ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΟΠΩΣΗΣ
(Chronic fatigue syndrome – CFS, Chronisches Erschöpfungssyndrom, Syndrome de fatigue chronique, Síndrome de fatiga crónica, Kronik yorgunluk sendromu)
(Chronic fatigue syndrome – CFS, Chronisches Erschöpfungssyndrom, Syndrome de fatigue chronique, Síndrome de fatiga crónica, Kronik yorgunluk sendromu)
του Γιάννη Αρβανιτάκη
Πίσω από μία ανεξήγητη, έντονη, παρατεταμένη, εξουθενωτική κόπωση η οποία επιδεινώνεται με την σωματική άσκηση και συνοδεύεται από γνωστικές δυσλειτουργίες σε βαθμό που να δυσχεραίνεται ή να καθίσταται ανέφικτη η εκτέλεση των καθημερινών
επαγγελματικών, κοινωνικών κ.α. δραστηριοτήτων μας…μπορεί να κρύβεται το ''Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης'' (ΣΧΚ)!
Φίλες και φίλοι, οι περισσότεροι από εσάς δεν ανήκετε στα ιατρικά επαγγέλματα, γι’ αυτό υπέθεσα, για όσους βέβαια δεν το γνωρίζουν, πως μια ενημέρωση σχετικά με το ΣΧΚ θα ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα και χρήσιμη.
Πίσω από μία ανεξήγητη, έντονη, παρατεταμένη, εξουθενωτική κόπωση η οποία επιδεινώνεται με την σωματική άσκηση και συνοδεύεται από γνωστικές δυσλειτουργίες σε βαθμό που να δυσχεραίνεται ή να καθίσταται ανέφικτη η εκτέλεση των καθημερινών
Φίλες και φίλοι, οι περισσότεροι από εσάς δεν ανήκετε στα ιατρικά επαγγέλματα, γι’ αυτό υπέθεσα, για όσους βέβαια δεν το γνωρίζουν, πως μια ενημέρωση σχετικά με το ΣΧΚ θα ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα και χρήσιμη.
Το ΣΧΚ είναι μία συστηματική βιολογική νόσος κι όχι μια ψυχολογική πάθηση. Δυστυχώς, πολλές φορές στις μέρες μας, μερικοί συνάδελφοι βιάζονται να βγάλουν συμπεράσματα και διαγνώσεις, χαρακτηρίζοντας τα συμπτώματα ως ψυχοσωματικά! Μέχρι στιγμής αγνοούμε τα αίτια που το προκαλούν και δεν διαθέτουμε ακόμη κάποιες εξειδικευμένες εργαστηριακές εξετάσεις για την εξακρίβωσή του! Μόνο με την διαφορική διαγνωστική, διαμέσου αποκλεισμού, καταλήγουμε έμμεσα στην διάγνωση του συνδρόμου.
Το ΣΧΚ (CFS) προσβάλλει συνήθως νέους ενήλικες έως μεσήλικες και συχνότερα τις γυναίκες από τους άνδρες, αλλά μπορεί να χτυπήσει κάθε ηλικία. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις σε παιδιά κάτω των 10 ετών και σε άτομα άνω των 70.
Στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι σ’ ένα 84% - 91% των ατόμων με την πάθηση δεν έχει τεθεί ακόμη η διάγνωση. Ο πραγματικός επιπολασμός, δηλαδή ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων σε δεδομένο πληθυσμό και χρόνο, είναι άγνωστος. Υπολογίζεται ήδη, πως 800.000 έως 2.5 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν προσβληθεί από την νόσο.
Βλέπετε, το ΣΧΚ αναγνωρίστηκε διεθνώς σχετικά πρόσφατα και δεν έχουν συγκεντρωθεί ακόμη αρκετά στοιχεία για αξιόπιστες στατιστικές μελέτες.
Στην Γερμανία ο αριθμός των διαγνωσθέντων περιπτώσεων υπολογίζεται στις 300.000, ενώ ένα 90% περίπου πιστεύεται πως παραμένει αδιάγνωστο! Στην Μεγάλη Βρετανία οι διαγνωσθέντες ανέρχονται στις 250.000 περίπου.
Οι ειδικοί ισχυρίζονται πως ο αριθμός των πασχόντων είναι πολύ υψηλότερος και κάποιοι αναφέρονται στο 30% του πληθυσμού(!)
Επειδή μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν σύνδρομο χρόνιας κόπωσης μετά από μια ιογενή λοίμωξη, ψάχνοντας για αιτιογόνους παράγοντες, οι ερευνητές ασχολήθηκαν με την μελέτη ορισμένων ιών, ωστόσο χωρίς να έχει βρεθεί ακόμη ένας οριστικός σύνδεσμος. Μεταξύ των υπόπτων ιών που μελετήθηκαν συμπεριλαμβάνονται ο ιός του ανθρώπινου έρπητα 6, ο ιός Epstein-Barr, ο εντεροϊός, ο ιός της ερυθράς, ο ιός Coxsackie Β, ο κυτταρομεγαλοϊός (CMV).
Περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν επίσης θεωρηθεί υπεύθυνοι για την πρόκληση του ΣΧΚ, εν τούτοις δεν έχουν διαπιστωθεί κάποιοι συσχετισμοί.
Τα κύρια συμπτώματα του ΣΧΚ (CFS) συνοψίζονται ως εξής:
• Όπως προανέφερα, μείωση ή εξασθένιση της ικανότητας εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων, συνοδευόμενων από εξαντλητική κόπωση με διάρκεια που ξεπερνά τους 6 μήνες.
• Επιδείνωση των συμπτωμάτων μετά από σωματική άσκηση,
είτε μετά από γνωστική ή συναισθηματική φόρτιση.
• Η ξεκούραση και ο ύπνος αδυνατούν να καλυτερέψουν την κατάσταση.
• Γνωστική δυσλειτουργία, ελαττωμένη πνευματική διαύγεια, δυσκολία αυτοσυγκέντρωσης. Οι πάσχοντες αναφέρουν συνήθως προβλήματα με τη βραχυπρόθεσμη μνήμη αλλά όχι με τη μακροπρόθεσμη μνήμη.
• Ορθοστατική δυσανεξία, ήτοι, τα συμπτώματα χειροτερεύουν όταν το άτομο στέκεται όρθιο και βελτιώνονται όταν ξαπλώνει.
Ωστόσο, οι ασθενείς παραπονούνται επίσης από μια μεγάλη ποικιλία γενικών, μη χαρακτηριστικών συμπτωμάτων όπως μυαλγίες, αρθραλγίες -εξ ου και η παλαιότερη ονομασία, μυαλγική εγκεφαλομυελίτιδα, η οποία εν τω μεταξύ έχει απορριφθεί-, κεφαλαλγίες, γαστρεντερικές διαταραχές, χτυποκάρδια, κατάθλιψη κ.ο.κ.
Σε κάποια φάση της ασθένειάς τους, το ένα τέταρτο περίπου των ασθενών με ΣΧΚ δεν έχουν διάθεση να βγούνε από το σπίτι τους ή δεν θέλουν να σηκωθούν από το κρεβάτι.
Η φυσική/κλινική εξέταση του αρρώστου, ως επί το πλείστον, δεν μας αποκαλύπτει οποιεσδήποτε ανωμαλίες. Ο διαγνωστικός μας στόχος είναι να διαφοροποιήσουμε το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης από άλλες διαταραχές που παρουσιάζουν επίσης στοιχεία κόπωσης. Στις περισσότερες παθήσεις που συνοδεύονται από κούραση δεν παρατηρείται απουσία γνωστικής δυσλειτουργίας, κάτι το οποίο αποτελεί ένα σημαντικό κριτήριο στα πλαίσια της διαφορικής διαγνωστικής.
Όλες οι εξετάσεις και δοκιμασίες στοχεύουν στον αποκλεισμό των κάτωθι νοσημάτων που μεταξύ άλλων συμπτωμάτων περιλαμβάνουν και την κούραση/κόπωση:
- Επινεφριδιακή ανεπάρκεια.
- Αναιμία.
- Σκλήρυνση κατά πλάκας.
- Υποθυρεοειδισμό.
- Κατάθλιψη.
- Κοιλιοκάκη.
- Ινομυαλγία.
- Αποφρακτική άπνοια ύπνου.
- Ορθοστατική υπόταση.
- Ρευματική πολυμυαλγία.
- Σύνδρομο της ορθοστατικής ταχυκαρδίας.
- Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών.
Το ΣΧΚ δεν θεραπεύεται. Η θεραπευτική αγωγή είναι σε μεγάλο βαθμό υποστηρικτική και επικεντρώνεται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Προσπάθειες με κάποιες περιοριστικές ή εξουθενωτικές δίαιτες που έχουν δοκιμαστεί, δεν αποδείχθηκαν χρήσιμες.
Οι θεραπευτικές ασκήσεις φαίνεται να καταπολεμούν κάπως τα συμπτώματα της κούρασης και να βελτιώνουν την ποιότητα του ύπνου, την φυσική λειτουργία και την γενική υγεία, ωστόσο είναι αναποτελεσματικές προς τους πόνους, το άγχος, την κατάθλιψη και την ποιότητα ζωής γενικά!
Μέχρι σήμερα δεν διαθέτουμε φάρμακα για την αντιμετώπιση του ΣΧΚ.
Το ΣΧΚ (CFS) προσβάλλει συνήθως νέους ενήλικες έως μεσήλικες και συχνότερα τις γυναίκες από τους άνδρες, αλλά μπορεί να χτυπήσει κάθε ηλικία. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις σε παιδιά κάτω των 10 ετών και σε άτομα άνω των 70.
Στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι σ’ ένα 84% - 91% των ατόμων με την πάθηση δεν έχει τεθεί ακόμη η διάγνωση. Ο πραγματικός επιπολασμός, δηλαδή ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων σε δεδομένο πληθυσμό και χρόνο, είναι άγνωστος. Υπολογίζεται ήδη, πως 800.000 έως 2.5 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν προσβληθεί από την νόσο.
Βλέπετε, το ΣΧΚ αναγνωρίστηκε διεθνώς σχετικά πρόσφατα και δεν έχουν συγκεντρωθεί ακόμη αρκετά στοιχεία για αξιόπιστες στατιστικές μελέτες.
Στην Γερμανία ο αριθμός των διαγνωσθέντων περιπτώσεων υπολογίζεται στις 300.000, ενώ ένα 90% περίπου πιστεύεται πως παραμένει αδιάγνωστο! Στην Μεγάλη Βρετανία οι διαγνωσθέντες ανέρχονται στις 250.000 περίπου.
Οι ειδικοί ισχυρίζονται πως ο αριθμός των πασχόντων είναι πολύ υψηλότερος και κάποιοι αναφέρονται στο 30% του πληθυσμού(!)
Επειδή μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν σύνδρομο χρόνιας κόπωσης μετά από μια ιογενή λοίμωξη, ψάχνοντας για αιτιογόνους παράγοντες, οι ερευνητές ασχολήθηκαν με την μελέτη ορισμένων ιών, ωστόσο χωρίς να έχει βρεθεί ακόμη ένας οριστικός σύνδεσμος. Μεταξύ των υπόπτων ιών που μελετήθηκαν συμπεριλαμβάνονται ο ιός του ανθρώπινου έρπητα 6, ο ιός Epstein-Barr, ο εντεροϊός, ο ιός της ερυθράς, ο ιός Coxsackie Β, ο κυτταρομεγαλοϊός (CMV).
Περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν επίσης θεωρηθεί υπεύθυνοι για την πρόκληση του ΣΧΚ, εν τούτοις δεν έχουν διαπιστωθεί κάποιοι συσχετισμοί.
Τα κύρια συμπτώματα του ΣΧΚ (CFS) συνοψίζονται ως εξής:
• Όπως προανέφερα, μείωση ή εξασθένιση της ικανότητας εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων, συνοδευόμενων από εξαντλητική κόπωση με διάρκεια που ξεπερνά τους 6 μήνες.
• Επιδείνωση των συμπτωμάτων μετά από σωματική άσκηση,
• Η ξεκούραση και ο ύπνος αδυνατούν να καλυτερέψουν την κατάσταση.
• Γνωστική δυσλειτουργία, ελαττωμένη πνευματική διαύγεια, δυσκολία αυτοσυγκέντρωσης. Οι πάσχοντες αναφέρουν συνήθως προβλήματα με τη βραχυπρόθεσμη μνήμη αλλά όχι με τη μακροπρόθεσμη μνήμη.
• Ορθοστατική δυσανεξία, ήτοι, τα συμπτώματα χειροτερεύουν όταν το άτομο στέκεται όρθιο και βελτιώνονται όταν ξαπλώνει.
Ωστόσο, οι ασθενείς παραπονούνται επίσης από μια μεγάλη ποικιλία γενικών, μη χαρακτηριστικών συμπτωμάτων όπως μυαλγίες, αρθραλγίες -εξ ου και η παλαιότερη ονομασία, μυαλγική εγκεφαλομυελίτιδα, η οποία εν τω μεταξύ έχει απορριφθεί-, κεφαλαλγίες, γαστρεντερικές διαταραχές, χτυποκάρδια, κατάθλιψη κ.ο.κ.
Σε κάποια φάση της ασθένειάς τους, το ένα τέταρτο περίπου των ασθενών με ΣΧΚ δεν έχουν διάθεση να βγούνε από το σπίτι τους ή δεν θέλουν να σηκωθούν από το κρεβάτι.
Η φυσική/κλινική εξέταση του αρρώστου, ως επί το πλείστον, δεν μας αποκαλύπτει οποιεσδήποτε ανωμαλίες. Ο διαγνωστικός μας στόχος είναι να διαφοροποιήσουμε το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης από άλλες διαταραχές που παρουσιάζουν επίσης στοιχεία κόπωσης. Στις περισσότερες παθήσεις που συνοδεύονται από κούραση δεν παρατηρείται απουσία γνωστικής δυσλειτουργίας, κάτι το οποίο αποτελεί ένα σημαντικό κριτήριο στα πλαίσια της διαφορικής διαγνωστικής.
Όλες οι εξετάσεις και δοκιμασίες στοχεύουν στον αποκλεισμό των κάτωθι νοσημάτων που μεταξύ άλλων συμπτωμάτων περιλαμβάνουν και την κούραση/κόπωση:
- Επινεφριδιακή ανεπάρκεια.
- Αναιμία.
- Σκλήρυνση κατά πλάκας.
- Υποθυρεοειδισμό.
- Κατάθλιψη.
- Κοιλιοκάκη.
- Ινομυαλγία.
- Αποφρακτική άπνοια ύπνου.
- Ορθοστατική υπόταση.
- Ρευματική πολυμυαλγία.
- Σύνδρομο της ορθοστατικής ταχυκαρδίας.
- Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών.
Το ΣΧΚ δεν θεραπεύεται. Η θεραπευτική αγωγή είναι σε μεγάλο βαθμό υποστηρικτική και επικεντρώνεται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Προσπάθειες με κάποιες περιοριστικές ή εξουθενωτικές δίαιτες που έχουν δοκιμαστεί, δεν αποδείχθηκαν χρήσιμες.
Οι θεραπευτικές ασκήσεις φαίνεται να καταπολεμούν κάπως τα συμπτώματα της κούρασης και να βελτιώνουν την ποιότητα του ύπνου, την φυσική λειτουργία και την γενική υγεία, ωστόσο είναι αναποτελεσματικές προς τους πόνους, το άγχος, την κατάθλιψη και την ποιότητα ζωής γενικά!
Μέχρι σήμερα δεν διαθέτουμε φάρμακα για την αντιμετώπιση του ΣΧΚ.
Γιάννης Αρβανιτάκης
Για περισσότερα:
https://emedicine.medscape.com/article/235980-overview
https://reference.medscape.com/viewarticle/902355
https://www.mecfs.de/me-cfs-news-update-03-2019/
Για περισσότερα:
https://emedicine.medscape.com/article/235980-overview
https://reference.medscape.com/viewarticle/902355
https://www.mecfs.de/me-cfs-news-update-03-2019/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου