HELLAS - Ελλάς

ΝΑΜΙΜΠΙΑ 2 -

WALVIS BAY, CAPE CROSS

Καρχαρίες, ηλιόψαρο, γουνοφόρες φώκιες

Γεια σας παιδιά,

Σήμερα, μετά το πρώτο επεισόδιο, θα σας μεταφέρω για λίγο στον κόλπο Βάλβις (Walvis Bay) και στο Κέιπ Κρος (Cape Cross) στη Ναμίμπια. Άλλες 2 αξέχαστες εμπειρίες από το ταξίδι μας το 2003, που επιθυμώ να μοιραστώ μ’ όλους εσάς που θα διαθέσετε μέρος του χρόνου σας.

Walvis Bay

Ο κόλπος Walvis στην περιοχή Erongo, είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας με σχεδόν 103.000 κατοίκους (2023), και το πιο σημαντικό λιμάνι στη Ναμίμπια.

Το ξεκίνημα της μίνι κρουαζιέρας στον κόλπο, λόγω της ομίχλης, είχε περιορίσει τις προσδοκίες μας για κάτι ξεχωριστό, ωστόσο, αργά, αργά άρχισε να σκορπίζει και στη συνέχεια ανταμειφτήκαμε δεόντως. Το μόνο σκοτεινό σημείο, της κατά τα άλλα, υπέροχης αυτής εμπειρίας ήταν τα εκαντοντάδες πτερύγια καρχαριών απλωμένα στο κατάστρωμα ενός πλοίου, με ρωσικό όνομα και αμφιβόλου πλευστότητας, στο λιμάνι του κόλπου! Ευτυχώς, τα σμήνη των πελεκάνων, τα δελφίνια γύρω μας, οι κορμοράνοι, οι γουνοφόρες φώκιες και το φεγγαρόψαρο (ηλιόψαρο), του οποίου η θέαση δεν είναι τόσο συχνή για έναν κοινό τουρίστα, φρόντισαν να διασκεδάσουν κάπως την θλιβερή εικόνα των πτερυγίων.

Πτερύγια καρχαριών απλωμένα στο κατάστρωμα!😞

Οι καρχαρίες ανήκουν στον κύκλο των πιο παρεξηγημένων μελών του ζωικού βασιλείου και έχουν πολλούς περισσότερους λόγους να μας φοβούνται απ’ ό,τι εμείς αυτούς. Συμφωνα μ’ ένα δημοσίευμα του Διεθνούς Ταμείου για την Ευημερία των Ζώων (IFAW, International Fund for Animal Welfare) στις 20 Ιουνίου 2024, υπολογίζεται ότι οι άνθρωποι θανατώνουν περίπου 100 εκατομμύρια καρχαρίες ετησίως, ήτοι τρεις καρχαρίες κάθε δευτερόλεπτο, με το 80% να αποδίδεται στο εμπόριο πτερυγίων. Εν αντιθέσει, παγκοσμίως, λιγότεροι από 10 άνθρωποι σκοτώνονται κάθε χρόνο από επιθέσεις καρχαριών.

Το ρωσικό πλοίο

Οι αλιείς αφού τους κόψουν τα πτερύγια, τους πετούν ζωντανούς πίσω στον ωκεανό. Οι καρχαρίες με κομμένα τα πτερύγια είναι καταδικασμένοι να πεθάνουν από ασφυξία, αιμορραγία ή να γίνουν λεία άλλων θηρευτών.😔

Κι όλα αυτά για ν’ απολαύσουν μερικοί ‘’κύριοι’’ στην Ανατολική Ασία σούπα πτερυγίων! Εντούτοις, αν και καταναλωτές του πιάτου αυτού είναι κυρίως Κινέζοι ή άτομα κινεζικής καταγωγής, δυστυχώς, η κατανάλωση στις δυτικές κοινωνίες με εύπορους καταναλωτές, Ασιάτες ή μη, αυξάνεται. Η δε ζήτηση για πτερύγια καρχαρία συνεχίζει να οδηγεί την υπεραλίευση των!

Λίγο πρίν την επιβίβαση στο σκάφος

Οι καρχαρίες διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διατήρηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Άραγε, μ’ αυτά τα μυαλά περιορισμένης ευθύνης που μας διακατέχουν, για πόσο ακόμη θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε τις ισορροπίες σ’ αυτούς τους βιότοπους φίλες και φίλοι; Σημειωτέον επίσης ότι οι καρχαρίες έχουν χαμηλά ποσοστά αναπαραγωγής επειδή χρειάζονται πολύ χρόνο για να φτάσουν σε σεξουαλική ωριμότητα, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον επαναπληθυσμό.

Πελεκάνοι, κορμοράνοι, γλάροι...ξαποστάζουν για λίγο...

Πολλά είδη εξ αυτών, συμπεριλαμβανομένων των απειλουμένων με εξαφάνιση, εκτός από τα πτερύγια τους, κυνηγούνται και για άλλα προϊόντα όπως το κρέας, το δέρμα και παρασκευή συμπληρωμάτων υγείας. Επίσης χρησιμοποιούν λάδι από το συκώτι τους, αν και δεν υπάρχουν ενδελιξεις ότι βοηθάει, εναντίον διαφόρων μορφών καρκίνου, παρενεργειών χημειοθεραπείας, για την πρόληψη του κοινού κρυολογήματος, της γρίπης και για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού.

Από το 2000 πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, έχουν υιοθετήσει νόμους στα ύδατά τους και στην ανοιχτή θάλασσα για να απαγορεύσουν αυτή την πρακτική.

Χαμηλή πτήση...

Στις ΗΠΑ η εισαγωγή/εξαγωγή και η πώληση πτερυγίων καρχαρία είναι παράνομη από τον Δεκέμβριο του 2023, εντάσσοντας τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο ως τις μόνες χώρες που απαγορεύουν το εμπόριο.

ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΠΕΡΥΓΙΑ ΚΑΡΧΑΡΙΑ;

Τα πτερύγια καρχαρία χρησιμοποιούνται για την παρασκευή σούπας, μια λιχουδιά την οποία κάποτε έφτιαχναν αποκλειστικά για τους Κινέζους αυτοκράτορες και τους ευγενείς. Ο χόνδρος από το πτερύγιο αποξηραίνεται και προετοιμάζεται προσεκτικά ως συστατικό σε μια σούπα αρωματισμένη με θαλασσινά ή ζωμό

Να και το δελφίνι δίπλα μας...

κοτόπουλου και βότανα.

Η διαδικασία προετοιμασίας καθιστά αυτό το πιάτο πολύ δαπανηρό, έως $100,00 το μπολ, και σερβίρεται συνήθως σε συμπόσια και γάμους. Το αποξηραμένο πτερύγιο καρχαρία είναι το πιο ακριβό προϊόν θαλασσινών κατά βάρος και δημιουργεί τεράστιο κίνητρο στους ψαράδες, οι οποίοι κυνηγούν καρχαρίες, αποκλειστικά για τα πτερύγια τους. Η τιμή ανά κιλό ξεπερνά τα 1.000 δολάρια.

...κι ένα σμήνος πελεκάνων ακολουθεί!

Η σούπα με πτερύγια καρχαρία έχει συσχετιστεί με ποικίλα οφέλη, από αυξημένη ανδρική σεξουαλικότητα έως μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Ωστόσο, το πτερύγιο είναι καθαρά χόνδρος, όπως στους ανθρώπους, στις αγελάδες κι άλλα σπονδυλωτά. Ο χόνδρος έχει μηδενική θρεπτική αξία!

Σε μια μελέτη του 2012 με πτερύγια από επτά είδη καρχαριών, στο 80 τοις εκατό των 29 δειγμάτων, βρέθηκε μια νευροτοξίνη γνωστή ως BMAA (β-Methylamino-L-Alanin) . Μια μελέτη παρακολούθησης το 2016 ανακάλυψε BMAA στο 87% των 55 δειγμάτων πτερυγίων και κρέατος από 10 διαφορετικά είδη. Το BMAA μπορεί να είναι ένας παράγοντας κινδύνου για πολλές εκφυλιστικές διαταραχές του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων των νόσων Alzheimer, Parkinson και Lou Gehrig ή της ALS.

BMAA - Η β-μεθυλαμινο-L-αλανίνη ή BMAA είναι ένα μη πρωτεϊνογόνο αμινοξύ που παράγεται από κυανοβακτήρια. Η BMAA είναι μια νευροτοξίνη, της οποίας ο πιθανός ρόλος σε διάφορες νευροεκφυλιστικές ασθένειες αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής έρευνας.

Αυτή η γουνοφόρα φώκια είναι η κάτοικος της σημαδούρας 18!

Τα πτερύγια του καρχαρία έχουν επίσης υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο, μια γνωστή τοξίνη με αντιαναπαραγωγική, αντιαναπτυξιακή δράση και πέραν αυτού μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στα νεύρα και στον εγκέφαλο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέτασε τα πτερύγια του καρχαρία και προσδιόρισε ότι σε ορισμένα εξ αυτών η περιεκτικότητα υδραργύρου σ’ ένα πιάτο σούπας υπερέβαινε τη επιτρεπόμενη έκθεση.

Εν γένει, τα προϊόντα καρχαρία μπορεί να περιέχουν επικίνδυνα
επίπεδα υδραργύρου, που αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

Ορθαγορίσκος, φεγγαρόψαρο, ηλιόψαρο ή Mola mola είναι ένα από τα βαρύτερα γνωστά οστέινα ψάρια, με βάρος που συνήθως κυμαίνεται ανάμεσα στα 250 και στα 1.000 κιλά, αλλά μπορούν να φθάσουν τους 2 τόνους. Το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί ζύγιζε 2250 κιλά. Η ονομασία Mola mola προέρχεται από τη λατινική λέξη που σημαίνει «μυλόπετρα». Ονομάστηκε έτσι για το γκρι, στρογγυλό σώμα και την τραχιά υφή του.

...και η σημαδούρα!

Κατά μέσον όρο τα ηλιόψαρα φθάνουν ένα μήκος 3 μέτρων Η μορφή του θυμίζει κεφάλι ψαριού με ουρά και το κύριο σώμα του είναι πεπλατυσμένο πλευρικά. Στα γερμανικά, το ψάρι είναι επίσης γνωστό ως Schwimmender Kopf, ήτοι πλωτό κεφάλι.

Το είδος απαντάται κυρίως στα τροπικά και εύκρατα νερά το κόσμου. Στον ανατολικό Ειρηνικό από τη Βρετανική Κολομβία έως τη Χιλή, στον ανατολικό Ατλαντικό από τη Σκανδιναβία έως τη Νότια Αφρική και στον δυτικό Ατλαντικό από τη Νέα Γη έως την Αργεντινή. Το φεγγαρόψαρο συχνάζει επίσης στη Μεσόγειο και το φθινόπωρο το βλέπουμε συχνά να κάνει βόλτες στη Βόρεια Θάλασσα στην περιοχή Skagerrak και Kattegat.

Ορθαγορίσκος, φεγγαρόψαρο ηλιόψαρο...

Τα ηλιόψαρα περνούν συχνά έως και τη μισή μέρα τους κάνοντας ηλιοθεραπεία (εξ ου η αγγλική ονομασία sunfish) κοντά στην επιφάνεια του νερού, είτε κολυμπώντας κατακόρυφα, με το ραχιαίο πτερύγιο να βγαίνει έξω από το νερό, σαν του καρχαρία, είτε ξαπλωμένα πλαγίως, επιπλέοντας οριζόντια. Καταδύονται μέχρι 500 μέτρα για να κυνηγήσουν.

Τα δόντια του ηλιόψαρου συγχωνεύονται σε δύο πλάκες που μοιάζουν με το ράμφος ενός παπαγάλου.

Οι επιστήμονες πίστευαν ότι τα ηλιόψαρα ήταν σχετικά νωχελικά όντα. που περνούσαν τις μέρες τους κάνοντας ηλιοθεραπεία και τρώγοντας μέδουσες. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, τα ηλιόψαρα είναι δραστήρια αρπακτικά με διακριτικά γούστα που ταξιδεύουν αρκετά μίλια την ημέρα. Σε μια πρόσφατη μελέτη, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι οι ορθαγορίσκοι τρέφονται αποκλειστικά με τα πιο πλούσια σε ενέργεια μέρη των μεδουσών, ήτοι τις γονάδες και τα πλοκάμια, ενώ αφήνουν τη λιγότερο θρεπτική καμπάνα. Στο μενού τους συμπεριλαμβάνονται επίσης μικρά ψάρια, προνύμφες, καλαμάρια και καρκινοειδή.

...έξω από την επιφάνεια του νερού το πτερύγιο του θυμίζει καρχαρία.

Το θηλυκό φεγγαρόψαρο μπορεί να γεννήσει έως και 300 εκατομμύρια αυγά ανά περίοδο ωοτοκίας, περισσότερα από οποιοδήποτε άλλο σπονδυλωτό. Τα αυγά έχουν διάμετρο 1 χιλιοστό και οι προνύμφες μήκος 3 χιλιοστά.

Λόγω του μεγέθους τους, τα ενήλικα ζώα δεν έχουν σχεδόν καθόλου φυσικούς εχθρούς. Υπάρχουν αναφορές για επιθέσεις από όρκες, θαλάσσια λιοντάρια της Καλιφόρνια και καρχαρίες.

Σε ορισμένες χώρες του κόσμου, όπως Ιαπωνία, Κορέα και Ταϊβάν, που αλλού αναρωτιέμαι, το ηλιόψαρο θεωρείται λιχουδιά. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι κανονισμοί απαγορεύουν την εμπορεία αυτών των ψαριών.

ΣΤΡΕΙΔΙΑ της Ναμίμπια

Στα μέσα της περιήγησής μας είχαμε την ευκαιρία να απολαύσαμε τα περίφημα στρείδια της Ναμίμπια, τα οποία σύμφωνα με τους ειδικούς συμπεριλαμβάνονται στα καλύτερα του κόσμου...κάτι που επιβεβαιώνω ανεπιφύλακτα. Είναι γευστικότατα και με δύο στρείδια χορταίνεις!

Καλλιέργεια στρειδιών στα ανοιχτά του κόλπου Βάλβις.

Τα περισσότερα από τα στρείδια που απολαμβάνουμε σήμερα στη Νότια Αφρική εισάγονται ως σπόροι στρειδιών από φυτώρια στη Ναμίμπια και τη Χιλή και ωριμάζουν στον κόλπο Algoa, στα ανοικτά των ακτών της Gqeberha και στον κόλπο Saldanha, στο Δυτικό Ακρωτήριο.

Σημειωτέον ότι τα εκτρεφόμενα στρείδια είναι ασφαλή για κατανάλωση και φιλικά προς το περιβάλλον, με τα αγροκτήματα να έχουν συχνά θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον γύρω τους.

Παρεμπιπτόντως, σας παραθέτω μερικές συμπληρωματικές πληροφορίες γύρω από τα στρείδια.

Απολαλαμβάνοντας τα στρείδια με δύο γουλιές σαμπάνια.

Οι αρκτικές θερμοκρασίες και τα μεγάλα βάθη των νότιων νερών στη Νέα Ζηλανδία συμβάλλουν στις πλούσιες και χυμώδεις γεύσεις των Bluff Oysters. Είναι μεγάλα, ζουμερά και έχουν έντονη γεύση, δίνοντάς τους μια θέση ανάμεσα στα καλύτερα στρείδια στον κόσμο.

Η Αυστραλία φημίζεται για τα στρείδια Sydney Rock που βρίσκονται σε διάφορες τοποθεσίες σε όλη τη χώρα.

Ουδέν σχόλιον!

Τώρα, αν ανήκετε στην κατηγορία ατόμων που ακούνε στρείδια και γλύφονται, τότε το Galway, στη δυτική ακτή της Ιρλανδίας, είναι το στέκι σας. Τα Kelly Oysters, που εδρεύουν σε μια μικρή είσοδο στον κόλπο Galway, έχουν περιγραφεί ως τα πιο αρωματισμένα στον κόσμο.

Ο μεγαλύτερος εκτροφέας στρειδιών στον κόσμο είναι η Κίνα η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 85% της παραγωγής παγκοσμίως, ωστόσο, την καταναλώνει σχεδόν εξ ολοκλήρου στο εσωτερικό.

CAPE CROSS – Γουνοφόρες φώκιες

Το Cape Cross Seal Reserve είναι μια προστατευόμενη περιοχή της Ναμίμπια και τόπος αναπαραγωγής της γουνοφόρας φώκιας, Cape Fur Seals (Αποικία Φώκιας Ακρωτηρίου), στην πραγματικότητα ένα είδος θαλάσσιου λιονταριού. Ονομάζονται έτσι για το παχύ τους δέρμα από κοντή μαλακή γούνα. Το καταφύγιο αυτό είναι μια από τις μεγαλύτερες αποικίες για τις φώκιες του ακρωτηρίου στον κόσμο.

Κατά μήκος των ακτών της Ναμίμπια και της Νότιας Αφρικής υπάρχουν 24 αποικίες φώκιας με 650.000 ζώα περίπου. Εκτιμάται ότι 80.000 έως 100.000 φώκιες βρήκαν καταφύγιο στο Cape Cross.

Το Cape Cross είναι μία από τις δύο κύριες τοποθεσίες στη Ναμίμπια (η άλλη είναι στο Lüderitz) όπου οι φώκιες θανατώνονται, εν μέρει για την εκμετάλευση των δορών τους και εν μέρει για την προστασία του αποθέματος ψαριών.

Τα κουτάβια της φώκιας κυνηγούνται για αιώνες για τα μαύρα πτερύγια τους και για το όμορφο γκρι-ελαιό τρίχωμα που αποκτούν μετά τη γέννα. Η γούνα της ενήλικιας φώκιας είναι πολύ χονδροειδής και ως εκ τούτου ακατάλληλη για χρήση στη βιομηχανία γούνας.

Τα σχόλια περισσεύουν...

Ο οικονομικός αντίκτυπος όμως της φώκιας στους αλιευτικούς πόρους είναι αμφιλεγόμενος. Ενώ μια μελέτη που ξεκίνησε η κυβέρνηση διαπίστωσε ότι οι αποικίες φώκιας καταναλώνουν περισσότερα ψάρια από ό,τι μπορεί να πιάσει ολόκληρη η αλιευτική βιομηχανία, η εταιρεία προστασίας των ζώων, Seal Alert South Africa, εκτίμησε τις απώλειες στην εμπορική αλιεία λιγότερο από 0,3%.

Βεβαίως η θανάτωση εκατομμυρίων καρχαριών, οι οποίοι ανήκουν στους φυσικούς κυνηγούς/θηρευτές φώκιας, διευκόλυναν στην αύξηση του πληθυσμού τους. Από την άλλη πλευρά η υπεραλίευση οδήγησε/οδηγεί σε μείωση του αριθμού αυτών, λόγω έλλειψης επαρκούς τροφής! Οι αρσενικές φώκιες ζυγίζουν από 180 έως 360 κιλά και για τη διατροφή τους καταναλώνουν, κατά μέσο όρο, 4% έως 6% του σωματικού τους βάρους ημερησίως. Δεν τρώνε όμως κατά τη διάρκεια της περιόδου ζευγαρώματος,γέννας ή αλλαγής δέρματος. Σ’ αυτό το διάστημα, για τις ενεργειακές τους ανάγκες χρησιμοποιούν το εναποθηκευμένο λίπος. Σημειωτέον οι θηλυκές φώκιες ζυγίζουν 4 φορές λιγότερο.

Η εγκυμοσύνη διαρκεί περίπου 8 μήνες. Μετά τη γέννα τα κουτάβια της φώκιας ζυγίζουν περίπου 4,5 έως 7 κιλά. Λίγες μέρες μετά τον τοκετό η μητέρα πρέπει να επιστρέψει στη θάλασσα για να τραφεί.

Τα σημάδια των μαχών μεταξύ των διεκδικητών φανερά!

Μπορούν να βουτήξουν σε βάθη άνω των 200 μέτρων και να κρατήσουν την αναπνοή τους έως 7,5 λεπτά. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου τα μικρά είναι πολύ ευάλωτα και κυνηγούνται από τσακάλια και ύαινες.

Οι αρσενικές φώκιες είναι πολύ ιδιοκτησιακές κι αφού έχουν να φροντίσουν ένα χαρέμι 5 έως 25 θηλυκών υπεραμύνονται τον χώρο της εξουσίας τους επιτιθέμενες εναντίον κάθε εισβολέα.

Το Κέιπ Κρος έχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία ενός πέτρινου σταυρού στο σκοτεινό ακρωτήρι, που στήθηκε το 1486, από τον διάσημο Πορτογάλο θαλασσοπόρο Diogo Cão, ο οποίος βγήκε στη στεριά για να στήσει έναν σταυρό (ή padrão) ανάμεσα στους βράχους σε ένα μέρος που ονόμασε Cabo do Padrão. Ο στόλος του επέστρεψε στην Πορτογαλία χωρίς αυτόν και οι συνθήκες του θανάτου του παραμένουν μυστηριώδεις.