Φίλες και φίλοι,
ήταν Μεγάλη Πέμπτη του 1960, επί πατριαρχίας του Αθηναγόρα του Α’, όταν μαζί με τους συμμαθητές μου της Μεγάλης του
 |
| Λήψη: Προαύλιο του Πατριαρχείου, 1.8.2009 |
Για την ιστορία, θα ήθελα να κάνω μία μικρή παρέκβαση. Οι γονείς μου μας μεγάλωσαν σύμφωνα με το ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα. Σχεδόν κάθε Κυριακή, η εκκλησιαστική λειτουργία και το μεσημβρινό φαγητό με τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας ήταν μέσα στο κανονικό μας πρόγραμμα. Όταν ξεκινήσαμε με την αστική σχολή (δημοτικό), τις Τετάρτες ή Πέμπτες παρακολουθούσαμε μαθήματα κατηχητικού.
Αν και δεν ανήκω στην κατηγορία των ‘Πίστευε και μη ερεύνα’, πάντοτε με πλημμυρίζει ένα παράξενο συναίσθημα όταν εισέρχομαι στην εκκλησία. Την Μεγάλη Πέμπτη, την Μεγάλη Παρασκευή και το Μεγάλο Σάββατο πηγαίναμε συνήθως, στο Ναό των Ταξιαρχών, στο Μέγα Ρεύμα (σημερινό Arnavutköy). Αν οι Τούρκοι ήταν στα καλά τους, η Θεία Λειτουργία της Ανάστασης εκτελούνταν τα μεσάνυχτα. Όταν είχαν προβλήματα με την Ελλάδα τους ενοχλούσαν οι καμπάνες, τότε η Λειτουργία γινόταν έξη η ώρα το πρωί. Αυτά τα βιώματα και οι αναμνήσεις, έγιναν αφορμή να νιώθω μια ιδιαίτερη συγκίνηση κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδος.
Αφότου απέκτησα τη δική μου συνείδηση, από τη μια πλευρά, αιωρούμαι μεταξύ της επιστημονικής γνώσης και της λογικής σκέψης, και από την άλλη μεταξύ θρησκείας και των διδασκαλιών της. Γι’ αυτό το λόγο μακαρίζω όλους αυτούς που έχουν αποκρυσταλλώσει τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις και ακολουθούν το δρόμο τους.
Το Άγιο Μύρο ή ‘έλαιον ευχαριστίας’, ‘χρίσμα ευχαριστίας’ ή ‘χρίσμα επουράνιον’, συμβολίζει τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και παρασκευάζεται στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στο Φανάρι. Απ’ εκεί διανέμεται σ' όλη την οικουμένη, όπως πχ. τις αυτοκέφαλες εκκλησίες της Αλεξάνδρειας,
Η τελετή αρχίζει την Κυριακή των Βαΐων και ο καθαγιασμός λήγει την Μεγάλη Πέμπτη. Παλαιότερα, όλα τα ορθόδοξα κράτη συνέβαλλαν με την αποστολή των προϊόντων τους, στη παρασκευή του Μύρου.
Το Άγιο Μύρο ξεκίνησε να παρασκευάζεται τον 2ο μ.Χ. αιώνα. Ως τον 4ο αιώνα το Άγιο Μύρο ήταν απλώς αγιασμένο λάδι πάνω στην Αγία Τράπεζα και ως τον 8ο αιώνα, το δικαίωμα παρασκευής του είχαν όλοι οι επίσκοποι. Σταδιακά, ωστόσο, για λόγους διοικητικής τάξης και ενότητας των εκκλησιών, το δικαίωμα αυτό περιορίστηκε στους Πατριάρχες και κατόπιν στον Οικουμενικό Πατριάρχη.
Αργότερα και σταδιακά προστέθηκαν αρωματικά φυτά και αιθέρια έλαια διαφόρων ειδών. Πολλά από τα μυριστικά, τα βότανα και τα βάλσαμα που χρησιμεύουν για την κατασκευή του Αγίου Μύρου, ακόμη και οι οδηγίες, προέρχονται από την Παλαιά Διαθήκη. Η κατασκευή του, επίσημα “ΕΨΗΣΗ“ αρχίζει όπως προανεφέρθη
Η λέξη “Μυρεψός“ κατάγεται από την αρχαία ελληνική και σημαίνει μυροποιός. Ήταν επίσης ένας τιμητικός τίτλος που κατά τους βυζαντινούς χρόνους αποδιδόταν σε γιατρούς. Τα μυρεψικά εργαστήρια δεν είχαν σχέση με την κατασκευή του Μύρου.
Ο ειδικός που αναλάμβανε λεγόταν “μαΐστωρ“, που η λέξη στις μέρες μας έγινε “μάστορης“. Στην βυζαντινή εποχή λοιπόν, ο Μαίστωρ είχε την ευθύνη παραγωγής και όριζε τα διάφορα είδη των αρωμάτων που θα αναμιχθούν, την δουλειά δηλαδή που κάνει σήμερα ο Μυρεψός.
Την Μεγάλη Δευτέρα εισερχόμεθα στο στάδιο της εκτέλεσης, Μετά την Προηγιασμένη ακολουθεί ο Αγιασμός με ραντισμό των δοχείων και των σκευών που θα χρησιμοποιηθούν. Τα δοχεία για την αποθήκευση του Αγίου Μύρου είναι κάτι τεράστια αργυρά λαγήνια, προσφορά της Ρωσίας. Οι λέβητες πάλι είναι τρεις, φτιαγμένοι από πόντιους λεβητοποιούς, δωρισμένοι κι’ αυτοί. Ο ένας είναι για χλιαρό νερό, απαραίτητο για τους διαφόρους βρασμούς, ο άλλος είναι για κρασί και ο τρίτος και μεγαλύτερος για το λάδι.
Μετά την Απόλυση ο Πατριάρχης ευλογεί το λάδι, το κρασί και το καλάθι με τα αρώματα ψάλλοντας “εις το όνομα του Πατρός και του Υιού“. Η τελετή συνεχίζεται στον αυλόγυρο, οι λέβητες έχουν τοποθετηθεί σε ειδική στοά και παρουσία όλων των παρόντων, βάζει ο Πατριάρχης την φλόγα στα προετοιμασμένα προσανάμματα. Εν συνεχεία διαβάζονται ευχές και μία θαυμάσια μυρωδιά απλώνεται στα γύρω. Λόγω του υψηλού κόστους παρασκευής κάθε φορά ορίζεται μία τακτική “επιτροπεία“ η οποία αποτελείται από τρεις μητροπολίτες και τρεις λαϊκούς και αναλαμβάνει να συγκεντρώσει συνεισφορές σε είδος και σε χρήμα. Δυστυχώς όμως, στους παλαιότερους αιώνες, υπήρχε κι ένα εξαιρετικά επιζήμιο έθιμο, κατά το οποίο οι διάφορες εκκλησίες της ορθοδοξίας έστελναν όλα τα παλαιά εικονίσματα και
αναθήματα στο Πατριαρχείο ώστε να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμη ύλη για την έψηση του Μύρου. Φαντάζεσθε λοιπόν, πόσο ασύλληπτης αξίας βυζαντινοί θησαυροί και κειμήλια χάθηκαν χάριν του ευσεβούς αυτού σκοπού.
Η έψηση συνεχίζεται την Μεγάλη Τρίτη, με τον Άρχοντα Μυρεψό να επιβλέπει, πότε προσθέτοντας κρασί και πότε κάποιο άρωμα στους λέβητες. Το κρασί χρησιμεύει στο βρασμό του ελαίου που διαφορετικά θα καιγόταν. Όσον αφορά το χλιαρό νερό διευκολύνει το βράσιμο του κρασιού με τα άνθη, τα αρώματα και τα άλλα φυτά.
Την Μεγάλη Τετάρτη εκκενώνονται οι λέβητες και αφαιρείται το κατακάθι. Το Άγιο Μύρο είναι πλέον διαυγές και μεταγγίζεται σε μεγάλους αργυρούς αμφορείς, σε μικρά αργυρά και αλαβάστρινα δοχεία, τα οποία μεταφέρονται στο Πατριαρχικό παρεκκλήσι του Αγίου Ανδρέου. Ένα μικρό μέρος κρατείται για θεραπευτικούς λόγους και ονομάζεται “Νάρδον “.
Το Νάρδον παράγονταν από τη ρίζα της ινδικής νάρδου, με λεπτό άρωμα που άντεχε στο χρόνο. Το καλύτερο νάρδον παράγονταν στην Ταρσό της Κιλικίας. Αποτελούσε απαραίτητο συστατικό της γυναικείας τουαλέτας, ενώ χρησιμοποιούνταν και για τον αρωματισμό του κρασιού, αλλά και για την παρασκευή παστίλιας για ευχάριστη αναπνοή.
Το Μύρο φυλάσσεται σ ένα ιδιαίτερο πετρόκτιστο δωμάτιο. Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης γίνεται η τελετή της μεταφοράς του Μύρου από 24 ιερείς που κρατούν τους 12 αμφορείς, από 35 περίπου Αρχιερείς που κρατούν αργυρά και αλαβάστρινα δοχεία και τον Πατριάρχη που κρατεί αργυρό δοχείο, στον Πατριαρχικό ναό. Ακολουθεί μία μεγαλοπρεπής λειτουργία, οι δώδεκα αμφορείς ανοίγονται, ευλογούνται και ξανασφραγίζονται.
Στους προπολεμικούς καιρούς η ιεροτελεστία αυτή έπρεπε να γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια, κάτι μάλλον απραγματοποίητο. Η τελετή του 1912 επί του Πατριάρχου Ιωακείμ του Γ υπήρξε πολύ σπουδαία. Ακολούθησαν πολύ δύσκολα χρόνια και άργησε να επαναληφθεί. Τις τελευταίες δεκαετίες το Άγιο Μύρο παρασκευάζεται κάθε 10 χρόνια περίπου.
Από το Φανάρι λοιπόν, την έδρα του οικουμενικού Πατριαρχείου ξεκινούσε το Άγιο Μύρο, εννιακόσια χρόνια πριν παρουσιασθεί στην σκηνή της ιστορίας το τουρκικό κράτος και εξακολουθεί να ξεκινά μέχρι σήμερα, για να διανεμηθεί σε όλες τις γωνιές όπου ζουν τα περίπου 350 εκατομμύρια των ορθοδόξων χριστιανών. Αυτό το Πατριαρχείο, που λέτε φίλοι μου, προσπαθούν να αφανίσουν από πολλά χρόνια κάποιοι γνωστοί άγνωστοι. Το έρωτημα είναι, αν θα επιτύχουν ό,τι απέτυχαν οι άλλοι.
Ένας πολύ ενδιαφέρον σύνδεσμος, για τα αρχαία ελληνικά αρώματα.
https://ellas2.wordpress.com/2012/08/08/τα-αρχαία-ελληνικά-αρώματα
Την Μεγάλη Δευτέρα εισερχόμεθα στο στάδιο της εκτέλεσης, Μετά την Προηγιασμένη ακολουθεί ο Αγιασμός με ραντισμό των δοχείων και των σκευών που θα χρησιμοποιηθούν. Τα δοχεία για την αποθήκευση του Αγίου Μύρου είναι κάτι τεράστια αργυρά λαγήνια, προσφορά της Ρωσίας. Οι λέβητες πάλι είναι τρεις, φτιαγμένοι από πόντιους λεβητοποιούς, δωρισμένοι κι’ αυτοί. Ο ένας είναι για χλιαρό νερό, απαραίτητο για τους διαφόρους βρασμούς, ο άλλος είναι για κρασί και ο τρίτος και μεγαλύτερος για το λάδι.
Μετά την Απόλυση ο Πατριάρχης ευλογεί το λάδι, το κρασί και το καλάθι με τα αρώματα ψάλλοντας “εις το όνομα του Πατρός και του Υιού“. Η τελετή συνεχίζεται στον αυλόγυρο, οι λέβητες έχουν τοποθετηθεί σε ειδική στοά και παρουσία όλων των παρόντων, βάζει ο Πατριάρχης την φλόγα στα προετοιμασμένα προσανάμματα. Εν συνεχεία διαβάζονται ευχές και μία θαυμάσια μυρωδιά απλώνεται στα γύρω. Λόγω του υψηλού κόστους παρασκευής κάθε φορά ορίζεται μία τακτική “επιτροπεία“ η οποία αποτελείται από τρεις μητροπολίτες και τρεις λαϊκούς και αναλαμβάνει να συγκεντρώσει συνεισφορές σε είδος και σε χρήμα. Δυστυχώς όμως, στους παλαιότερους αιώνες, υπήρχε κι ένα εξαιρετικά επιζήμιο έθιμο, κατά το οποίο οι διάφορες εκκλησίες της ορθοδοξίας έστελναν όλα τα παλαιά εικονίσματα και
Η έψηση συνεχίζεται την Μεγάλη Τρίτη, με τον Άρχοντα Μυρεψό να επιβλέπει, πότε προσθέτοντας κρασί και πότε κάποιο άρωμα στους λέβητες. Το κρασί χρησιμεύει στο βρασμό του ελαίου που διαφορετικά θα καιγόταν. Όσον αφορά το χλιαρό νερό διευκολύνει το βράσιμο του κρασιού με τα άνθη, τα αρώματα και τα άλλα φυτά.
Την Μεγάλη Τετάρτη εκκενώνονται οι λέβητες και αφαιρείται το κατακάθι. Το Άγιο Μύρο είναι πλέον διαυγές και μεταγγίζεται σε μεγάλους αργυρούς αμφορείς, σε μικρά αργυρά και αλαβάστρινα δοχεία, τα οποία μεταφέρονται στο Πατριαρχικό παρεκκλήσι του Αγίου Ανδρέου. Ένα μικρό μέρος κρατείται για θεραπευτικούς λόγους και ονομάζεται “Νάρδον “.
Το Νάρδον παράγονταν από τη ρίζα της ινδικής νάρδου, με λεπτό άρωμα που άντεχε στο χρόνο. Το καλύτερο νάρδον παράγονταν στην Ταρσό της Κιλικίας. Αποτελούσε απαραίτητο συστατικό της γυναικείας τουαλέτας, ενώ χρησιμοποιούνταν και για τον αρωματισμό του κρασιού, αλλά και για την παρασκευή παστίλιας για ευχάριστη αναπνοή.
Το Μύρο φυλάσσεται σ ένα ιδιαίτερο πετρόκτιστο δωμάτιο. Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης γίνεται η τελετή της μεταφοράς του Μύρου από 24 ιερείς που κρατούν τους 12 αμφορείς, από 35 περίπου Αρχιερείς που κρατούν αργυρά και αλαβάστρινα δοχεία και τον Πατριάρχη που κρατεί αργυρό δοχείο, στον Πατριαρχικό ναό. Ακολουθεί μία μεγαλοπρεπής λειτουργία, οι δώδεκα αμφορείς ανοίγονται, ευλογούνται και ξανασφραγίζονται.
Στους προπολεμικούς καιρούς η ιεροτελεστία αυτή έπρεπε να γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια, κάτι μάλλον απραγματοποίητο. Η τελετή του 1912 επί του Πατριάρχου Ιωακείμ του Γ υπήρξε πολύ σπουδαία. Ακολούθησαν πολύ δύσκολα χρόνια και άργησε να επαναληφθεί. Τις τελευταίες δεκαετίες το Άγιο Μύρο παρασκευάζεται κάθε 10 χρόνια περίπου.
Από το Φανάρι λοιπόν, την έδρα του οικουμενικού Πατριαρχείου ξεκινούσε το Άγιο Μύρο, εννιακόσια χρόνια πριν παρουσιασθεί στην σκηνή της ιστορίας το τουρκικό κράτος και εξακολουθεί να ξεκινά μέχρι σήμερα, για να διανεμηθεί σε όλες τις γωνιές όπου ζουν τα περίπου 350 εκατομμύρια των ορθοδόξων χριστιανών. Αυτό το Πατριαρχείο, που λέτε φίλοι μου, προσπαθούν να αφανίσουν από πολλά χρόνια κάποιοι γνωστοί άγνωστοι. Το έρωτημα είναι, αν θα επιτύχουν ό,τι απέτυχαν οι άλλοι.
Ένας πολύ ενδιαφέρον σύνδεσμος, για τα αρχαία ελληνικά αρώματα.
https://ellas2.wordpress.com/2012/08/08/τα-αρχαία-ελληνικά-αρώματα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου