ο φορέας και συνεπώς η εκφράστρια των συναισθημάτων ή ο εγκέφαλος; Ή μήπως και τα δύο;
3. Επιζεί η ψυχή τον θάνατο μας; Μένει η ψυχή αναλλοίωτη μετά θάνατον; Αν η θανούσα ή ο θανών έπασχαν από άνοια ή νόσο του Alzheimer (Αλτσχαϊμερ), τι θα συνέβαινε στην ψυχή; Θα παρέμενε ανεπηρέαστη; Αν ο εγκέφαλος ξεχνά, εξακολουθεί η ψυχή να θυμάται; ''Σχήμα οξύμωρον", κατά την γνώμη μου!
4. Τι συμβαίνει αν ο εγκέφαλος υποστεί ένα σοβαρό τραύμα ή μια σοβαρή εγκεφαλική βλάβη, πέσει σε κώμα ή απωλέσει την μνήμη; Παύει να λειτουργεί η ψυχή ή παραμένει μετέωρη μέχρι τον θάνατο του οργανισμού μας στην περίβολο του σώματος; Εάν η ψυχή είναι άυλη και ξεχωρίζει από τη φυσική μας ύπαρξη, τότε δεν θα έπρεπε να τραυματίζεται από το χτύπημα! Γνωρίζουμε πως το οινόπνευμα, τα ναρκωτικά και άλλες διάφορες τοξικές ουσίες επηρεάζουν την φυσική λειτουργικότητα του εγκεφάλου. Πως όμως η φυσική δυσλειτουργία δρα επί της πνευματικής και ψυχικής λειτουργίας η οποία θεωρείται άυλη;
5. Γιατί τιτλοφορούμε τα φάρμακα που δρουν στον εγκέφαλο, ψυχοφάρμακα και όχι π.χ. εγκεφαλοφάρμακα, ή φάρμακα εναντίον δυσλειτουργικών διαταραχών του εγκέφαλου; Αφού υποτίθεται πως η ψυχή είναι άυλη και δεν έχει υπόσταση και ούτε γνωρίζουμε που βρίσκεται, πως είναι δυνατόν να δρουν τα φάρμακα; Λογικά, θα έπρεπε να είναι ανενεργά!
6. Αν η ψυχολογία σημαίνει σπουδή της συμπεριφοράς, τι είναι η συμπεριφορά; Ποιος και τι την καθορίζει; Πάλι κατά την ταπεινή μου γνώμη, η ψυχολογία είναι μία επιστήμη χωρίς ψυχή επειδή βασίζεται στην πειραματική παρατήρηση και όχι στην ενδοσκοπική ανάλυση. Τα ίδια ισχύουν και για την ψυχιατρική και ψυχοθεραπευτική. Ίσως θα έπρεπε να τις μετονομάζαμε, με τον γενικό όρο, ''Συναισθηματικές νευροεπιστήμες''.
7. Κρυογονική: Σίγουρα ακούσατε ή διαβάσατε για την κατάψυξη μετά θάνατον έως ότου υπάρξει θεραπεία για την νόσο που οδήγησε στο θάνατο! Μεταξύ μας όμως παιδιά…δεν νομίζω πως θα καταφέρουμε ποτέ την επαναφορά του θανόντος στη ζωή! Το 1977, το πρώτο πρόσωπο που καταψύχθηκε ήταν η μητέρα του Robert Ettinger (1918–2011), ιδρυτού του Cryonics Institute στο Μίσιγκαν, των ΗΠΑ το 1976, ο οποίος θεωρείται πατέρας της κρυογονικής. Τι γίνεται σ’ αυτή την περίπτωση με την ψυχή; Καταψύχεται κι αυτή;
8. Επηρεάζεται η ψυχή όταν ασκείται πλύση εγκεφάλου;
Οι επιστημονικές έρευνες και μελέτες αποδεικνύουν πως οι αναμνήσεις, η αγάπη, η ευγένεια, η καλοσύνη, η επιθετικότητα, η κατάθλιψη, η υπομονή, η αφηρημένη σκέψη, η κρίση, τα ένστικτα οφείλονται σε βιοχημικά και όχι πνευματικά αίτια.
Οι εκφυλιστικές ασθένειες του εγκεφάλου, όγκοι, τραύματα, βλάβες και χειρουργικές επεμβάσεις του εγκεφάλου μπορούν να επιφέρουν δραματικές αλλαγές στον χαρακτήρα, να αλλοιώσουν την προσωπικότητα, να προκαλέσουν βιοχημικές ανισορροπίες, ξαφνικές μεταβολές στην έκφραση συναισθημάτων, στις διαθέσεις και στις συμπεριφορές μας.
Ψυχοχειρουργικές επεμβάσεις
Κατά την δεκαετία του 1930, ''ψυχοχειρουργικές'' επεμβάσεις λοβοτομής ή λευκοτομής, χρησιμοποιήθηκαν συχνά για την θεραπεία σοβαρώς διαταραγμένων ασθενών. Έκτοτε, για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων ψυχικών διαταραχών και συμπεριφορών έχουν αναπτυχθεί εξαιρετικά εκλεπτυσμένες τεχνικές όπως οι στερεοτακτικές μεταιχμιακές λευκοτομές, δεσμιδοτομές και τα παρόμοια, που επιτρέπουν την καταστροφή πολύ μικρών τμημάτων του εγκεφάλου, τα οποία είναι υπεύθυνα γι’ αυτές τις συμπεριφορές.
Πληροφοριακά, για όσους δεν γνωρίζουν, το μεταιχμιακό σύστημα σχετίζεται με τον έλεγχο των συναισθημάτων, της συμπεριφοράς και των στόχων/σχεδίων ενός ατόμου. Φαίνεται επίσης, να παίζει ένα σημαντικό ρόλο στη μνήμη και τη μάθηση. Συνδέει τη σύνθετη συμπεριφορά με πιο πρωτόγονη, ενστικτώδη συμπεριφορά και την εσωτερική ομοιόσταση μέσα από πληθώρα νευρικών διασυνδέσεων. Το μεταιχμιακό σύστημα διαμέσου του υποθαλάμου και της ενδοκρινικής λειτουργίας αυτού, επηρεάζει ποικιλοτρόπως τη συμπεριφορά του ατόμου.
Αν η ψυχή είναι άυλη πως είναι δυνατό να επηρεάζεται από τα προαναφερθέντα;
Οι παρεμβάσεις αυτές δεν είναι χειρουργικές ρουτίνας και εκτελούνται εξαιρετικά επιλεκτικά. Η αμυγδαλοτομή π.χ. καταστρέφει τις διασυνδέσεις μεταξύ αμυγδαλών (του εγκεφάλου) και υποθαλάμου σε άτομα που πάσχουν από επεισόδια ακράτητης βίας και τρομοκρατίας. Στις μέρες μας, το ενδιαφέρον της ψυχονευροχειρουργικής θεραπείας των σοβαρών ψυχικών ασθενειών μετατοπίζεται από την αφαιρετική ψυχοχειρουργική, της οποίας στόχος είναι η καταστροφή εγκεφαλικού ιστού, προς στη βαθιά εγκεφαλική διέγερση (DBS - deep brain stimulation), όπου ο στόχος είναι να διεγείρονται οι περιοχές του εγκεφάλου με εμφυτευμένα ηλεκτρόδια.
Όλα αυτά επισημαίνουν πως οι φυσικές δομές και η βιοχημεία του εγκεφάλου μπορούν να ελέγξουν μεγάλα τμήματα των επιλεγμένων συμπεριφορών, εμπειριών και συναισθημάτων μας.
Φαίνεται ότι όποιος και αν είναι ο ρόλος της ψυχής μας, δεν συνδέεται άμεσα με τον έλεγχο των φυσικών σωμάτων μας. Χαρακτηριστικό που σημαίνει ότι η ψυχή είναι μία αναγνώστρια των εμπειριών μας, αλλά όχι μια αιτία αυτών.
Μπορεί να φωτογραφηθεί η ψυχή;
Οι επιστημονικές έρευνες και μελέτες αποδεικνύουν πως οι αναμνήσεις, η αγάπη, η ευγένεια, η καλοσύνη, η επιθετικότητα, η κατάθλιψη, η υπομονή, η αφηρημένη σκέψη, η κρίση, τα ένστικτα οφείλονται σε βιοχημικά και όχι πνευματικά αίτια.
Οι εκφυλιστικές ασθένειες του εγκεφάλου, όγκοι, τραύματα, βλάβες και χειρουργικές επεμβάσεις του εγκεφάλου μπορούν να επιφέρουν δραματικές αλλαγές στον χαρακτήρα, να αλλοιώσουν την προσωπικότητα, να προκαλέσουν βιοχημικές ανισορροπίες, ξαφνικές μεταβολές στην έκφραση συναισθημάτων, στις διαθέσεις και στις συμπεριφορές μας.
Ψυχοχειρουργικές επεμβάσεις
Κατά την δεκαετία του 1930, ''ψυχοχειρουργικές'' επεμβάσεις λοβοτομής ή λευκοτομής, χρησιμοποιήθηκαν συχνά για την θεραπεία σοβαρώς διαταραγμένων ασθενών. Έκτοτε, για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων ψυχικών διαταραχών και συμπεριφορών έχουν αναπτυχθεί εξαιρετικά εκλεπτυσμένες τεχνικές όπως οι στερεοτακτικές μεταιχμιακές λευκοτομές, δεσμιδοτομές και τα παρόμοια, που επιτρέπουν την καταστροφή πολύ μικρών τμημάτων του εγκεφάλου, τα οποία είναι υπεύθυνα γι’ αυτές τις συμπεριφορές.
Πληροφοριακά, για όσους δεν γνωρίζουν, το μεταιχμιακό σύστημα σχετίζεται με τον έλεγχο των συναισθημάτων, της συμπεριφοράς και των στόχων/σχεδίων ενός ατόμου. Φαίνεται επίσης, να παίζει ένα σημαντικό ρόλο στη μνήμη και τη μάθηση. Συνδέει τη σύνθετη συμπεριφορά με πιο πρωτόγονη, ενστικτώδη συμπεριφορά και την εσωτερική ομοιόσταση μέσα από πληθώρα νευρικών διασυνδέσεων. Το μεταιχμιακό σύστημα διαμέσου του υποθαλάμου και της ενδοκρινικής λειτουργίας αυτού, επηρεάζει ποικιλοτρόπως τη συμπεριφορά του ατόμου.
Αν η ψυχή είναι άυλη πως είναι δυνατό να επηρεάζεται από τα προαναφερθέντα;
Οι παρεμβάσεις αυτές δεν είναι χειρουργικές ρουτίνας και εκτελούνται εξαιρετικά επιλεκτικά. Η αμυγδαλοτομή π.χ. καταστρέφει τις διασυνδέσεις μεταξύ αμυγδαλών (του εγκεφάλου) και υποθαλάμου σε άτομα που πάσχουν από επεισόδια ακράτητης βίας και τρομοκρατίας. Στις μέρες μας, το ενδιαφέρον της ψυχονευροχειρουργικής θεραπείας των σοβαρών ψυχικών ασθενειών μετατοπίζεται από την αφαιρετική ψυχοχειρουργική, της οποίας στόχος είναι η καταστροφή εγκεφαλικού ιστού, προς στη βαθιά εγκεφαλική διέγερση (DBS - deep brain stimulation), όπου ο στόχος είναι να διεγείρονται οι περιοχές του εγκεφάλου με εμφυτευμένα ηλεκτρόδια.
Όλα αυτά επισημαίνουν πως οι φυσικές δομές και η βιοχημεία του εγκεφάλου μπορούν να ελέγξουν μεγάλα τμήματα των επιλεγμένων συμπεριφορών, εμπειριών και συναισθημάτων μας.
Φαίνεται ότι όποιος και αν είναι ο ρόλος της ψυχής μας, δεν συνδέεται άμεσα με τον έλεγχο των φυσικών σωμάτων μας. Χαρακτηριστικό που σημαίνει ότι η ψυχή είναι μία αναγνώστρια των εμπειριών μας, αλλά όχι μια αιτία αυτών.
Μπορεί να φωτογραφηθεί η ψυχή;
Γράφοντας περί ψυχής, δεν θα ήθελα να παραλείψω τον Konstantin Korotkov, καθηγητή της Πληροφορικής και Βιοφυσικής στο Ερευνητικό Ίδρυμα Φυσικής Αγωγής του Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης, ο οποίος ισχυρίσθηκε πως φωτογραφίζοντας έναν ετοιμοθάνατο άντρα
με μια βιοηλεκτροφωτογραφική μηχανή κατάφερε να αποθανατίσει την έξοδο της ψυχής του από το σώμα. Γι’ αυτό το σκοπό, χρησιμοποίησε την τεχνική GDV (Gas Discharge Visualization > Οπτικοποίηση εκκένωσης αερίου) η οποία είναι η βελτιωμένη μέθοδος απεικόνισης του Semyon Kirlian(1898-1978).
Την στιγμή που επέρχεται ο Θάνατος μια ενέργεια (η ψυχή;) εγκαταλείπει το σώμα. Κατά τον Korotkov η διαδικασία της αποχώρησης της ψυχής ξεκινά πάνω από τον ομφαλό και την κεφαλή, και τελειώνει πάνω από την καρδιά και την βουβωνική χώρα, προτού εισέλθει στην αιωνιότητα (στο άπειρο).
Προς απογοήτευση μου, θέλω να σημειώσω, πως όσο κι αν έψαξα στο διαδίκτυο, δεν βρήκα καμία αυθεντική φωτογραφία που να συνδέεται με την ιστορία, «Ρώσος επιστήμονας φωτογραφίζει την ψυχή που αφήνει το σώμα», απλούστατα μόνο μια συνέντευξη. Ούτε και το πότε ελήφθει αυτή χρονολογικά (!) Ίσως να μου ξέφυγε. Αν βρείτε κάτι, παρακαλώ να με ενημερώσετε!
Πολλοί συνάνθρωποι μας πιστεύουν πως από τη στιγμή που ο θάνατος ενός ατόμου λαμβάνει χώρα, το αστρικό σώμα (η ψυχή) αποχωρίζεται από το φυσικό σώμα και μαζί με όλες τις εμπειρίες μεταβαίνει στο αστρικό επίπεδο.
Ψυχή ως ενεργειακό αποτύπωμα;
 |
| Φύλλο με την τεχνική Kirlian |
Την στιγμή που επέρχεται ο Θάνατος μια ενέργεια (η ψυχή;) εγκαταλείπει το σώμα. Κατά τον Korotkov η διαδικασία της αποχώρησης της ψυχής ξεκινά πάνω από τον ομφαλό και την κεφαλή, και τελειώνει πάνω από την καρδιά και την βουβωνική χώρα, προτού εισέλθει στην αιωνιότητα (στο άπειρο).
Προς απογοήτευση μου, θέλω να σημειώσω, πως όσο κι αν έψαξα στο διαδίκτυο, δεν βρήκα καμία αυθεντική φωτογραφία που να συνδέεται με την ιστορία, «Ρώσος επιστήμονας φωτογραφίζει την ψυχή που αφήνει το σώμα», απλούστατα μόνο μια συνέντευξη. Ούτε και το πότε ελήφθει αυτή χρονολογικά (!) Ίσως να μου ξέφυγε. Αν βρείτε κάτι, παρακαλώ να με ενημερώσετε!
Πολλοί συνάνθρωποι μας πιστεύουν πως από τη στιγμή που ο θάνατος ενός ατόμου λαμβάνει χώρα, το αστρικό σώμα (η ψυχή) αποχωρίζεται από το φυσικό σώμα και μαζί με όλες τις εμπειρίες μεταβαίνει στο αστρικό επίπεδο.
Ψυχή ως ενεργειακό αποτύπωμα;
Ύπαρξη σημαίνει συνείδηση, ένα ενεργειακό πεδίο πληροφοριών που είναι ζωτικής σημασίας για την παρούσα ζωή μας. Αυτή η ενέργεια δεν μπορεί απλά να εξαφανιστεί. Ως εκ τούτου, μετά το θάνατο η ενέργεια αυτή ρέει και πάλι στην απεριόριστη έκταση του ενεργητικού αρχέγονου πεδίου. Η ενέργεια από την προηγούμενη ζωή παραμένει ενσωματωμένη στην ψυχή μας, στο αστρικό μας σώμα, το μόνο που υπάρχει, ως καθαρή συνείδηση, επειδή λόγω της απανταχού συνείδησης τα πάντα είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους.
Εάν η ψυχή είναι καθαρή ενέργεια που
διαχέεται μέσα σε ένα άπειρο πλέγμα
συνδεδεμένων όντων, τότε παύει να είναι
ένα αυτοτελές υποκείμενο και ως μη
υποκείμενο, δεν δύναται να φέρει μνήμη
των βιωμάτων που έζησε εντός του σώματος.
Η ανάμνηση προϋποθέτει εαυτό, ενώ η
ενέργεια υπάρχει, αλλά δεν θυμάται.
Τελειώνω με τον Erwin Schrödinger (1887-1961, Αυστριακό φυσικό και νομπελίστα το 1933), έναν από τους πατέρες της κβαντικής μηχανικής, ο οποίος με το πείραμα σκέψης που αναφέρεται στο "Παράδοξο της γάτας", εξηγεί την λανθασμένη ερμηνεία της κβαντικής επαλληλίας ή υπέρθεσης, στην οποία ένας οργανισμός μπορεί να υπάρχει ταυτόχρονα σε δύο κβαντικές καταστάσεις.
Με πολύ απλά λόγια: Μέσα σ’ ένα ατσάλινο κιβώτιο τοποθετούμε μια γάτα, ένα μετρητή Geiger, ένα φιαλίδιο δηλητηρίου, ένα σφυρί, μια ραδιενεργή ουσία και το σφραγίζουμε. Όταν η ραδιενεργή ουσία αποσυντεθεί, ο Geiger την ανιχνεύει και ενεργοποιεί το σφυρί για να απελευθερώσει το δηλητήριο, το οποίο στη συνέχεια σκοτώνει τη γάτα. Το πότε θα συμβεί αυτή η διαδικασία, μας είναι άγνωστο! Έτσι μέχρι ν’ ανοίξουμε το κουτί, η γάτα ήταν (κατά μία έννοια) και "νεκρή και ζωντανή". Η σκέψη αυτή εκφράζει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η επιστημονική θεωρία. Κανείς δεν ξέρει εάν οποιαδήποτε επιστημονική θεωρία είναι σωστή ή λάθος μέχρι να μπορέσει αυτή να δοκιμαστεί και να αποδειχθεί.
Συμπερασματικά, όπως προανέφερα, τεράστιο το θέμα και άβυσσος η ψυχή μας. Με το γραπτό μου αυτό επιχείρησα να ταξινομήσω κάπως τις προσωπικές μου απορίες και ελπίζω να μη διατάραξα τις δικές σας σκέψεις και τα πιστεύω σας. Μολονότι δεν θα υπάρξουν ουδέποτε απαντήσεις, η "ψυχή" δεν θα πάψει, να συναρπάζει, να εμπνέει, να διεγείρει την φαντασία, να τραγουδιέται, να ενθουσιάζει, να γοητεύει, να είναι απρόβλεπτη αλλά και να απογοητεύει, να καταθλίβει.
Εσείς τι πιστεύετε; Θα χαιρόμουν ιδιαίτερα, αν μάθαινα και τις δικές σας απόψεις επί του θέματος.
Σ.Σ.: Σκοπίμως παρέλειψα να εμπλέξω τις διάφορες θρησκείες, ούτως ώστε να μη θίξω ακουσίως, ευαίσθητους και πιστούς συνανθρώπους μας. Η ψυχή, άλλωστε, ανήκει σε όλους.
Συμπερασματικά, όπως προανέφερα, τεράστιο το θέμα και άβυσσος η ψυχή μας. Με το γραπτό μου αυτό επιχείρησα να ταξινομήσω κάπως τις προσωπικές μου απορίες και ελπίζω να μη διατάραξα τις δικές σας σκέψεις και τα πιστεύω σας. Μολονότι δεν θα υπάρξουν ουδέποτε απαντήσεις, η "ψυχή" δεν θα πάψει, να συναρπάζει, να εμπνέει, να διεγείρει την φαντασία, να τραγουδιέται, να ενθουσιάζει, να γοητεύει, να είναι απρόβλεπτη αλλά και να απογοητεύει, να καταθλίβει.
Εσείς τι πιστεύετε; Θα χαιρόμουν ιδιαίτερα, αν μάθαινα και τις δικές σας απόψεις επί του θέματος.
Σ.Σ.: Σκοπίμως παρέλειψα να εμπλέξω τις διάφορες θρησκείες, ούτως ώστε να μη θίξω ακουσίως, ευαίσθητους και πιστούς συνανθρώπους μας. Η ψυχή, άλλωστε, ανήκει σε όλους.
Γιάννης Αρβανιτάκης
ΠΗΓΕΣ:
www.levity.com/alchemy/quantum.html
www.newscientist.com
http://www.iflscience.com/physics/schr%C3%B6dinger%E2%80%99s-cat-explained/
http://www.humantruth.info/quantum_soul.html
Soul Theory and Skepticism: Science Versus Spirituality
http://www.humantruth.info/souls.html
http://www.allesistenergie.net/das-erwachen-der-macht-die-wiederentdeckung-magischer-faehigkeiten/
https://creativephotoconnect.com/kirlian-photography/
https://www.metabunk.org/debunked-soul-leaving-body-photo-russian-scientist-konstantin-korotkov.t2447/
ΠΗΓΕΣ:
www.levity.com/alchemy/quantum.html
www.newscientist.com
http://www.iflscience.com/physics/schr%C3%B6dinger%E2%80%99s-cat-explained/
http://www.humantruth.info/quantum_soul.html
Soul Theory and Skepticism: Science Versus Spirituality
http://www.humantruth.info/souls.html
http://www.allesistenergie.net/das-erwachen-der-macht-die-wiederentdeckung-magischer-faehigkeiten/
https://creativephotoconnect.com/kirlian-photography/
https://www.metabunk.org/debunked-soul-leaving-body-photo-russian-scientist-konstantin-korotkov.t2447/
