ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ
Ένα θέμα ταμπού που δεν θα έπρεπε να είναι…
του Γιάννη Αρβανιτάκη
Παρατηρούνται οι κάτωθι τύποι ακράτειας ούρων:
• Ακράτεια από προσπάθεια: Ακούσια διαφυγή ούρων η οποία προκαλείται όταν αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση, ήτοι με τον βήχα, το φτέρνισμα, το γέλιο, ανεβαίνοντας σκάλες, σηκώνοντας βάρη, κατά την έγερση από το κρεβάτι ή την καρέκλα, κατά την άσκηση, τον χορό, την σεξουαλική επαφή κ.ο.κ. Αυτός ο τύπος είναι συχνότερος στις γυναίκες αλλά απαντάται και στους άνδρες, συνήθως μετά από χειρουργική επέμβαση στον προστάτη.
• Ακράτεια επιτακτικού τύπου: Ξαφνική και άμεση ανάγκη για ούρηση που συνοδεύεται από απώλεια ούρων. Σ’ αυτή την περίπτωση το άτομο νιώθει πως δεν θα προλάβει να φθάσει στην τουαλέτα και πως αν δεν φθάσει εγκαίρως θα χάσει ούρα. Αυτός ο τύπος ακράτειας είναι ο πιο συχνός στους άνδρες (π.χ. καλοήθης υπερπλασία του προστάτου).
Η ακράτεια επιτακτικού τύπου είναι συνήθως δευτερογενής του συνδρόμου της υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης, το οποίο αποτελεί μία συχνή κατάσταση στην οποία δεν μπορεί να βρεθεί καμία αιτία για τις επαναλαμβανόμενες και ανεξέλεγκτες συσπάσεις της κύστης.
Τα άτομα μ’ αυτόν τον επείγοντα τύπο ακράτειας σχεδιάζουν την μέρα τους προσεκτικά, φροντίζοντας να μην είναι ποτέ πολύ μακριά από το μπάνιο. Γνωρίζουν επίσης την ακριβή τοποθεσία κάθε τουαλέτας σε κάθε κατάστημα ή όπου αλλού συχνάζουν. Όταν πηγαίνουν σ’ ένα άγνωστο μέρος, θα ψάξουν πρώτα να εντοπίσουν το πλησιέστερο αποχωρητήριο.
Στην αγγλική βιβλιογραφία, η κατάσταση αυτή αποκαλείται επίσης, "key in lock syndrome", δηλαδή ''σύνδρομο του κλειδιού στην κλειδαριά''. Όταν οι γυναίκες φτάνουν στο σπίτι με τα χέρια τους γεμάτα ψώνια και βάζουν το κλειδί στην πόρτα, αναπτύσσουν απότομα μια έντονη ανάγκη για ούρηση. Εάν δεν ρίξουν τα πάντα κάπου γύρω τους για να τρέξουν στην τουαλέτα, θα συμβεί το ατύχημα, πολλές φορές ακόμη προτού καν φτάσουν στον προορισμό τους.
Επίσης, άτομα με ακράτεια επιτακτικού τύπου ξυπνάνε πολλές φορές στη διάρκεια της νύχτας με έντονη αίσθηση για ούρηση.
• Ακράτεια μικτού τύπου: Αφορά τον συνδυασμό των ανωτέρω δύο τύπων ακράτειας.
• Ακράτεια από υπερχείλιση/υπερπλήρωση: Η ακράτεια υπερχείλισης είναι η ακούσια απελευθέρωση ούρων όταν η ουροδόχος κύστη γεμίζει υπερβολικά ακόμη και στην περίπτωση που το άτομο δεν αισθάνεται την ανάγκη να ουρήσει. Η πίεση που προκαλεί ο όγκος των ούρων υπερνικά την αντίσταση του σφιγκτήρα με αποτέλεσμα την απώλεια ούρων. Αυτός ο τύπος ακράτειας προκαλείται είτε από δυσλειτουργία των νεύρων που ελέγχουν την ούρηση (π.χ. διαβητική νευροπάθεια της κύστης), είτε λόγω αδυναμίας του εξωστήρα μυός της κύστης, είτε από χρόνια απόφραξη της ουρήθρας που εμποδίζει την ροή ούρων.
• Ακράτεια λειτουργικής φύσεως: Η αδυναμία συγκράτησης ούρων για λόγους που δεν οφείλονται στην δυσλειτουργία του νευρο-ουρολογικού ή του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος όπως π.χ. παραλήρημα, ψυχιατρικές διαταραχές, ουρολοιμώξεις, μειωμένη κινητικότητα κτλ.
Η παιδιατρική ακράτεια ούρων αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο και δεν εισέρχομαι σ’ αυτό.
Διαγνωστική
Το πρώτο σημαντικό βήμα που θα μας οδηγήσει σε μια αρχική κλινική διάγνωση είναι η συλλογή πληροφοριών διαμέσου ενός λεπτομερούς ιστορικού και τη συμπλήρωση ενός ημερολογίου ούρησης από την/τον ασθενή.
Τα ακόλουθα σημεία θα μας βοηθήσουν να πάρουμε κατευθυντήριες αποφάσεις για τα περαιτέρω:
• Η ποσότητα των ούρων που χάνεται κάθε φορά και η συχνότητα επεισοδίων ακράτειας.
• Η διάρκεια του προβλήματος κι αν η κατάσταση έχει χειροτερεύσει με την πάροδο του χρόνου.
• Εκλυτικοί παράγοντες, π.χ. βήχας, φτέρνισμα, ανύψωση βάρους, ήχος τρεχούμενου νερού, σεξουαλική δραστηριότητα κτλ.
• Αν η απώλεια ούρων είναι συνεχής ή διαλείπουσα.
• Αν η συχνότητα ανάγκης είναι επιτακτική, αν υφίσταται δυσουρία ή πόνος όταν ουροδόχος κύστης είναι πλήρης.
• Ιστορικό λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος.
• Ταυτόχρονη ακράτεια κοπράνων ή πρόπτωση πυελικού οργάνου, όπως κυστεοκήλη, ορθοκήλη, πρόπτωση μήτρας ή κόλπου, εντεροκήλη.
• Συνυπάρχοντα νοσήματα που επιδεινώνουν το πρόβλημα.
• Λήψη φαρμάκων που μπορεί να σχετίζονται με την ακράτεια ούρων, όπως π.χ. α-αδρενεργικοί αποκλειστές, β-μιμητικά, χολινεργικά ή αντιχολινεργικά φάρμακα, διουρητικά, ηρεμιστικά, μυοχαραρωτικά, αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE).
• Αν το ιστορικό περιλαμβάνει δύσκολους τοκετούς, πολυτοκία, χρήση λαβίδων, τραυματισμούς.
Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά και μετά τον τοκετό, συνιστάται ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων με στόχο την αποκατάσταση κι ενίσχυση των μυών του πυελικού
εδάφους για την πρόληψη της ακράτειας. Θεωρείται ότι το υπερβολικό τέντωμα του κολπικού συνδετικού ιστού και των υποστηρικτικών συνδέσμων που συμβαίνει κατά τη διάρκεια του τοκετού, μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση ακράτειας ούρων.
• Ιστορικό χειρουργικών επεμβάσεων στην περιοχή της πυέλου, ειδικά για την ακράτεια, υστερεκτομή ή επανορθωτικές εγχειρήσεις επί του πυελικού εδάφους.
• Χειρουργικές επεμβάσεις στην σπονδυλική στήλη και στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
• Συνήθειες και τρόπος ζωής, όπως το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ ή καφεΐνης, επάγγελμα, ψυχαγωγικός αθλητισμός.
Σε κάθε περίπτωση, η φυσική εξέταση θα πρέπει να προσαρμόζεται και εκτελείται με βάση την ιδιαιτερότητα των παραπόνων της/του ασθενούς γύρω από την ακράτεια. Πάντως στις βασικές εξετάσεις περιλαμβάνεται:
* Μια προσεκτική εξέταση του πυελικού εδάφους.
* Εξετάσεις ούρων και αίματος.
* Υπερηχογράφημα κοιλίας, νεφρών, γεννητικών οργάνων.
Ένα θέμα ταμπού που δεν θα έπρεπε να είναι…
του Γιάννη Αρβανιτάκη
Γεια σας παιδιά,
σήμερα ξεφεύγω λιγάκι από τον κορωναϊό, που μας έχει τρελάνει όλους, και στρέφομαι σ’ ένα άλλο σημαντικό θέμα υγείας, το οποίο ταλαιπωρεί πολλούς συνανθρώπους μας αλλά υποδιαγιγνώσκεται και υποαναφέρεται λόγω λανθασμένης αιδούς, και δη στην ακράτεια ούρων!
Οι πάσχουσες/πάσχοντες, που συνήθως υποφέρουν χρόνια,
σιωπούν επειδή ντρέπονται, διστάζουν ή αποφεύγουν να εξωτερικεύσουν το πρόβλημα τους στους θεράποντες γιατρούς.
Η ακράτεια ούρων, ίσως καλύτερα γνωστή στο κοινό ως αδυναμία της ουροδόχου κύστης, είναι η έλλειψη της ικανότητας ελέγχου και προσδιορισμού του χρόνου εκκένωσης, με συνέπεια την ακούσια απώλεια ούρων.
Οι αιτιολογίες της ακράτειας ούρων είναι ποικίλες και σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι πλήρως κατανοητές. Οι περισσότερες μεμονωμένες περιπτώσεις είναι πιθανώς πολυπαραγοντικής φύσης. Η ακράτεια ούρων είναι σύμπτωμα και δεν πρέπει να θεωρείται ασθένεια.
Η ουρική ακράτεια, αν και αρκετά διαδεδομένη, εξακολουθεί να αποτελεί θέμα ταμπού, αφού μόνο ένας στους πέντε πάσχοντες απευθύνεται σε γιατρό. Από την άλλη πλευρά, σε μια γενική εξέταση τύπου τσεκ-απ, 3 στους 4 γιατρούς δεν θέτουν την ερώτηση ρουτίνας, ''έχετε προβλήματα με την ούρηση;''. Ωστόσο είναι μία κατάσταση που μπορεί να βελτιωθεί τάχιστα με την σωστή διαφώτιση του κόσμου, αφού έως κι ένα 80% των περιπτώσεων μπορεί ν’ αντιμετωπισθεί με επιτυχία και το υπόλοιπο 20% μπορεί να βοηθηθεί αναλόγως.
Ελπίζω, με τις παρακάτω βασικές πληροφορίες που σας δίνω, να καταφέρω να πείσω μερικές/μερικούς ντροπαλές/ούς, αμφιβάλλοντες ή διστακτικούς συνανθρώπους μου, να επανεξετάσουν το πρόβλημά τους, αν φυσικά υπάρχει, και σύμφωνα με την περίπτωση ν’ αποφασίσουν.
Επιδημιολογία
Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, γύρω στα 10-13 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από ακράτεια ούρων. Στην Γερμανία ο αντίστοιχος αριθμός φθάνει στα οκτώ εκατομμύρια περίπου και σε παγκόσμιο επίπεδο ανέρχεται στα 200 εκατομμύρια. Συγκεκριμένα στοιχεία για την Χώρα μας δεν έχω, αλλά απ' ό,τι διάβασα πρέπει να κυμαίνονται σε παρόμοια επίπεδα.
Η ακράτεια ούρων είναι 2 φορές συχνότερη στις γυναίκες απ’ ότι στους άνδρες και πλήττει όλες τις ηλικίες. Ένα 7% των παιδιών άνω των 5 ετών, 10 έως 15% των ενηλίκων και 50-84% των ηλικιωμένων σε εγκαταστάσεις μακροχρόνιας φροντίδας εμφανίζουν προβλήματα ακράτειας. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον 1 στις 10 γυναίκες 40-65 ετών και 3 στις 10 άνω των 65 ετών υποφέρουν από ακράτεια.
Πολύ συχνά, τα άτομα με ακράτεια ταλαιπωρούνται με το πρόβλημα αυτό για 6-9 χρόνια προτού ζητήσουν ιατρική βοήθεια.
Στο μεσοδιάστημα, φορτισμένοι με συναισθήματα ντροπής και μειωμένης αυτοπεποίθησης, οι άνθρωποι αυτοί, υποφέρουν σιωπηλά, αποφεύγουν τις κοινωνικές δραστηριότητες, αθλητικές ασκήσεις κτλ. με αποτέλεσμα την βαθμιαία υποβάθμιση της ποιότητας της καθημερινής τους ζωής και ανάλογα με την περίπτωση, την διολίσθηση σε μια λανθάνουσα ή εμφανή κατάθλιψη.
Χωρίς αποτελεσματική ιατρική παρέμβαση ή θεραπεία, η ακράτεια ούρων μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστα επακόλουθα, όπως π.χ.:
• Ερεθισμό της περιοχής από την συνεχή υγρότητα του δέρματος.
• Καντιντίαση του περινέου.
• Έλκη πίεσης ή κατάκλισης (κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα).
• Κυτταρίτιδα.
• Στέρηση ύπνου λόγω νυκτουρίας.
• Ψυχολογικά προβλήματα, χαμηλή αυτοεκτίμηση.
• Κοινωνική απόσυρση.
• Αποφυγή/στέρηση της σεξουαλικής δραστηριότητας συνήθως λόγω άγχους.
• Περιορισμένες κοινωνικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες.
• Κατάγματα λόγω πτώσης από ολίσθηση στα ούρα στο πάτωμα (κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα).
• Κατάθλιψη.
σήμερα ξεφεύγω λιγάκι από τον κορωναϊό, που μας έχει τρελάνει όλους, και στρέφομαι σ’ ένα άλλο σημαντικό θέμα υγείας, το οποίο ταλαιπωρεί πολλούς συνανθρώπους μας αλλά υποδιαγιγνώσκεται και υποαναφέρεται λόγω λανθασμένης αιδούς, και δη στην ακράτεια ούρων!
Οι πάσχουσες/πάσχοντες, που συνήθως υποφέρουν χρόνια,
Η ακράτεια ούρων, ίσως καλύτερα γνωστή στο κοινό ως αδυναμία της ουροδόχου κύστης, είναι η έλλειψη της ικανότητας ελέγχου και προσδιορισμού του χρόνου εκκένωσης, με συνέπεια την ακούσια απώλεια ούρων.
Οι αιτιολογίες της ακράτειας ούρων είναι ποικίλες και σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι πλήρως κατανοητές. Οι περισσότερες μεμονωμένες περιπτώσεις είναι πιθανώς πολυπαραγοντικής φύσης. Η ακράτεια ούρων είναι σύμπτωμα και δεν πρέπει να θεωρείται ασθένεια.
Η ουρική ακράτεια, αν και αρκετά διαδεδομένη, εξακολουθεί να αποτελεί θέμα ταμπού, αφού μόνο ένας στους πέντε πάσχοντες απευθύνεται σε γιατρό. Από την άλλη πλευρά, σε μια γενική εξέταση τύπου τσεκ-απ, 3 στους 4 γιατρούς δεν θέτουν την ερώτηση ρουτίνας, ''έχετε προβλήματα με την ούρηση;''. Ωστόσο είναι μία κατάσταση που μπορεί να βελτιωθεί τάχιστα με την σωστή διαφώτιση του κόσμου, αφού έως κι ένα 80% των περιπτώσεων μπορεί ν’ αντιμετωπισθεί με επιτυχία και το υπόλοιπο 20% μπορεί να βοηθηθεί αναλόγως.
Ελπίζω, με τις παρακάτω βασικές πληροφορίες που σας δίνω, να καταφέρω να πείσω μερικές/μερικούς ντροπαλές/ούς, αμφιβάλλοντες ή διστακτικούς συνανθρώπους μου, να επανεξετάσουν το πρόβλημά τους, αν φυσικά υπάρχει, και σύμφωνα με την περίπτωση ν’ αποφασίσουν.
Επιδημιολογία
Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, γύρω στα 10-13 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από ακράτεια ούρων. Στην Γερμανία ο αντίστοιχος αριθμός φθάνει στα οκτώ εκατομμύρια περίπου και σε παγκόσμιο επίπεδο ανέρχεται στα 200 εκατομμύρια. Συγκεκριμένα στοιχεία για την Χώρα μας δεν έχω, αλλά απ' ό,τι διάβασα πρέπει να κυμαίνονται σε παρόμοια επίπεδα.
Η ακράτεια ούρων είναι 2 φορές συχνότερη στις γυναίκες απ’ ότι στους άνδρες και πλήττει όλες τις ηλικίες. Ένα 7% των παιδιών άνω των 5 ετών, 10 έως 15% των ενηλίκων και 50-84% των ηλικιωμένων σε εγκαταστάσεις μακροχρόνιας φροντίδας εμφανίζουν προβλήματα ακράτειας. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον 1 στις 10 γυναίκες 40-65 ετών και 3 στις 10 άνω των 65 ετών υποφέρουν από ακράτεια.
Πολύ συχνά, τα άτομα με ακράτεια ταλαιπωρούνται με το πρόβλημα αυτό για 6-9 χρόνια προτού ζητήσουν ιατρική βοήθεια.
Στο μεσοδιάστημα, φορτισμένοι με συναισθήματα ντροπής και μειωμένης αυτοπεποίθησης, οι άνθρωποι αυτοί, υποφέρουν σιωπηλά, αποφεύγουν τις κοινωνικές δραστηριότητες, αθλητικές ασκήσεις κτλ. με αποτέλεσμα την βαθμιαία υποβάθμιση της ποιότητας της καθημερινής τους ζωής και ανάλογα με την περίπτωση, την διολίσθηση σε μια λανθάνουσα ή εμφανή κατάθλιψη.
Χωρίς αποτελεσματική ιατρική παρέμβαση ή θεραπεία, η ακράτεια ούρων μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστα επακόλουθα, όπως π.χ.:
• Ερεθισμό της περιοχής από την συνεχή υγρότητα του δέρματος.
• Καντιντίαση του περινέου.
• Έλκη πίεσης ή κατάκλισης (κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα).
• Κυτταρίτιδα.
• Στέρηση ύπνου λόγω νυκτουρίας.
• Ψυχολογικά προβλήματα, χαμηλή αυτοεκτίμηση.
• Κοινωνική απόσυρση.
• Αποφυγή/στέρηση της σεξουαλικής δραστηριότητας συνήθως λόγω άγχους.
• Περιορισμένες κοινωνικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες.
• Κατάγματα λόγω πτώσης από ολίσθηση στα ούρα στο πάτωμα (κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα).
• Κατάθλιψη.
Παρατηρούνται οι κάτωθι τύποι ακράτειας ούρων:
• Ακράτεια από προσπάθεια: Ακούσια διαφυγή ούρων η οποία προκαλείται όταν αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση, ήτοι με τον βήχα, το φτέρνισμα, το γέλιο, ανεβαίνοντας σκάλες, σηκώνοντας βάρη, κατά την έγερση από το κρεβάτι ή την καρέκλα, κατά την άσκηση, τον χορό, την σεξουαλική επαφή κ.ο.κ. Αυτός ο τύπος είναι συχνότερος στις γυναίκες αλλά απαντάται και στους άνδρες, συνήθως μετά από χειρουργική επέμβαση στον προστάτη.
• Ακράτεια επιτακτικού τύπου: Ξαφνική και άμεση ανάγκη για ούρηση που συνοδεύεται από απώλεια ούρων. Σ’ αυτή την περίπτωση το άτομο νιώθει πως δεν θα προλάβει να φθάσει στην τουαλέτα και πως αν δεν φθάσει εγκαίρως θα χάσει ούρα. Αυτός ο τύπος ακράτειας είναι ο πιο συχνός στους άνδρες (π.χ. καλοήθης υπερπλασία του προστάτου).
Η ακράτεια επιτακτικού τύπου είναι συνήθως δευτερογενής του συνδρόμου της υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης, το οποίο αποτελεί μία συχνή κατάσταση στην οποία δεν μπορεί να βρεθεί καμία αιτία για τις επαναλαμβανόμενες και ανεξέλεγκτες συσπάσεις της κύστης.
Τα άτομα μ’ αυτόν τον επείγοντα τύπο ακράτειας σχεδιάζουν την μέρα τους προσεκτικά, φροντίζοντας να μην είναι ποτέ πολύ μακριά από το μπάνιο. Γνωρίζουν επίσης την ακριβή τοποθεσία κάθε τουαλέτας σε κάθε κατάστημα ή όπου αλλού συχνάζουν. Όταν πηγαίνουν σ’ ένα άγνωστο μέρος, θα ψάξουν πρώτα να εντοπίσουν το πλησιέστερο αποχωρητήριο.
Στην αγγλική βιβλιογραφία, η κατάσταση αυτή αποκαλείται επίσης, "key in lock syndrome", δηλαδή ''σύνδρομο του κλειδιού στην κλειδαριά''. Όταν οι γυναίκες φτάνουν στο σπίτι με τα χέρια τους γεμάτα ψώνια και βάζουν το κλειδί στην πόρτα, αναπτύσσουν απότομα μια έντονη ανάγκη για ούρηση. Εάν δεν ρίξουν τα πάντα κάπου γύρω τους για να τρέξουν στην τουαλέτα, θα συμβεί το ατύχημα, πολλές φορές ακόμη προτού καν φτάσουν στον προορισμό τους.
Επίσης, άτομα με ακράτεια επιτακτικού τύπου ξυπνάνε πολλές φορές στη διάρκεια της νύχτας με έντονη αίσθηση για ούρηση.
• Ακράτεια μικτού τύπου: Αφορά τον συνδυασμό των ανωτέρω δύο τύπων ακράτειας.
• Ακράτεια από υπερχείλιση/υπερπλήρωση: Η ακράτεια υπερχείλισης είναι η ακούσια απελευθέρωση ούρων όταν η ουροδόχος κύστη γεμίζει υπερβολικά ακόμη και στην περίπτωση που το άτομο δεν αισθάνεται την ανάγκη να ουρήσει. Η πίεση που προκαλεί ο όγκος των ούρων υπερνικά την αντίσταση του σφιγκτήρα με αποτέλεσμα την απώλεια ούρων. Αυτός ο τύπος ακράτειας προκαλείται είτε από δυσλειτουργία των νεύρων που ελέγχουν την ούρηση (π.χ. διαβητική νευροπάθεια της κύστης), είτε λόγω αδυναμίας του εξωστήρα μυός της κύστης, είτε από χρόνια απόφραξη της ουρήθρας που εμποδίζει την ροή ούρων.
• Ακράτεια λειτουργικής φύσεως: Η αδυναμία συγκράτησης ούρων για λόγους που δεν οφείλονται στην δυσλειτουργία του νευρο-ουρολογικού ή του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος όπως π.χ. παραλήρημα, ψυχιατρικές διαταραχές, ουρολοιμώξεις, μειωμένη κινητικότητα κτλ.
Η παιδιατρική ακράτεια ούρων αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο και δεν εισέρχομαι σ’ αυτό.
Διαγνωστική
Το πρώτο σημαντικό βήμα που θα μας οδηγήσει σε μια αρχική κλινική διάγνωση είναι η συλλογή πληροφοριών διαμέσου ενός λεπτομερούς ιστορικού και τη συμπλήρωση ενός ημερολογίου ούρησης από την/τον ασθενή.
Τα ακόλουθα σημεία θα μας βοηθήσουν να πάρουμε κατευθυντήριες αποφάσεις για τα περαιτέρω:
• Η ποσότητα των ούρων που χάνεται κάθε φορά και η συχνότητα επεισοδίων ακράτειας.
• Η διάρκεια του προβλήματος κι αν η κατάσταση έχει χειροτερεύσει με την πάροδο του χρόνου.
• Εκλυτικοί παράγοντες, π.χ. βήχας, φτέρνισμα, ανύψωση βάρους, ήχος τρεχούμενου νερού, σεξουαλική δραστηριότητα κτλ.
• Αν η απώλεια ούρων είναι συνεχής ή διαλείπουσα.
• Αν η συχνότητα ανάγκης είναι επιτακτική, αν υφίσταται δυσουρία ή πόνος όταν ουροδόχος κύστης είναι πλήρης.
• Ιστορικό λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος.
• Ταυτόχρονη ακράτεια κοπράνων ή πρόπτωση πυελικού οργάνου, όπως κυστεοκήλη, ορθοκήλη, πρόπτωση μήτρας ή κόλπου, εντεροκήλη.
• Συνυπάρχοντα νοσήματα που επιδεινώνουν το πρόβλημα.
• Λήψη φαρμάκων που μπορεί να σχετίζονται με την ακράτεια ούρων, όπως π.χ. α-αδρενεργικοί αποκλειστές, β-μιμητικά, χολινεργικά ή αντιχολινεργικά φάρμακα, διουρητικά, ηρεμιστικά, μυοχαραρωτικά, αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE).
• Αν το ιστορικό περιλαμβάνει δύσκολους τοκετούς, πολυτοκία, χρήση λαβίδων, τραυματισμούς.
Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά και μετά τον τοκετό, συνιστάται ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων με στόχο την αποκατάσταση κι ενίσχυση των μυών του πυελικού
• Ιστορικό χειρουργικών επεμβάσεων στην περιοχή της πυέλου, ειδικά για την ακράτεια, υστερεκτομή ή επανορθωτικές εγχειρήσεις επί του πυελικού εδάφους.
• Χειρουργικές επεμβάσεις στην σπονδυλική στήλη και στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
• Συνήθειες και τρόπος ζωής, όπως το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ ή καφεΐνης, επάγγελμα, ψυχαγωγικός αθλητισμός.
Σε κάθε περίπτωση, η φυσική εξέταση θα πρέπει να προσαρμόζεται και εκτελείται με βάση την ιδιαιτερότητα των παραπόνων της/του ασθενούς γύρω από την ακράτεια. Πάντως στις βασικές εξετάσεις περιλαμβάνεται:
* Μια προσεκτική εξέταση του πυελικού εδάφους.
* Εξετάσεις ούρων και αίματος.
* Υπερηχογράφημα κοιλίας, νεφρών, γεννητικών οργάνων.
* Ανάλογα με τις ενδείξεις, ουροδυναμικός και κυστεοσκοπικός έλεγχος.
Κατά την ουροδυναμική εξέταση πραγματοποιείται μια προσομοίωση πλήρωσης και εκκένωσης της ουροδόχου κύστης κατά την οποία αφού τοποθετηθεί ένας μικρός καθετήρας εντός αυτής, με την βοήθεια μιας ειδικής συσκευής μετρούνται οι πιέσεις μέσα στην κύστη και στην ουρήθρα.
Υπάρχουν κι άλλες ειδικές εξετάσεις αλλά δεν επεκτείνομαι.
Σημειωτέον, πως ένας ακόμη παράγοντας ανατομικής διαφορετικότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών συμμετέχει αισθητά στις ακράτειες. Η ουρήθρα στους άνδρες έχει, κατά
μέσον όρο, μήκος 20-22 εκατοστών και η ανατομία της είναι κάπως πιο περίπλοκη από την γυναικεία ουρήθρα, της οποίας το μήκος κυμαίνεται μεταξύ 3-4 εκ. Επίσης, σε αντίθεση με την ανδρική ανατομία, στην οποία ο αυχένας της ουροδόχου κύστης και ο προστάτης περιλαμβάνουν τον εσωτερικό σφιγκτήρα της κύστης, στις γυναίκες ο εσωτερικός σφιγκτήρας είναι λειτουργικός παρά ανατομικός.
Η κανονική χωρητικότητα της ουροδόχου κύστης ανέρχεται στα 300-500 ml, ενώ νιώθουμε την πρώτη ανάγκη για ούρηση όταν το περιεχόμενο της φθάσει τα 150 έως 300 ml.
Μια βλάβη στα νεύρα, στους μύες και στον συνδετικό ιστό του πυελικού εδάφους αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα στη γένεση της ακράτειας από προσπάθεια. Στις γυναίκες, ο τραυματισμός κατά τον τοκετό είναι πιθανώς ο σπουδαιότερος μηχανισμός που προκαλεί ακράτεια αυτού του τύπου.
Υγρά
Ως γνωστόν, εκτός από την πρόληψη της αφυδάτωσης, η επαρκής κατανάλωση υγρών προστατεύει από ουρολοιμώξεις, δυσκοιλιότητα, νεφρολιθίαση κ.α. Η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα υγρών ανέρχεται σε 2-2,5 περίπου λίτρα για τις γυναίκες και 3-3,5 λίτρα για τους άνδρες, και εξαρτάται φυσικά από την σωματική διάπλαση του ατόμου και τις εκάστοτε κλιματικές συνθήκες που επικρατούν.
Μερικοί ασθενείς τείνουν να πίνουν μεγάλες ποσότητες νερού, γεγονός που σε περίπτωση ύπαρξης προβλήματος της ουροδόχου κύστης, τα συμπτώματα χειροτερεύουν. Εν αντιθέσει, ορισμένα άτομα (ιδίως ηλικιωμένα), με το άγχος της ακράτειας δεν πίνουν αρκετά υγρά, κάτι μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό της ουροδόχου κύστης, επιδείνωση της ακράτειας επιτακτικού τύπου και ανεπαρκή ενυδάτωση.
Η καφεΐνη είναι ένα φυσικό διουρητικό και έχει άμεση διεγερτική επίδραση στον λείο μυ της ουροδόχου κύστης (γνωστός ως εξωστήρας μυς). Για να αποφευχθούν συμπτώματα στέρησης, όπως πονοκέφαλος και κατάθλιψη, άτομα που καταναλώνουν μεγάλη ποσότητα καφεΐνης πρέπει να την ελαττώσουν βαθμιαία.
Η κατανάλωση τεχνητών γλυκαντικών έχει επίσης θεωρηθεί ότι συμβάλλει στην ακράτεια επιτακτικού τύπου.
Διαιτητικές προσαρμογές
Καυτά μπαχαρικά όπως το κάρυ, το πιπέρι τσίλι, πιπέρι καγιέν κτλ. καθώς επίσης πικάντικη διατροφή μπορούν να προκαλέσουν ακράτεια επιτακτικού τύπου.
Φρούτα και χυμοί που έχουν όξινο pH όπως τα γκρέιπφρουτ, τα πορτοκάλια, τα λεμόνια, επιδεινώνουν μια υφιστάμενη ακράτειας επιτακτικού τύπου.
Κατά την ουροδυναμική εξέταση πραγματοποιείται μια προσομοίωση πλήρωσης και εκκένωσης της ουροδόχου κύστης κατά την οποία αφού τοποθετηθεί ένας μικρός καθετήρας εντός αυτής, με την βοήθεια μιας ειδικής συσκευής μετρούνται οι πιέσεις μέσα στην κύστη και στην ουρήθρα.
Υπάρχουν κι άλλες ειδικές εξετάσεις αλλά δεν επεκτείνομαι.
Σημειωτέον, πως ένας ακόμη παράγοντας ανατομικής διαφορετικότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών συμμετέχει αισθητά στις ακράτειες. Η ουρήθρα στους άνδρες έχει, κατά
Η κανονική χωρητικότητα της ουροδόχου κύστης ανέρχεται στα 300-500 ml, ενώ νιώθουμε την πρώτη ανάγκη για ούρηση όταν το περιεχόμενο της φθάσει τα 150 έως 300 ml.
Μια βλάβη στα νεύρα, στους μύες και στον συνδετικό ιστό του πυελικού εδάφους αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα στη γένεση της ακράτειας από προσπάθεια. Στις γυναίκες, ο τραυματισμός κατά τον τοκετό είναι πιθανώς ο σπουδαιότερος μηχανισμός που προκαλεί ακράτεια αυτού του τύπου.
Υγρά
Ως γνωστόν, εκτός από την πρόληψη της αφυδάτωσης, η επαρκής κατανάλωση υγρών προστατεύει από ουρολοιμώξεις, δυσκοιλιότητα, νεφρολιθίαση κ.α. Η συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα υγρών ανέρχεται σε 2-2,5 περίπου λίτρα για τις γυναίκες και 3-3,5 λίτρα για τους άνδρες, και εξαρτάται φυσικά από την σωματική διάπλαση του ατόμου και τις εκάστοτε κλιματικές συνθήκες που επικρατούν.
Μερικοί ασθενείς τείνουν να πίνουν μεγάλες ποσότητες νερού, γεγονός που σε περίπτωση ύπαρξης προβλήματος της ουροδόχου κύστης, τα συμπτώματα χειροτερεύουν. Εν αντιθέσει, ορισμένα άτομα (ιδίως ηλικιωμένα), με το άγχος της ακράτειας δεν πίνουν αρκετά υγρά, κάτι μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό της ουροδόχου κύστης, επιδείνωση της ακράτειας επιτακτικού τύπου και ανεπαρκή ενυδάτωση.
Η καφεΐνη είναι ένα φυσικό διουρητικό και έχει άμεση διεγερτική επίδραση στον λείο μυ της ουροδόχου κύστης (γνωστός ως εξωστήρας μυς). Για να αποφευχθούν συμπτώματα στέρησης, όπως πονοκέφαλος και κατάθλιψη, άτομα που καταναλώνουν μεγάλη ποσότητα καφεΐνης πρέπει να την ελαττώσουν βαθμιαία.
Η κατανάλωση τεχνητών γλυκαντικών έχει επίσης θεωρηθεί ότι συμβάλλει στην ακράτεια επιτακτικού τύπου.
Διαιτητικές προσαρμογές
Καυτά μπαχαρικά όπως το κάρυ, το πιπέρι τσίλι, πιπέρι καγιέν κτλ. καθώς επίσης πικάντικη διατροφή μπορούν να προκαλέσουν ακράτεια επιτακτικού τύπου.
Φρούτα και χυμοί που έχουν όξινο pH όπως τα γκρέιπφρουτ, τα πορτοκάλια, τα λεμόνια, επιδεινώνουν μια υφιστάμενη ακράτειας επιτακτικού τύπου.
Η σοκολάτα και τα προϊόντα της περιέχουν καφεΐνη, η οποία δρα ερεθιστικά στην ουροδόχο κύστη και επιδεινώνει μια προϋπάρχουσα κατάσταση.
Θεραπευτικές προσεγγίσεις
Ο τρόπος θεραπείας θα εξαρτηθεί από τον τύπο της ακράτειας κι αφού συζητηθεί πρώτα με την/τον ασθενή η καταλληλότερη μέθοδος αντιμετώπισης.
• Ακράτεια από προσπάθεια: Φαρμακευτική αγωγή (άλφα-αδρενεργικοί αγωνιστές), φυσιοθεραπεία πυελικού εδάφους, συσκευές κατά της ακράτειας και χειρουργική επέμβαση.
Θεραπευτικές προσεγγίσεις
Ο τρόπος θεραπείας θα εξαρτηθεί από τον τύπο της ακράτειας κι αφού συζητηθεί πρώτα με την/τον ασθενή η καταλληλότερη μέθοδος αντιμετώπισης.
• Ακράτεια από προσπάθεια: Φαρμακευτική αγωγή (άλφα-αδρενεργικοί αγωνιστές), φυσιοθεραπεία πυελικού εδάφους, συσκευές κατά της ακράτειας και χειρουργική επέμβαση.
• Ακράτεια επιτακτικού τύπου: Διαιτητικές αλλαγές, ασκήσεις πυελικού εδάφους, φαρμακευτική αγωγή (αντιχολινεργικά φάρμακα), τροποποίηση της συμπεριφοράς και ίσως κάποιες νέες μορφές χειρουργικής επέμβασης.
• Ακράτεια μικτού τύπου: Φυσικοθεραπεία, αντιχολινεργικά φάρμακα και χειρουργική.
• Ακράτεια από υπερχείλιση/υπερπλήρωση: Καθετηριασμός.
• Ακράτεια λειτουργικής φύσεως: Θεραπεία της υποκείμενης αιτίας.
Φαρμακευτική αγωγή
Παρακάτω, δίχως να επεκταθώ σε φαρμακολογικές λεπτομέρειες, περιληπτικά, αναφέρω μερικά φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν. Τονίζω εκ νέου, ιδίως λόγω αντενδείξεων, παρενεργειών ή αλληεπιδράσεων των φαρμάκων με άλλα φάρμακα, πως η λήψη οποιασδήποτε φαρμακευτικής ουσίας πρέπει να γίνεται μόνο μετά από συμβουλή, σύσταση, συζήτηση και συνταγογράφηση του θεράποντος ιατρού.
Η ντουλοξετίνη, αν και περισσότερο γνωστή ως αντικαταθλιπτικό, αγχολυτικό, (αναστολέας επαναπρόσληψης σεροτονίνης/νορεπινεφρίνης – η νορεπινεφρίνη και σεροτονίνη διαδραµατίζουν πολύ σηµαντικό ρόλο στο κεντρικό σύστημα ανταμοιβής), είναι το πρώτο φάρμακο που αναπτύχθηκε και κυκλοφόρησε ειδικά για την ακράτεια ούρων από προσπάθεια.
Η αμιτριπτυλίνη (τρικυκλικό αντικαταθλιπτικό φάρμακο) είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στη μείωση της συχνουρίας
στις γυναίκες που σχετίζεται με την δυσλειτουργία των μυών του πυελικού εδάφους.
Τα αντιχολινεργικά φάρμακα αυξάνουν την χωρητικότητα της ουροδόχου κύστης και μειώνουν την ισχύ των ακούσιων συστολών.
Η οξυβουτινίνη έχει αντισπασμωδική και αντιχολινεργική δράση. Σύμφωνα με κάποιες μελέτες περιορίζει τα επεισόδια ακράτειας κατά 80-90%.
Οι ουσίες τολτεροδίνη, σολιφενακίνη, δαριφενασίνη κ.α. ανήκουν επίσης στην κατηγορία των αντιχολινεργικών φαρμάκων.
Στις περιπτώσεις που οι ασθενείς δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στα αντιχολινεργικά φάρμακα, τότε μπορεί να βοηθήσουν ενδοκυστικές ενέσεις αλλαντικής τοξίνης τύπου Α (onabotulinumtoxinA, το γνωστό botox).
Ενέσεις αλλαντικής τοξίνης χρησιμοποιούνται επιτυχώς σε ασθενείς για ακράτεια ούρων νευρολογικής αιτιολογίας που εμφανίζουν υπερδραστήρια ουροδόχο κύστη, π.χ. μετά από τραυματισμό του νωτιαίου μυελού, σκλήρυνση κατά πλάκας κτλ.
Φυσικοθεραπεία
Ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους από τον γυναικολόγο Arnold Kegel είναι αρκετά αποτελεσματικές σε περιπτώσεις ακράτειας από προσπάθεια και μικτού τύπου. Σε γυναίκες με ήπια ακράτεια ούρων και χωρίς κολπική πρόπτωση, με τις σωστές ασκήσεις πυελικού εδάφους, το ποσοστό επιτυχίας μπορεί να φθάσει τα 75-80%.
Επίσης, άνδρες που αναπτύσσουν ακράτεια ούρων μετά από χειρουργική επέμβαση στον προστάτη μπορούν να ωφεληθούν με τις προαναφερθέντες ασκήσεις.
Για την σύσφιγξη των μυών του ανελκτήρα του πρωκτού προσποιηθείτε ότι προσπαθείτε να αποφύγετε την ούρηση ή την αφόδευση. Οι κοπέλες/κυρίες προσποιηθείτε ότι σφίγγετε τον κόλπο σας γύρω από ένα ταμπόν.
Για την σωστή εκμάθηση των ασκήσεων όμως, σας συνιστώ να τις ξεκινήσετε υπό την καθοδήγηση μιας φυσικοθεραπεύτριας ή ενός φυσικοθεραπευτή της αρεσκείας σας και μετά μπορείτε να συνεχίσετε από μόνες/μόνοι σας.
Σημειωτέον, προτού αρχίσετε να νιώθετε αισθητή βελτίωση, απαιτούνται περίπου 6 έως 12 εβδομάδες ασκήσεων και 3 έως 6 μήνες πριν επιτευχθεί το μέγιστο όφελος.
Κολπικοί κώνοι
Ως μέρος ενός προοδευτικού προγράμματος ασκήσεων, οι κολπικοί κώνοι συμβάλλουν στην ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους. Οι κώνοι διατίθενται σε σετ των 5 ή 6 μονάδων, με το ίδιο σχήμα και όγκο αλλά με αυξανόμενο βάρος σε γραμμάρια.
Αρχικά ο ελαφρότερος κώνος εισάγεται στον κόλπο και συγκρατείται στη θέση του σφίγγοντας τους μύες του ανελκτήρα για 15 λεπτά. Η παρατεταμένη μυική συστολή που απαιτείται για τη διατήρηση του βάρους στον κόλπο αυξάνει
εν καιρώ την δύναμη των αντιστοίχων μυών. Για καλύτερα αποτελέσματα συνιστάται να εκτελείται η άσκηση δύο φορές την ημέρα. Καθώς οι μύες του ανελκυστήρα ισχυροποιούνται, η διάρκεια της άσκησης μπορεί να αυξηθεί σε 30 λεπτά.
Μετά από 4-6 εβδομάδες θεραπείας προεμμηνοπαυσιακών γυναικών με κολπικούς κώνους για ακράτεια από προσπάθεια, η υποκειμενική βελτίωση της κατάστασης ανέρχεται γύρω στα 70-80%.
Οι κολπικοί κώνοι μπορεί επίσης να βοηθήσουν και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ακράτεια από προσπάθεια, δεν είναι όμως αποτελεσματικοί στις περιπτώσεις συνύπαρξης πρόπτωσης οργάνων της πυέλου.
Βιοανάδραση ή βιολογική ανατροφοδότηση (biofeedback)
Η θεραπεία βιοανάδρασης είναι μια μορφή αποκατάστασης της λειτουργικότητας των μυών του πυελικού εδάφους χρησιμοποιώντας μια ηλεκτρονική συσκευή για άτομα που δυσκολεύονται να εντοπίσουν/αναγνωρίσουν τούς μύες του ανελκτήρα του πρωκτού. Η θεραπεία βιοανάδρασης συνιστάται για την ακράτεια από προσπάθεια, την ακράτεια επιτακτικού τύπου και την μικτή ακράτεια.
Μελέτες θεραπευτικών συνδυασμών βιοανάδρασης με ασκήσεις πυελικού εδάφους έδειξαν βελτίωση της ακράτειας κατά 54-87%.
Ηλεκτρική διέγερση
Είναι μια μέθοδος πιο εξελιγμένη από την βιοανάδραση. Αυτή η θεραπεία περιλαμβάνει διέγερση των μυών του ανελκτήρα χρησιμοποιώντας ανώδυνα ηλεκτρικά ερεθίσματα.
Αυτή η μέθοδος διέγερσης των μυών του πυελικού εδάφους
έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη θεραπεία της ακράτειας από προσπάθεια στις γυναίκες. Μπορεί επίσης να φανεί χρήσιμη σε άνδρες και γυναίκες με ακράτεια επιτακτικού ή μικτού τύπου.
Βελονισμός
Ο βελονισμός είναι μια εναλλακτική/συμπληρωματική θεραπεία που μπορείτε να δοκιμάσετε.
Καθετηριασμός
Η παροχέτευση των ούρων διαμέσου καθετήρων, υπήρξε ένας από τους βασικούς τρόπους θεραπείας της ακράτειας και προφανώς άντεξε στη δοκιμασία του χρόνου. Ο καθετηριασμός της ουροδόχου κύστης αποτελεί ένα προσωρινό ή μόνιμο μέτρο αντιμετώπισης της ακράτειας από υπερχείλιση. Μερικοί ασθενείς με ακράτεια υπερχείλισης ανταποκρίνονται καλά στην προσωρινή συνεχή παροχέτευση μέσω του καθετήρα. Η χωρητικότητα της ουροδόχου κύστης επιστρέφει στο φυσιολογικό και η εκούσια πίεση επί του εξωστήρα βελτιώνεται. Εάν το πρόβλημα δεν έχει επιλυθεί μετά από 4 εβδομάδες, τότε η ουροδόχος κύστη είναι απίθανο να ανακάμψει χρησιμοποιώντας μόνο τον καθετήρα.
Η χρήση ενός ουρηθρικού καθετήρα αντενδείκνυται για τη θεραπεία της ακράτειας επιτακτικού τύπου.
Στις περιπτώσεις που χρειάζεται, ο αυτοκαθετηριασμός είναι η προτιμώμενη προσέγγιση, εάν φυσικά ο ασθενής είναι σε θέση να τον εκτελέσει.
Προσοχή: Τα απορροφητικά προϊόντα/ένθετα δεν θεραπεύουν ούτε μειώνουν την ακράτεια ούρων. Η πρώιμη εξάρτηση από τις απορροφητικές πάνες μπορεί να δημιουργήσει στον χρήστη μια λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας. Επιπλέον, η ακατάλληλη χρήση απορροφητικών προϊόντων μπορεί να οδηγήσει σε λύσεις της συνέχειας του δέρματος (εκδορές) και κατά συνέπειαν σε λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
Η θεραπεία με οιστρογόνα μπορεί να βοηθήσει μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ακράτεια από προσπάθεια, που παρουσιάζουν έλλειψη οιστρογόνων, ατροφική κολπίτιδα ή ανεπάρκεια του έσω σφιγκτήρα.
Χειρουργική θεραπεία
Για ασθενείς με ακράτεια ούρων που δεν ανταποκρίνονται στην συντηρητική αγωγή ή η θεραπεία αποτύχει, μπορεί να συζητηθεί η χειρουργική προσέγγιση. Ο τρόπος χειρουργικής αντιμετώπισης εξαρτάται από τον τύπο της ακράτειας.
Στις περιπτώσεις ακράτειας από προσπάθεια στις γυναίκες, χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια, με επιτυχία έως και
90%, η κολπική ταινία/κορδέλα ελεύθερης τάσης από φυσικό (περιτονία) ή τεχνητό υλικό (TVT sling - tension-free vaginal tape).
Εν τω μεταξύ, αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης προσφέρεται και στους άνδρες με ακράτεια του ιδίου τύπου, κυρίως κατόπιν προστατεκτομής.
Σε ειδικές περιπτώσεις ατόμων που στερούνται επαρκούς χωρητικότητας της ουροδόχου κύστης, είτε παρουσιάζουν ανεπαρκή λειτουργία του εξωστήρα, η αυξητική κυστεοπλαστική προσφέρει μια λύση. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιείται ένα τμήμα του εντέρου.
Μια άλλη μέθοδος αντιμετώπισης της υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης είναι η εμφύτευση ενός νευροδιεργέτη στη σπονδυλική στήλη, στο σημείο του ιερού οστού, όπου ξεκινούν κάποια από τα νεύρα που την ελέγχουν και λειτουργεί ως κυστικός βηματοδότης στέλνοντας ηλεκτρικά σήματα στην κύστη.
Αυτά λοιπόν, με την ελπίδα να έχω γεμίσει λιγάκι τα κενά σας σ’ αυτόν τον τομέα. Όπως πάντα, επαναλαμβάνω, πως απευθύνομαι σε άτομα άσχετα με τον ιατρικό κλάδο και πως πριν από κάθε ενέργειά σας πρέπει να συμβουλεύεστε τον γιατρό της εμπιστοσύνη σας.
Γιάννης Αρβανιτάκης
• Ακράτεια μικτού τύπου: Φυσικοθεραπεία, αντιχολινεργικά φάρμακα και χειρουργική.
• Ακράτεια από υπερχείλιση/υπερπλήρωση: Καθετηριασμός.
• Ακράτεια λειτουργικής φύσεως: Θεραπεία της υποκείμενης αιτίας.
Φαρμακευτική αγωγή
Παρακάτω, δίχως να επεκταθώ σε φαρμακολογικές λεπτομέρειες, περιληπτικά, αναφέρω μερικά φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν. Τονίζω εκ νέου, ιδίως λόγω αντενδείξεων, παρενεργειών ή αλληεπιδράσεων των φαρμάκων με άλλα φάρμακα, πως η λήψη οποιασδήποτε φαρμακευτικής ουσίας πρέπει να γίνεται μόνο μετά από συμβουλή, σύσταση, συζήτηση και συνταγογράφηση του θεράποντος ιατρού.
Η ντουλοξετίνη, αν και περισσότερο γνωστή ως αντικαταθλιπτικό, αγχολυτικό, (αναστολέας επαναπρόσληψης σεροτονίνης/νορεπινεφρίνης – η νορεπινεφρίνη και σεροτονίνη διαδραµατίζουν πολύ σηµαντικό ρόλο στο κεντρικό σύστημα ανταμοιβής), είναι το πρώτο φάρμακο που αναπτύχθηκε και κυκλοφόρησε ειδικά για την ακράτεια ούρων από προσπάθεια.
Η αμιτριπτυλίνη (τρικυκλικό αντικαταθλιπτικό φάρμακο) είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στη μείωση της συχνουρίας
Τα αντιχολινεργικά φάρμακα αυξάνουν την χωρητικότητα της ουροδόχου κύστης και μειώνουν την ισχύ των ακούσιων συστολών.
Η οξυβουτινίνη έχει αντισπασμωδική και αντιχολινεργική δράση. Σύμφωνα με κάποιες μελέτες περιορίζει τα επεισόδια ακράτειας κατά 80-90%.
Οι ουσίες τολτεροδίνη, σολιφενακίνη, δαριφενασίνη κ.α. ανήκουν επίσης στην κατηγορία των αντιχολινεργικών φαρμάκων.
Στις περιπτώσεις που οι ασθενείς δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στα αντιχολινεργικά φάρμακα, τότε μπορεί να βοηθήσουν ενδοκυστικές ενέσεις αλλαντικής τοξίνης τύπου Α (onabotulinumtoxinA, το γνωστό botox).
Ενέσεις αλλαντικής τοξίνης χρησιμοποιούνται επιτυχώς σε ασθενείς για ακράτεια ούρων νευρολογικής αιτιολογίας που εμφανίζουν υπερδραστήρια ουροδόχο κύστη, π.χ. μετά από τραυματισμό του νωτιαίου μυελού, σκλήρυνση κατά πλάκας κτλ.
Φυσικοθεραπεία
Ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους από τον γυναικολόγο Arnold Kegel είναι αρκετά αποτελεσματικές σε περιπτώσεις ακράτειας από προσπάθεια και μικτού τύπου. Σε γυναίκες με ήπια ακράτεια ούρων και χωρίς κολπική πρόπτωση, με τις σωστές ασκήσεις πυελικού εδάφους, το ποσοστό επιτυχίας μπορεί να φθάσει τα 75-80%.
Επίσης, άνδρες που αναπτύσσουν ακράτεια ούρων μετά από χειρουργική επέμβαση στον προστάτη μπορούν να ωφεληθούν με τις προαναφερθέντες ασκήσεις.
Για την σύσφιγξη των μυών του ανελκτήρα του πρωκτού προσποιηθείτε ότι προσπαθείτε να αποφύγετε την ούρηση ή την αφόδευση. Οι κοπέλες/κυρίες προσποιηθείτε ότι σφίγγετε τον κόλπο σας γύρω από ένα ταμπόν.
Για την σωστή εκμάθηση των ασκήσεων όμως, σας συνιστώ να τις ξεκινήσετε υπό την καθοδήγηση μιας φυσικοθεραπεύτριας ή ενός φυσικοθεραπευτή της αρεσκείας σας και μετά μπορείτε να συνεχίσετε από μόνες/μόνοι σας.
Σημειωτέον, προτού αρχίσετε να νιώθετε αισθητή βελτίωση, απαιτούνται περίπου 6 έως 12 εβδομάδες ασκήσεων και 3 έως 6 μήνες πριν επιτευχθεί το μέγιστο όφελος.
Κολπικοί κώνοι
Ως μέρος ενός προοδευτικού προγράμματος ασκήσεων, οι κολπικοί κώνοι συμβάλλουν στην ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους. Οι κώνοι διατίθενται σε σετ των 5 ή 6 μονάδων, με το ίδιο σχήμα και όγκο αλλά με αυξανόμενο βάρος σε γραμμάρια.
Αρχικά ο ελαφρότερος κώνος εισάγεται στον κόλπο και συγκρατείται στη θέση του σφίγγοντας τους μύες του ανελκτήρα για 15 λεπτά. Η παρατεταμένη μυική συστολή που απαιτείται για τη διατήρηση του βάρους στον κόλπο αυξάνει
Μετά από 4-6 εβδομάδες θεραπείας προεμμηνοπαυσιακών γυναικών με κολπικούς κώνους για ακράτεια από προσπάθεια, η υποκειμενική βελτίωση της κατάστασης ανέρχεται γύρω στα 70-80%.
Οι κολπικοί κώνοι μπορεί επίσης να βοηθήσουν και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ακράτεια από προσπάθεια, δεν είναι όμως αποτελεσματικοί στις περιπτώσεις συνύπαρξης πρόπτωσης οργάνων της πυέλου.
Βιοανάδραση ή βιολογική ανατροφοδότηση (biofeedback)
Η θεραπεία βιοανάδρασης είναι μια μορφή αποκατάστασης της λειτουργικότητας των μυών του πυελικού εδάφους χρησιμοποιώντας μια ηλεκτρονική συσκευή για άτομα που δυσκολεύονται να εντοπίσουν/αναγνωρίσουν τούς μύες του ανελκτήρα του πρωκτού. Η θεραπεία βιοανάδρασης συνιστάται για την ακράτεια από προσπάθεια, την ακράτεια επιτακτικού τύπου και την μικτή ακράτεια.
Μελέτες θεραπευτικών συνδυασμών βιοανάδρασης με ασκήσεις πυελικού εδάφους έδειξαν βελτίωση της ακράτειας κατά 54-87%.
Ηλεκτρική διέγερση
Είναι μια μέθοδος πιο εξελιγμένη από την βιοανάδραση. Αυτή η θεραπεία περιλαμβάνει διέγερση των μυών του ανελκτήρα χρησιμοποιώντας ανώδυνα ηλεκτρικά ερεθίσματα.
Αυτή η μέθοδος διέγερσης των μυών του πυελικού εδάφους
Βελονισμός
Ο βελονισμός είναι μια εναλλακτική/συμπληρωματική θεραπεία που μπορείτε να δοκιμάσετε.
Καθετηριασμός
Η παροχέτευση των ούρων διαμέσου καθετήρων, υπήρξε ένας από τους βασικούς τρόπους θεραπείας της ακράτειας και προφανώς άντεξε στη δοκιμασία του χρόνου. Ο καθετηριασμός της ουροδόχου κύστης αποτελεί ένα προσωρινό ή μόνιμο μέτρο αντιμετώπισης της ακράτειας από υπερχείλιση. Μερικοί ασθενείς με ακράτεια υπερχείλισης ανταποκρίνονται καλά στην προσωρινή συνεχή παροχέτευση μέσω του καθετήρα. Η χωρητικότητα της ουροδόχου κύστης επιστρέφει στο φυσιολογικό και η εκούσια πίεση επί του εξωστήρα βελτιώνεται. Εάν το πρόβλημα δεν έχει επιλυθεί μετά από 4 εβδομάδες, τότε η ουροδόχος κύστη είναι απίθανο να ανακάμψει χρησιμοποιώντας μόνο τον καθετήρα.
Η χρήση ενός ουρηθρικού καθετήρα αντενδείκνυται για τη θεραπεία της ακράτειας επιτακτικού τύπου.
Στις περιπτώσεις που χρειάζεται, ο αυτοκαθετηριασμός είναι η προτιμώμενη προσέγγιση, εάν φυσικά ο ασθενής είναι σε θέση να τον εκτελέσει.
Προσοχή: Τα απορροφητικά προϊόντα/ένθετα δεν θεραπεύουν ούτε μειώνουν την ακράτεια ούρων. Η πρώιμη εξάρτηση από τις απορροφητικές πάνες μπορεί να δημιουργήσει στον χρήστη μια λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας. Επιπλέον, η ακατάλληλη χρήση απορροφητικών προϊόντων μπορεί να οδηγήσει σε λύσεις της συνέχειας του δέρματος (εκδορές) και κατά συνέπειαν σε λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
Η θεραπεία με οιστρογόνα μπορεί να βοηθήσει μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ακράτεια από προσπάθεια, που παρουσιάζουν έλλειψη οιστρογόνων, ατροφική κολπίτιδα ή ανεπάρκεια του έσω σφιγκτήρα.
Χειρουργική θεραπεία
Για ασθενείς με ακράτεια ούρων που δεν ανταποκρίνονται στην συντηρητική αγωγή ή η θεραπεία αποτύχει, μπορεί να συζητηθεί η χειρουργική προσέγγιση. Ο τρόπος χειρουργικής αντιμετώπισης εξαρτάται από τον τύπο της ακράτειας.
Στις περιπτώσεις ακράτειας από προσπάθεια στις γυναίκες, χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια, με επιτυχία έως και
Εν τω μεταξύ, αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης προσφέρεται και στους άνδρες με ακράτεια του ιδίου τύπου, κυρίως κατόπιν προστατεκτομής.
Σε ειδικές περιπτώσεις ατόμων που στερούνται επαρκούς χωρητικότητας της ουροδόχου κύστης, είτε παρουσιάζουν ανεπαρκή λειτουργία του εξωστήρα, η αυξητική κυστεοπλαστική προσφέρει μια λύση. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιείται ένα τμήμα του εντέρου.
Μια άλλη μέθοδος αντιμετώπισης της υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης είναι η εμφύτευση ενός νευροδιεργέτη στη σπονδυλική στήλη, στο σημείο του ιερού οστού, όπου ξεκινούν κάποια από τα νεύρα που την ελέγχουν και λειτουργεί ως κυστικός βηματοδότης στέλνοντας ηλεκτρικά σήματα στην κύστη.
Αυτά λοιπόν, με την ελπίδα να έχω γεμίσει λιγάκι τα κενά σας σ’ αυτόν τον τομέα. Όπως πάντα, επαναλαμβάνω, πως απευθύνομαι σε άτομα άσχετα με τον ιατρικό κλάδο και πως πριν από κάθε ενέργειά σας πρέπει να συμβουλεύεστε τον γιατρό της εμπιστοσύνη σας.
Γιάννης Αρβανιτάκης
ΠΗΓΕΣ
https://www.euroclinic.gr/article/akrateia-ouron-stis-gunaikes/
https://www.obgyn.net/obgyn-nurses/urinary-incontinence-closet-condition
http://www.imop.gr/provlhmata-oyrhshs/syndromo-yperdrasthrias-ourodoxou-kysths
https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/water/art-20044256
https://emedicine.medscape.com/article/447951-overview
http://www.imop.gr/provlhmata-oyrhshs/syndromo-yperdrasthrias-ourodoxou-kysths
https://www.tenasynseola.gr/36635-2/
https://www.fda.gov/medical-devices/recently-approved-devices/axonics-sacral-neuromodulation-snm-system-urinary-control-p180046
https://www.health.harvard.edu/bladder-and-bowel/step-by-step-guide-to-performing-kegel-exercises
https://www.euroclinic.gr/article/akrateia-ouron-stis-gunaikes/
https://www.obgyn.net/obgyn-nurses/urinary-incontinence-closet-condition
http://www.imop.gr/provlhmata-oyrhshs/syndromo-yperdrasthrias-ourodoxou-kysths
https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/water/art-20044256
https://emedicine.medscape.com/article/447951-overview
http://www.imop.gr/provlhmata-oyrhshs/syndromo-yperdrasthrias-ourodoxou-kysths
https://www.tenasynseola.gr/36635-2/
https://www.fda.gov/medical-devices/recently-approved-devices/axonics-sacral-neuromodulation-snm-system-urinary-control-p180046
https://www.health.harvard.edu/bladder-and-bowel/step-by-step-guide-to-performing-kegel-exercises
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου