ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ - 1
του Γιάννη Αρβανιτάκη
Αλήθεια φίλες και φίλοι,
πόσο καλά είστε πληροφορημένοι και προετοιμασμένοι για ταξίδια εκτός του οικείου περιβάλλοντός σας;
Τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες, παρατηρείται μια αύξηση της παγκόσμιας τουριστικής κίνησης. Αυτή την στιγμή, εκατομμύρια κόσμος βρίσκεται στους δρόμους, στην θάλασσα ή στον αέρα, με στόχο να περάσουν μερικές ευχάριστες μέρες μακριά από το συνηθισμένο περιβάλλον τους! Άλλοι θέλουν να ξεφύγουν από την πιεστική, γεμάτη στρες καθημερινότητα και την αράζουν σε μια
παραλία, άλλοι επιθυμούν να γνωρίσουν άλλες χώρες, να έρθουν σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς κι ανθρώπους, να αποκτήσουν νέες εμπειρίες κι εντυπώσεις…με αποτέλεσμα, όταν γυρίζουν πίσω να χρειάζονται νέες διακοπές…για να ξεκουραστούν, κι άλλοι πάλι, συνδυάζουν και τα δύο…''το τερπνόν μετά του ωφελίμου'', ή ταξιδεύουν για επαγγελματικούς λόγους!
Δυστυχώς, λόγω οικονομικής δυσχέρειας, πολλοί συνάνθρωποι μας αδυνατούν να πραγματοποιήσουν ακόμη και μικρά ταξίδια εντός της χώρας που διαμένουν! Οι έχοντες βέβαια, μπορούν να επιλέγουν με άνεση αγαπημένους υπερατλαντικούς, εξωτικούς ή μη προορισμούς. Αλλ’ όμως, σας διαβεβαιώ, γνωρίζω κι ανθρώπους που αποταμίευαν μια ολόκληρη ζωή ούτως ώστε να υλοποιήσουν ένα νεανικό τους όνειρο!
Κάτι που διαπιστώνω αρκετά συχνά στα ταξίδια μου είναι ότι ο μέσος όρος ηλικίας των ταξιδιωτών, ανάλογα με το είδος ταξιδιού, κυμαίνεται γύρω στα 50 με 60, με τάσεις προς τα άνω! Έμμεση απόδειξη, πως η μεγάλη πλειοψηφία των συνανθρώπων μας, περίπου σ’ αυτές τις ηλικίες αποκτούν μια κάποια οικονομική ευχέρεια.
Αν και στις χώρες όπως η Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία, ΗΠΑ, οι περισσότεροι άνθρωποι, που σκοπεύουν να αποδράσουν για λίγο, προγραμματίζουν το ταξίδι τους εγκαίρως και ενημερώνονται για τις εκάστοτε συνθήκες υγείας, καθώς και για άλλους πιθανούς κινδύνους που θα μπορούσαν δυνητικά να εκτεθούν στις χώρες που πρόκειται να επισκεφθούν, μερικοί, αφελείς, αδιαφορούν. Στην Πατρίδα μας, από κάποιες τυχαίες συζητήσεις με συμπατριώτες μας, πρόσεξα πως αρκετοί εξ αυτών αγνοούν τα βασικά και συνεπώς τα δέοντα προληπτικά μέτρα που θα έπρεπε να λάβουν, με αποτέλεσμα να εκτίθενται σε κινδύνους που στην πλειονότητά τους μπορούν να αποφευχθούν .
Πρόσφατα τα λέγαμε με έναν νέο φίλο συμπατριώτη που επισκέφτηκε την Ινδία. Η συζήτηση το έφερε στις ασθένειες, στα εμβόλια, στις προφυλάξεις και τα ανάλογα. Εν περιλήψει, όπως διαπίστωσα, ο φίλος αυτός αγνοούσε σχεδόν τα πάντα! Εκτός από τις βασικές γεωγραφικές, κοινωνικές και πολιτιστικές πληροφορίες που απαιτείται να συγκεντρώσουμε προτού επισκεφθούμε μία ξένη χώρα (και όχι μόνο...θα έλεγα), ΠΡΕΠΕΙ να γνωρίζουμε με τι είδους υγειονομικούς κινδύνους θα μπορούσαμε να βρεθούμε αντιμέτωποι.
Επειδή το θέμα είναι τεράστιο και πολύπτυχο, και δεν καλύπτεται μ' ένα μόνο άρθρο, θα ξεκινήσω με τις πτήσεις, την καταλληλότητα ενός ατόμου να πετάξει, καθώς και για ό,τι χρειάζεται να υπολογίσουμε πριν προγραμματίσουμε ένα αεροπορικό ταξίδι. Αν εκδηλωθεί ενδιαφέρον από τους αναγνώστες, θα προχωρήσω στα επιμέρους ερωτήματα που σχετίζονται με την ταξιδιωτική ιατρική, όπως π.χ.: Ταξίδια με κρουαζιερόπλοια, τροπικές ή μη λοιμώξεις, ταξιδιώτες με ειδικές ανάγκες, οδηγίες για εγκυμονούσες που θέλουν ή πρέπει να ταξιδέψουν, οδηγίες όταν οι ταξιδιώτες είναι παιδιά, οδηγίες για ταξιδιώτες κάποιας ηλικίας κ.ο.κ.
Στην εποχή μας, ιδίως επειδή μας επιτρέπει να φθάσουμε γρηγορότερα και με ασφάλεια σε απομακρυσμένους προορισμούς, το αεροπλάνο γίνεται όλο και πιο δημοφιλέστερο μέσον μεταφοράς,. Ο αριθμός των αεροπορικών ταξιδιών αυξάνεται ολοένα. Οι πτήσεις όμως δεν είναι πάντα απροβλημάτιστες για όλους. Λόγω διαφόρων υφισταμένων νοσημάτων ή ιστορικού χρόνιων παθήσεων, μερικά άτομα μπορούν να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα στον αέρα.
Πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη η ηλικία του ταξιδιώτη (παιδιά ή ηλικιωμένοι) ή η εγκυμοσύνη.
Είναι σημαντικό λοιπόν, πριν από μία πτήση, να προετοιμάζεστε κατάλληλα προκειμένου να αποφύγετε πιθανές δυσάρεστες εκπλήξεις.
Άγχος ή φοβία
Γνωρίζω πολλά άτομα που ενώ θα ήθελαν και έχουν την δυνατότητα να ταξιδέψουν σε μακρινές χώρες, λόγω άγχους ή φοβίας πτήσης, δεν το πράττουν.
Άτομα που πρέπει να πετούν συχνά για επαγγελματικούς λόγους και έχουν το άγχος μέσα τους, συνιστάται να λάβουν μέρος σε ειδικά σεμινάρια για να ξεπεράσουν τον φόβο της πτήσης.
Αν και η πιθανότητα να σκοτωθούμε σ' ένα αεροπορικό δυστύχημα είναι περίπου μία στα 5 εκατομμύρια και συγκριτικά, οι πιθανότητες να πεθάνουμε περπατώντας στο δρόμο είναι περίπου 1 στα 500, ένα 40% των επιβατών εκφράζει άγχος ή ανησυχία για τις πτήσεις.
Πληροφοριακά, παγκοσμίως, περίπου 1,25 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο σε τροχαία ατυχήματα, αριθμός που αντιστοιχεί κατά μέσο όρο σε 3.287 θανάτους ημερησίως. Περαιτέρω 20-50 εκατομμύρια τραυματίζονται ή στιγματίζονται από κάποια μορφή αναπηρίας. Σημειωτέον πως περισσότεροι από τους μισούς θανάτους σε τροχαία ατυχήματα σημειώνονται σε άτομα ηλικίας 15-44 ετών.
Καρδιολογικές παθήσεις
Στο συνηθισμένο ύψος πτήσης έως 13.500 μ., σε σύγκριση με τη στάθμη της θάλασσας (ΑΠ 760 mmHg), η ατμοσφαιρική πίεση μέσα στην καμπίνα πέφτει στα 567 mmHg. Εντός της καμπίνας η πίεση είναι ρυθμισμένη σ’ ένα υψόμετρο 2.400 μέτρων περίπου. Λόγω αυτής της διαφοράς πίεσης στον αέρα, ο κορεσμός οξυγόνου του αίματος μειώνεται κάπως, γεγονός που οδηγεί σε ελαφρά υποξία ακόμη και σε υγιείς ανθρώπους. Ένα υγιές άτομο είναι σε θέση να αντισταθμίσει την ήπια αυτή υποξία αυξάνοντας ελαφρά τον αναπνευστικό και καρδιακό ρυθμό ούτως ώστε να διατηρηθεί η καρδιακή παροχή.
Ταυτόχρονα, ο αέρας εντός του αεροσκάφους, παρά του ότι υγροποιείται, παραμένει ξηρότερος. Αυτές οι μεταβαλλόμενες καταστάσεις επηρεάζουν μερικά από τα όργανα του σώματός μας αρνητικά, με τις ανάλογες επιπτώσεις στην ικανότητα του ατόμου να ταξιδέψει αεροπορικώς.
Για τα άτομα με στεφανιαία νόσο ή καρδιακή ανεπάρκεια, και ιδίως όταν προβλέπεται μία πολύωρη πτήση, απαραίτητη είναι η προληπτική καρδιολογική εξέταση προς εκτίμηση της καταλληλότητας πτήσης.
Μετά από μια καρδιακή προσβολή, η καταλληλότητα πτήσης εξαρτάται από το μέγεθος του εμφράγματος. Ανάλογα με το προσωπικό ρίσκο κάθε ασθενούς, οι καρδιολόγοι ξεχωρίζουν τρεις κατηγορίες επικινδυνότητας:
1. Χαμηλός κίνδυνος: Επιτρέπεται η πτήση περίπου πέντε έως οκτώ ημέρες μετά από μια μικρή καρδιακή προσβολή. Ωστόσο, οι μακρινές πτήσεις πρέπει να αποφεύγονται ακόμη και με χαμηλό κίνδυνο. Χαμηλός κίνδυνος σημαίνει ηλικία κάτω των 65 ετών, πρώτη καρδιακή προσβολή, επιτυχημένη αγγειοπλαστική επέμβαση, κλάσμα εξώθησης της καρδιάς πάνω από 45% και καμία επιπλοκή.
2. Χαμηλός έως ενδιάμεσος κίνδυνος: Πτήση, το νωρίτερο, δέκα ημέρες μετά το οξύ επεισόδιο, αν το κλάσμα εξώθησης είναι άνω από 40%, δεν υπάρχουν συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας, καμία επαγόμενη ισχαιμία ή διαταραχές του ρυθμού, ούτε κάποια προγραμματισμένη επέμβαση.
3. Υψηλός κίνδυνος: Συνίσταται αναμονή, αν το κλάσμα εξώθησης είναι κάτω του 40%, παρατηρούνται σημάδια και συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας είτε προγραμματίζεται επαναγγείωση ή κάποια άλλη παρεμβατική θεραπεία.
Γενικά, ένας ασθενής θεωρείται κατάλληλος για αεροπορικά ταξίδια, εάν η καρδιακή νόσος είναι σταθεροποιημένη και ο πάσχων μπορεί να περπατήσει 50 μέτρα σε ίσιωμα ή ν’ ανέβει δέκα έως δώδεκα σκαλιά χωρίς συμπτώματα.
Επιδράσεις στις καρδιακές αρρυθμίες και στην λειτουργία του βηματοδότη. Ο κίνδυνος κλινικά σημαντικών ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών από ζώνες υψηλής και πολύ υψηλής συχνότητας (HF, VHF) καθώς και μικροκυμάτων στα αεροσκάφη, σε εμφυτευμένους βηματοδότες και απινιδωτές καρδιοανατάξεως (PM / ICD) είναι ελάχιστη. Επίσης, η επίδραση των κραδασμών, κατά τη διάρκεια της πτήσης, στους βηματοδότες είναι μηδαμινή σε αεροσκάφη σταθερής πτέρυγας (ονομάζεται το αεροσκάφος που βασίζεται στην προς τα εμπρός κίνηση για την παραγωγή ώθησης). Ωστόσο, κατά την πτήση με ελικόπτερο, η επιρροή της δόνησης είναι σχετική και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ένας εκ των προτέρων επαναπρογραμματισμός του βηματοδότη.
Πνευμονολογικά νοσήματα
Στις παθήσεις των πνευμόνων όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), το εμφύσημα, η βρογχεκτασία κ.τ.λ. ο κορεσμός οξυγόνου του αίματος είναι συχνά μειωμένος. Δεδομένου ότι η ατμοσφαιρική πίεση εντός της καμπίνας είναι χαμηλότερη, υφίσταται κίνδυνος κρίσιμης πτώσης του κορεσμού οξυγόνου, ο οποίος δεν μπορεί να αντιρροπισθεί με την αυξημένη αναπνοή.
Προτού ταξιδέψετε, πρέπει να ελέγξετε οπωσδήποτε αν η πνευμονική σας λειτουργία πληρεί τις ελάχιστες προϋποθέσεις ή αν σε περίπτωση που χρειασθεί, το έλλειμμα μπορεί να αντισταθμιστεί με περιορισμένη παροχή οξυγόνου.
Σε περίπτωση της πνευμονίας, φυσικά δεν υπάρχει καταλληλότητα πτήσης μέχρι αποθεραπείας. Οι πάσχοντες από άσθμα θα πρέπει να παίρνουν τα φάρμακά τους μαζί τους, στις χειραποσκευές τους, ούτως ώστε να είναι άμεσα διαθέσιμες.
Λόγω του ξηρότητας του αέρα στην καμπίνα, σε τακτά χρονικά διαστήματα, πρέπει να εξασφαλιστεί η λήψη υγρών, κάτι που ισχύει για ΟΛΟΥΣ κι όχι μόνο για τους πνευμονοπαθείς.
Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση
Συχνά, λανθασμένα όμως, αναφέρεται και ως «σύνδρομο οικονομικής θέσης», αλλά δεν συμβαίνει μόνο στον ταξιδεύοντα αεροπορικώς, μπορεί επίσης να προκύψει κατά την διάρκεια πολύωρων ταξιδιών με αυτοκίνητο, λεωφορείο ή τρένο.
Ο κίνδυνος μιας φλεβοθρόμβωσης κατά το ταξίδι εκτιμάται ως σχετικά χαμηλός (0,01%), γεγονός που σημαίνει ότι σε μια μακρινή πτήση μόνο ένας στους 10.000 επιβάτες θα υποστεί μια θρόμβωση ταξιδιού. Παρόλα αυτά, ιδίως εάν συντρέχουν παράγοντες αυξημένου κινδύνου για θρόμβωση, πρέπει να ληφθούν ανάλογα προληπτικά μέτρα.
Προδιαθεσικοί υγειονομικοί παράγοντες
• Προηγηθείσα βαθιά φλεβοθρόμβωση στα πόδια.
• Βαθιά φλεβοθρόμβωση στο οικογενειακό ιστορικό.
• Κιρσοί.
• Άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών και ακόμη περισσότερο για άτομα άνω των 70 ετών.
• Λήψη οιστρογόνων ή αναστολέων της ωορρηξίας.
• Προηγηθείσα μεγάλη χειρουργική επέμβαση.
• Αληθής πολυερυθραιμία ή πολυκυτταραιμία (ο μυελός των οστών παράγει πάρα πολλά ερυθρά αιμοσφαίρια).
• Νεφρωτικό σύνδρομο.
• Χρόνιες φλεγμονώδεις ασθένειες του εντέρου.
• Παχυσαρκία.
• Εγκυμοσύνη.
• Διαταραχές πήξης του αίματος.
• Κάπνισμα.
Άλλοι παράγοντες
• Η μακροχρόνια πίεση μέσω του χείλους του καθίσματος στην ιγνυακή φλέβα (φλέβα στην άρθρωση του γόνατος).
• Η περιορισμένη κινητικότητα όπου οι μύες δεν μπορούν να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην επιστροφή του αίματος από τις φλέβες των ποδιών, προς την καρδιά.
• Μεταξύ άλλων, η αυξημένη απελευθέρωση υγρών, λόγω της ξηρότητας του αέρος στην καμπίνα, αυξάνει την ιξότητα του αίματος (δηλαδή το αίμα γίνεται "παχύτερο") και κατά συνέπεια να ευνοείται η ανάπτυξη φλεβοθρόμβωσης.
Προφύλαξη
• Για ν’ αποφύγετε μια βαθιά φλεβοθρόμβωση ταξιδιού, θα πρέπει να σηκώνεστε κάθε μία ώρα και να περπατάτε για 5 περίπου λεπτά, κάτι που είναι σχετικά δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη.
• Οι ασκήσεις κίνησης στο χώρο πραγματοποιούνται πιο εύκολα. Για να το κάνετε αυτό, κατά διαστήματα, λυγίστε και τεντώστε τους αστραγάλους μαζί με τα δάκτυλα κρατώντας την ένταση για λίγα δευτερόλεπτα. Οι ασκήσεις είναι ευκολότερες εάν βγάλετε τα παπούτσια σας.
• Μην πάρετε υπνωτικά χάπια.
• Πίνετε αρκετά υγρά χωρίς οινόπνευμα και καφεΐνη. Περίπου ένα ποτήρι ανά 2 ώρες.
• Τρώτε μόνο ελαφριά γεύματα.
• Αποφύγετε την διασταύρωση των ποδιών σας, καθώς αυτό εμποδίζει τη ροή του αίματος.
• Εάν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου, πρέπει να φοράτε κάλτσες συμπίεσης ή καλσόν ή σε περίπτωση υψηλότερου κίνδυνου, συμβουλευτείτε τον οικογενειακό σας γιατρό ώστε να σας συνταγογραφήσει ενέσεις χαμηλής μοριακής ηπαρίνης.
Βαρότραυμα
Κατά την απογείωση και προσγείωση του αεροσκάφους, οι αλλαγές της ατμοσφαιρικής πίεσης συμπιέζουν το τύμπανο. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, υπό κανονικές συνθήκες, η Ευσταχιανή σάλπιγγα του αυτιού (ή Ευσταχιανός σωλήνας, συνδέει το μέσον ους, πίσω από το τύμπανο, με τον ρινοφάρυγγα) και τα ανοίγματα των παραρρινίων κόλπων
φροντίζουν για την εξίσωση της πίεσης μεταξύ του μέσου ωτός ή των παραρρινίων κόλπων και της εξωτερικής πίεσης. Η εξισορρόπηση της πίεσης γίνεται αυτόματα και υποστηρίζεται από τις κινήσεις κατάποσης και μάσησης (τσίχλας π.χ). Όταν καταπίνουμε ή χασμουριόμαστε, τότε ανοιγοκλείνει η Ευσταχιανή σάλπιγγα και εξισορροπείται η πίεση.
Ένας ακόμη τρόπος να αντιμετωπίσετε το βούλωμα των αφτιών είναι ο χειρισμός Valsalva. Δηλαδή, προσπάθεια βίαιης εκπνοής με κλειστή τη γλωττίδα, τη μύτη και το στόμα. Προσοχή όμως, αν το παρακάνετε μπορεί να νιώσετε ζάλη ή να προκαλέσετε βλάβη στο τύμπανο!
Αν πάλι είναι βουλωμένη η μύτη σας, μην επιχειρήσετε αυτόν τον χειρισμό εξίσωσης της πίεσης επειδή θα αποτύχει, ενδέχεται μάλιστα να μεταφέρει μικρόβια από τη μύτη στο αυτί και το κρυολόγημα να καταλήξει σε μέση ωτίτιδα.
Η αδυναμία εξισορρόπησης της πίεσης μπορεί να προκαλέσει πόνο μέχρι και τραυματισμό (βαρότραυμα) του τυμπάνου από υπερβολική τάση. Τα παιδιά, λόγω των συχνότερων λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και ανατομικών ιδιαιτεροτήτων αδυνατούν, συχνότερα, να επιτύχουν αντιστάθμιση της πίεσης.
Το βαρότραυμα συνοδεύεται από έντονο πόνο στο αυτί, που στην χειρότερη περίπτωση, μπορεί να προκαλέσει ρήξη του τυμπάνου.
Προληπτικά μέτρα
• Στην περίπτωση ελαφρών λοιμώξεων των αναπνευστικών οδών, προληπτική χορήγηση αποσυμφορητικών ρινικών σταγόνων πριν από την πτήση.
• Στα μικρά παιδιά η εξισορρόπηση της πίεσης διευκολύνεται με το γλείψιμο παστιλιών.
• Στα βρέφη δώστε το μπιμπερό τους, ιδίως κατά την κάθοδο του αεροσκάφους.
• Σε περίπτωση οξείας μέσης ωτίτιδας ή οξείας φλεγμονής των παραρρινίων ιγμόρειων κόλπων, δεν πρέπει να πραγματοποιηθεί πτήση.
Μετεγχειρητικά
Η καταλληλότητα πτήσης εξαρτάται από το είδος της χειρουργικής επέμβασης και από την γενική κατάσταση του ατόμου. Κατά κανόνα, σε μικρές επεμβάσεις δίχως επιπλοκές, μπορεί κανείς να πετάξει μετά 10 μέρες.
Μερικά γενικά παραδείγματα:
• Μετά από μεγαλύτερες καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις, όπως π.χ. αορτοστεφανιαίας παράκαμψης, συνίσταται διαβούλευση με τον καρδιοχειρουργό ή καρδιολόγο. Συνήθως, εάν δεν υπάρχουν επιπλοκές, μια πτήση είναι εφικτή ακόμη και μετά από 10 ημέρες.
• Μετά από εγχειρήσεις χοληδόχου κύστης, στομάχου, εντέρου, νεφρών απαιτούνται συνήθως 6 εβδομάδες.
• Μετά από πνευμονική λοβεκτομή ή αφαίρεση ενός πνεύμονος, 3 έως 9 μήνες.
• Μετά από νευροχειρουργική επέμβαση αφαίρεσης όγκου, 6 έως 12 μήνες.
• Μετά από προστατεκτομή, 3 εβδομάδες.
Νευρολογικά και ψυχιατρικά νοσήματα
Οι επιληπτικοί, λόγου της χαμηλότερης παροχής οξυγόνου στην καμπίνα, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν μια επιληπτική κρίση. Αν η επιληψία είναι γνωστή εκ των προτέρων, μετά από συνεννόηση με τον νευρολόγο, η δόση του αντιεπιληπτικού φαρμάκου πρέπει να αυξηθεί.
Προς αποφυγήν δυσάρεστων γεγονότων στον αέρα, άτομα που υποφέρουν από οξεία ψύχωση δεν επιτρέπεται να πετάξουν, εκτός αν συνοδεύονται από ψυχίατρο.
Εγκυμοσύνη, νεογνά και πρόωρα βρέφη
Η πλειοψηφία των αεροπορικών εταιριών δεν επιτρέπει την πτήση σε έγκυες πέραν της 36ης εβδομάδος εγκυμοσύνης ή πέραν της 32ης, αν η εγκυμοσύνη συνδέεται με επιπλοκές.
Εάν είναι δυνατόν, τα νεογέννητα δεν πρέπει να ταξιδεύουν προτού κλείσει 7ήμερο μετά τη γέννηση.
Τα δε πρόωρα βρέφη αφού συμπληρώσουν 6 μήνες μετά από την υπολογιζόμενη ημερομηνία γέννησης τους.
Πτήσεις χρονικής ζώνης και χρονικής υστέρησης βιολογικού ρολογιού Όταν κατά τις μακρινές πτήσεις διασχίζονται πολλές ωρολογιακές ζώνες, Jet lag είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την προσαρμογή του εσωτερικού μας ρολογιού στη νέα τοπική ώρα.
Το εσωτερικό ή βιολογικό ρολόι λειτουργεί με βάση τον κύκλο φωτός-σκότους της ημέρας και αδυνατεί να προσαρμοστεί τόσο γρήγορα σ’ αυτές τις αλλαγές. Η δραστηριοποίησή του είναι στενά συνδεδεμένη με την απελευθέρωση της μελατονίνης, μιας ορμόνης της επίφυσης που απελευθερώνεται υπό την επίδραση του σκότους.
Πολλές σωματικές λειτουργίες όπως η παραγωγή ορμονών, η θερμοκρασία του σώματος, ο ρυθμός παλμών και η αρτηριακή πίεση επηρεάζονται από αυτόν τον βιορυθμό, ο οποίος ποικίλλει κάπως από άτομο σε άτομο.
Ο αποσυγχρονισμός του εσωτερικού μας ρολογιού μπορεί να προκαλέσει τα κάτωθι συμπτώματα:
• Αϋπνίες
• Εξάντληση, κούραση
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Ευερεθιστικότητα
• Δυσπεψία
Σε περιοχές με χρονική διαφορά 3 ωρών, συνήθως δεν παρουσιάζονται προβλήματα εναρμονισμού. Όταν το χρονικό διάστημα υπερβαίνει τις 3 ώρες η ομαλοποίηση των λειτουργιών του σώματος επέρχεται με διαφορετικούς ρυθμούς. Ο ρυθμός ύπνου-αφύπνισης αποκαθίσταται συνήθως μετά από 2 έως 3 ημέρες, ενώ η θερμοκρασία του σώματος και οι ορμονικές λειτουργίες χρειάζονται λίγες επιπλέον ημέρες.
Στις μακρινές πτήσεις προς τα δυτικά, η μέρα επεκτείνεται και το σώμα κουράζεται νωρίς, αντίθετα, προς τα ανατολικά η μέρα μικραίνει και δυσκολευόμαστε να κοιμηθούμε στη συνήθη ώρα που πάμε για ύπνο. Για τους περισσότερους ανθρώπους η προσαρμογή στην τοπική ώρα είναι ευκολότερη όταν πετούν προς την δύση.
Μερικές προληπτικές συμβουλές που μπορούν να διευκολύνουν την προσαρμογή του εσωτερικού ρολογιού:
• Λίγες μέρες πριν από μία πτήση προς τα δυτικά πηγαίνετε για ύπνο πιο αργά απ’ ότι συνηθίζετε και νωρίτερα όταν πρόκειται να πετάξετε ανατολικά.
• Παίρνετε γεύματα πλούσια σε πρωτεΐνες, σας κρατούν πιο ενεργή/ό, και αποφεύγετε γεύματα πλούσια σε υδατάνθρακες που φέρνουν υπνηλία.
• Για να προετοιμάσετε τον εαυτό σας, λιγάκι, ψυχολογικά, ρυθμίστε το ρολόι σας με την τοπική ώρα του προορισμού σας όταν βρίσκεστε ακόμη στον αέρα, .
• Όταν φθάσετε, προσπαθήστε να συντονισθείτε στον ρυθμό της ημέρας και αποφύγετε τον ύπνο.
• Εφ’ όσον είναι δυνατό, τις πρώτες μέρες, να παραμένετε σε ανοικτούς χώρους καθώς η ηλιοφάνεια επηρεάζει θετικά την προσαρμογή του βιολογικού ρυθμού.
• Τουλάχιστον για 1-2 μέρες, αποφύγετε την έντονη σωματική δραστηριότητα.
• Αποφύγετε την χρήση αλκοόλ και υπνωτικών φαρμάκων.
• Εάν το ταξίδι σας είναι επαγγελματικής φύσεως διαρκείας 3-4 ημερών, τότε, αν βέβαια είναι εφικτό, θα ήταν ίσως λογικό να διατηρήσετε τον ρυθμό ύπνου-αφύπνισης που συνηθίζετε στο σπίτι.
Αυτά για την ώρα παιδιά. Αν υπάρξει ενδιαφέρον και μου ζητηθεί, θα επεκταθώ και στα παρεμφερή θέματα που αναφέρθηκα στην αρχή του άρθρου μου.
Γιάννης Αρβανιτάκης
ΠΗΓΕΣ
https://www.aerzteblatt.de/archiv/162171/Reisemedizin-Der-kardiologische-Patient-vor-und-auf-Flugreisen
https://www.herzstiftung.de/pressemeldungen_artikel.php?articles_ID=722
https://www.nhs.uk/common-health-questions/accidents-first-aid-and-treatments/when-can-i-fly-after-surgery/
https://www.verywellhealth.com/guidelines-for-flying-with-heart-disease-1746208
https://thorax.bmj.com/content/57/4/289
https://tropeninstitut.de/reisetipps/reisen-mit-einer-krankheit/flug-nach-operation
του Γιάννη Αρβανιτάκη
Αλήθεια φίλες και φίλοι,
πόσο καλά είστε πληροφορημένοι και προετοιμασμένοι για ταξίδια εκτός του οικείου περιβάλλοντός σας;
Τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες, παρατηρείται μια αύξηση της παγκόσμιας τουριστικής κίνησης. Αυτή την στιγμή, εκατομμύρια κόσμος βρίσκεται στους δρόμους, στην θάλασσα ή στον αέρα, με στόχο να περάσουν μερικές ευχάριστες μέρες μακριά από το συνηθισμένο περιβάλλον τους! Άλλοι θέλουν να ξεφύγουν από την πιεστική, γεμάτη στρες καθημερινότητα και την αράζουν σε μια
Δυστυχώς, λόγω οικονομικής δυσχέρειας, πολλοί συνάνθρωποι μας αδυνατούν να πραγματοποιήσουν ακόμη και μικρά ταξίδια εντός της χώρας που διαμένουν! Οι έχοντες βέβαια, μπορούν να επιλέγουν με άνεση αγαπημένους υπερατλαντικούς, εξωτικούς ή μη προορισμούς. Αλλ’ όμως, σας διαβεβαιώ, γνωρίζω κι ανθρώπους που αποταμίευαν μια ολόκληρη ζωή ούτως ώστε να υλοποιήσουν ένα νεανικό τους όνειρο!
Κάτι που διαπιστώνω αρκετά συχνά στα ταξίδια μου είναι ότι ο μέσος όρος ηλικίας των ταξιδιωτών, ανάλογα με το είδος ταξιδιού, κυμαίνεται γύρω στα 50 με 60, με τάσεις προς τα άνω! Έμμεση απόδειξη, πως η μεγάλη πλειοψηφία των συνανθρώπων μας, περίπου σ’ αυτές τις ηλικίες αποκτούν μια κάποια οικονομική ευχέρεια.
Αν και στις χώρες όπως η Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία, ΗΠΑ, οι περισσότεροι άνθρωποι, που σκοπεύουν να αποδράσουν για λίγο, προγραμματίζουν το ταξίδι τους εγκαίρως και ενημερώνονται για τις εκάστοτε συνθήκες υγείας, καθώς και για άλλους πιθανούς κινδύνους που θα μπορούσαν δυνητικά να εκτεθούν στις χώρες που πρόκειται να επισκεφθούν, μερικοί, αφελείς, αδιαφορούν. Στην Πατρίδα μας, από κάποιες τυχαίες συζητήσεις με συμπατριώτες μας, πρόσεξα πως αρκετοί εξ αυτών αγνοούν τα βασικά και συνεπώς τα δέοντα προληπτικά μέτρα που θα έπρεπε να λάβουν, με αποτέλεσμα να εκτίθενται σε κινδύνους που στην πλειονότητά τους μπορούν να αποφευχθούν .
Πρόσφατα τα λέγαμε με έναν νέο φίλο συμπατριώτη που επισκέφτηκε την Ινδία. Η συζήτηση το έφερε στις ασθένειες, στα εμβόλια, στις προφυλάξεις και τα ανάλογα. Εν περιλήψει, όπως διαπίστωσα, ο φίλος αυτός αγνοούσε σχεδόν τα πάντα! Εκτός από τις βασικές γεωγραφικές, κοινωνικές και πολιτιστικές πληροφορίες που απαιτείται να συγκεντρώσουμε προτού επισκεφθούμε μία ξένη χώρα (και όχι μόνο...θα έλεγα), ΠΡΕΠΕΙ να γνωρίζουμε με τι είδους υγειονομικούς κινδύνους θα μπορούσαμε να βρεθούμε αντιμέτωποι.
Επειδή το θέμα είναι τεράστιο και πολύπτυχο, και δεν καλύπτεται μ' ένα μόνο άρθρο, θα ξεκινήσω με τις πτήσεις, την καταλληλότητα ενός ατόμου να πετάξει, καθώς και για ό,τι χρειάζεται να υπολογίσουμε πριν προγραμματίσουμε ένα αεροπορικό ταξίδι. Αν εκδηλωθεί ενδιαφέρον από τους αναγνώστες, θα προχωρήσω στα επιμέρους ερωτήματα που σχετίζονται με την ταξιδιωτική ιατρική, όπως π.χ.: Ταξίδια με κρουαζιερόπλοια, τροπικές ή μη λοιμώξεις, ταξιδιώτες με ειδικές ανάγκες, οδηγίες για εγκυμονούσες που θέλουν ή πρέπει να ταξιδέψουν, οδηγίες όταν οι ταξιδιώτες είναι παιδιά, οδηγίες για ταξιδιώτες κάποιας ηλικίας κ.ο.κ.
Στην εποχή μας, ιδίως επειδή μας επιτρέπει να φθάσουμε γρηγορότερα και με ασφάλεια σε απομακρυσμένους προορισμούς, το αεροπλάνο γίνεται όλο και πιο δημοφιλέστερο μέσον μεταφοράς,. Ο αριθμός των αεροπορικών ταξιδιών αυξάνεται ολοένα. Οι πτήσεις όμως δεν είναι πάντα απροβλημάτιστες για όλους. Λόγω διαφόρων υφισταμένων νοσημάτων ή ιστορικού χρόνιων παθήσεων, μερικά άτομα μπορούν να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα στον αέρα.
Πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη η ηλικία του ταξιδιώτη (παιδιά ή ηλικιωμένοι) ή η εγκυμοσύνη.
Είναι σημαντικό λοιπόν, πριν από μία πτήση, να προετοιμάζεστε κατάλληλα προκειμένου να αποφύγετε πιθανές δυσάρεστες εκπλήξεις.
Άγχος ή φοβία
Γνωρίζω πολλά άτομα που ενώ θα ήθελαν και έχουν την δυνατότητα να ταξιδέψουν σε μακρινές χώρες, λόγω άγχους ή φοβίας πτήσης, δεν το πράττουν.
Άτομα που πρέπει να πετούν συχνά για επαγγελματικούς λόγους και έχουν το άγχος μέσα τους, συνιστάται να λάβουν μέρος σε ειδικά σεμινάρια για να ξεπεράσουν τον φόβο της πτήσης.
Αν και η πιθανότητα να σκοτωθούμε σ' ένα αεροπορικό δυστύχημα είναι περίπου μία στα 5 εκατομμύρια και συγκριτικά, οι πιθανότητες να πεθάνουμε περπατώντας στο δρόμο είναι περίπου 1 στα 500, ένα 40% των επιβατών εκφράζει άγχος ή ανησυχία για τις πτήσεις.
Πληροφοριακά, παγκοσμίως, περίπου 1,25 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο σε τροχαία ατυχήματα, αριθμός που αντιστοιχεί κατά μέσο όρο σε 3.287 θανάτους ημερησίως. Περαιτέρω 20-50 εκατομμύρια τραυματίζονται ή στιγματίζονται από κάποια μορφή αναπηρίας. Σημειωτέον πως περισσότεροι από τους μισούς θανάτους σε τροχαία ατυχήματα σημειώνονται σε άτομα ηλικίας 15-44 ετών.
Καρδιολογικές παθήσεις
Στο συνηθισμένο ύψος πτήσης έως 13.500 μ., σε σύγκριση με τη στάθμη της θάλασσας (ΑΠ 760 mmHg), η ατμοσφαιρική πίεση μέσα στην καμπίνα πέφτει στα 567 mmHg. Εντός της καμπίνας η πίεση είναι ρυθμισμένη σ’ ένα υψόμετρο 2.400 μέτρων περίπου. Λόγω αυτής της διαφοράς πίεσης στον αέρα, ο κορεσμός οξυγόνου του αίματος μειώνεται κάπως, γεγονός που οδηγεί σε ελαφρά υποξία ακόμη και σε υγιείς ανθρώπους. Ένα υγιές άτομο είναι σε θέση να αντισταθμίσει την ήπια αυτή υποξία αυξάνοντας ελαφρά τον αναπνευστικό και καρδιακό ρυθμό ούτως ώστε να διατηρηθεί η καρδιακή παροχή.
Ταυτόχρονα, ο αέρας εντός του αεροσκάφους, παρά του ότι υγροποιείται, παραμένει ξηρότερος. Αυτές οι μεταβαλλόμενες καταστάσεις επηρεάζουν μερικά από τα όργανα του σώματός μας αρνητικά, με τις ανάλογες επιπτώσεις στην ικανότητα του ατόμου να ταξιδέψει αεροπορικώς.
Για τα άτομα με στεφανιαία νόσο ή καρδιακή ανεπάρκεια, και ιδίως όταν προβλέπεται μία πολύωρη πτήση, απαραίτητη είναι η προληπτική καρδιολογική εξέταση προς εκτίμηση της καταλληλότητας πτήσης.
Μετά από μια καρδιακή προσβολή, η καταλληλότητα πτήσης εξαρτάται από το μέγεθος του εμφράγματος. Ανάλογα με το προσωπικό ρίσκο κάθε ασθενούς, οι καρδιολόγοι ξεχωρίζουν τρεις κατηγορίες επικινδυνότητας:
1. Χαμηλός κίνδυνος: Επιτρέπεται η πτήση περίπου πέντε έως οκτώ ημέρες μετά από μια μικρή καρδιακή προσβολή. Ωστόσο, οι μακρινές πτήσεις πρέπει να αποφεύγονται ακόμη και με χαμηλό κίνδυνο. Χαμηλός κίνδυνος σημαίνει ηλικία κάτω των 65 ετών, πρώτη καρδιακή προσβολή, επιτυχημένη αγγειοπλαστική επέμβαση, κλάσμα εξώθησης της καρδιάς πάνω από 45% και καμία επιπλοκή.
2. Χαμηλός έως ενδιάμεσος κίνδυνος: Πτήση, το νωρίτερο, δέκα ημέρες μετά το οξύ επεισόδιο, αν το κλάσμα εξώθησης είναι άνω από 40%, δεν υπάρχουν συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας, καμία επαγόμενη ισχαιμία ή διαταραχές του ρυθμού, ούτε κάποια προγραμματισμένη επέμβαση.
3. Υψηλός κίνδυνος: Συνίσταται αναμονή, αν το κλάσμα εξώθησης είναι κάτω του 40%, παρατηρούνται σημάδια και συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας είτε προγραμματίζεται επαναγγείωση ή κάποια άλλη παρεμβατική θεραπεία.
Γενικά, ένας ασθενής θεωρείται κατάλληλος για αεροπορικά ταξίδια, εάν η καρδιακή νόσος είναι σταθεροποιημένη και ο πάσχων μπορεί να περπατήσει 50 μέτρα σε ίσιωμα ή ν’ ανέβει δέκα έως δώδεκα σκαλιά χωρίς συμπτώματα.
Επιδράσεις στις καρδιακές αρρυθμίες και στην λειτουργία του βηματοδότη. Ο κίνδυνος κλινικά σημαντικών ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών από ζώνες υψηλής και πολύ υψηλής συχνότητας (HF, VHF) καθώς και μικροκυμάτων στα αεροσκάφη, σε εμφυτευμένους βηματοδότες και απινιδωτές καρδιοανατάξεως (PM / ICD) είναι ελάχιστη. Επίσης, η επίδραση των κραδασμών, κατά τη διάρκεια της πτήσης, στους βηματοδότες είναι μηδαμινή σε αεροσκάφη σταθερής πτέρυγας (ονομάζεται το αεροσκάφος που βασίζεται στην προς τα εμπρός κίνηση για την παραγωγή ώθησης). Ωστόσο, κατά την πτήση με ελικόπτερο, η επιρροή της δόνησης είναι σχετική και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ένας εκ των προτέρων επαναπρογραμματισμός του βηματοδότη.
Πνευμονολογικά νοσήματα
Στις παθήσεις των πνευμόνων όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), το εμφύσημα, η βρογχεκτασία κ.τ.λ. ο κορεσμός οξυγόνου του αίματος είναι συχνά μειωμένος. Δεδομένου ότι η ατμοσφαιρική πίεση εντός της καμπίνας είναι χαμηλότερη, υφίσταται κίνδυνος κρίσιμης πτώσης του κορεσμού οξυγόνου, ο οποίος δεν μπορεί να αντιρροπισθεί με την αυξημένη αναπνοή.
Προτού ταξιδέψετε, πρέπει να ελέγξετε οπωσδήποτε αν η πνευμονική σας λειτουργία πληρεί τις ελάχιστες προϋποθέσεις ή αν σε περίπτωση που χρειασθεί, το έλλειμμα μπορεί να αντισταθμιστεί με περιορισμένη παροχή οξυγόνου.
Σε περίπτωση της πνευμονίας, φυσικά δεν υπάρχει καταλληλότητα πτήσης μέχρι αποθεραπείας. Οι πάσχοντες από άσθμα θα πρέπει να παίρνουν τα φάρμακά τους μαζί τους, στις χειραποσκευές τους, ούτως ώστε να είναι άμεσα διαθέσιμες.
Λόγω του ξηρότητας του αέρα στην καμπίνα, σε τακτά χρονικά διαστήματα, πρέπει να εξασφαλιστεί η λήψη υγρών, κάτι που ισχύει για ΟΛΟΥΣ κι όχι μόνο για τους πνευμονοπαθείς.
Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση
Συχνά, λανθασμένα όμως, αναφέρεται και ως «σύνδρομο οικονομικής θέσης», αλλά δεν συμβαίνει μόνο στον ταξιδεύοντα αεροπορικώς, μπορεί επίσης να προκύψει κατά την διάρκεια πολύωρων ταξιδιών με αυτοκίνητο, λεωφορείο ή τρένο.
Ο κίνδυνος μιας φλεβοθρόμβωσης κατά το ταξίδι εκτιμάται ως σχετικά χαμηλός (0,01%), γεγονός που σημαίνει ότι σε μια μακρινή πτήση μόνο ένας στους 10.000 επιβάτες θα υποστεί μια θρόμβωση ταξιδιού. Παρόλα αυτά, ιδίως εάν συντρέχουν παράγοντες αυξημένου κινδύνου για θρόμβωση, πρέπει να ληφθούν ανάλογα προληπτικά μέτρα.
Προδιαθεσικοί υγειονομικοί παράγοντες
• Προηγηθείσα βαθιά φλεβοθρόμβωση στα πόδια.
• Βαθιά φλεβοθρόμβωση στο οικογενειακό ιστορικό.
• Κιρσοί.
• Άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών και ακόμη περισσότερο για άτομα άνω των 70 ετών.
• Λήψη οιστρογόνων ή αναστολέων της ωορρηξίας.
• Προηγηθείσα μεγάλη χειρουργική επέμβαση.
• Αληθής πολυερυθραιμία ή πολυκυτταραιμία (ο μυελός των οστών παράγει πάρα πολλά ερυθρά αιμοσφαίρια).
• Νεφρωτικό σύνδρομο.
• Χρόνιες φλεγμονώδεις ασθένειες του εντέρου.
• Παχυσαρκία.
• Εγκυμοσύνη.
• Διαταραχές πήξης του αίματος.
• Κάπνισμα.
Άλλοι παράγοντες
• Η μακροχρόνια πίεση μέσω του χείλους του καθίσματος στην ιγνυακή φλέβα (φλέβα στην άρθρωση του γόνατος).
• Η περιορισμένη κινητικότητα όπου οι μύες δεν μπορούν να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην επιστροφή του αίματος από τις φλέβες των ποδιών, προς την καρδιά.
• Μεταξύ άλλων, η αυξημένη απελευθέρωση υγρών, λόγω της ξηρότητας του αέρος στην καμπίνα, αυξάνει την ιξότητα του αίματος (δηλαδή το αίμα γίνεται "παχύτερο") και κατά συνέπεια να ευνοείται η ανάπτυξη φλεβοθρόμβωσης.
Προφύλαξη
• Για ν’ αποφύγετε μια βαθιά φλεβοθρόμβωση ταξιδιού, θα πρέπει να σηκώνεστε κάθε μία ώρα και να περπατάτε για 5 περίπου λεπτά, κάτι που είναι σχετικά δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη.
• Οι ασκήσεις κίνησης στο χώρο πραγματοποιούνται πιο εύκολα. Για να το κάνετε αυτό, κατά διαστήματα, λυγίστε και τεντώστε τους αστραγάλους μαζί με τα δάκτυλα κρατώντας την ένταση για λίγα δευτερόλεπτα. Οι ασκήσεις είναι ευκολότερες εάν βγάλετε τα παπούτσια σας.
• Μην πάρετε υπνωτικά χάπια.
• Πίνετε αρκετά υγρά χωρίς οινόπνευμα και καφεΐνη. Περίπου ένα ποτήρι ανά 2 ώρες.
• Τρώτε μόνο ελαφριά γεύματα.
• Αποφύγετε την διασταύρωση των ποδιών σας, καθώς αυτό εμποδίζει τη ροή του αίματος.
• Εάν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου, πρέπει να φοράτε κάλτσες συμπίεσης ή καλσόν ή σε περίπτωση υψηλότερου κίνδυνου, συμβουλευτείτε τον οικογενειακό σας γιατρό ώστε να σας συνταγογραφήσει ενέσεις χαμηλής μοριακής ηπαρίνης.
Βαρότραυμα
Κατά την απογείωση και προσγείωση του αεροσκάφους, οι αλλαγές της ατμοσφαιρικής πίεσης συμπιέζουν το τύμπανο. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, υπό κανονικές συνθήκες, η Ευσταχιανή σάλπιγγα του αυτιού (ή Ευσταχιανός σωλήνας, συνδέει το μέσον ους, πίσω από το τύμπανο, με τον ρινοφάρυγγα) και τα ανοίγματα των παραρρινίων κόλπων
Ένας ακόμη τρόπος να αντιμετωπίσετε το βούλωμα των αφτιών είναι ο χειρισμός Valsalva. Δηλαδή, προσπάθεια βίαιης εκπνοής με κλειστή τη γλωττίδα, τη μύτη και το στόμα. Προσοχή όμως, αν το παρακάνετε μπορεί να νιώσετε ζάλη ή να προκαλέσετε βλάβη στο τύμπανο!
Αν πάλι είναι βουλωμένη η μύτη σας, μην επιχειρήσετε αυτόν τον χειρισμό εξίσωσης της πίεσης επειδή θα αποτύχει, ενδέχεται μάλιστα να μεταφέρει μικρόβια από τη μύτη στο αυτί και το κρυολόγημα να καταλήξει σε μέση ωτίτιδα.
Η αδυναμία εξισορρόπησης της πίεσης μπορεί να προκαλέσει πόνο μέχρι και τραυματισμό (βαρότραυμα) του τυμπάνου από υπερβολική τάση. Τα παιδιά, λόγω των συχνότερων λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και ανατομικών ιδιαιτεροτήτων αδυνατούν, συχνότερα, να επιτύχουν αντιστάθμιση της πίεσης.
Το βαρότραυμα συνοδεύεται από έντονο πόνο στο αυτί, που στην χειρότερη περίπτωση, μπορεί να προκαλέσει ρήξη του τυμπάνου.
Προληπτικά μέτρα
• Στην περίπτωση ελαφρών λοιμώξεων των αναπνευστικών οδών, προληπτική χορήγηση αποσυμφορητικών ρινικών σταγόνων πριν από την πτήση.
• Στα μικρά παιδιά η εξισορρόπηση της πίεσης διευκολύνεται με το γλείψιμο παστιλιών.
• Στα βρέφη δώστε το μπιμπερό τους, ιδίως κατά την κάθοδο του αεροσκάφους.
• Σε περίπτωση οξείας μέσης ωτίτιδας ή οξείας φλεγμονής των παραρρινίων ιγμόρειων κόλπων, δεν πρέπει να πραγματοποιηθεί πτήση.
Μετεγχειρητικά
Η καταλληλότητα πτήσης εξαρτάται από το είδος της χειρουργικής επέμβασης και από την γενική κατάσταση του ατόμου. Κατά κανόνα, σε μικρές επεμβάσεις δίχως επιπλοκές, μπορεί κανείς να πετάξει μετά 10 μέρες.
Μερικά γενικά παραδείγματα:
• Μετά από μεγαλύτερες καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις, όπως π.χ. αορτοστεφανιαίας παράκαμψης, συνίσταται διαβούλευση με τον καρδιοχειρουργό ή καρδιολόγο. Συνήθως, εάν δεν υπάρχουν επιπλοκές, μια πτήση είναι εφικτή ακόμη και μετά από 10 ημέρες.
• Μετά από εγχειρήσεις χοληδόχου κύστης, στομάχου, εντέρου, νεφρών απαιτούνται συνήθως 6 εβδομάδες.
• Μετά από πνευμονική λοβεκτομή ή αφαίρεση ενός πνεύμονος, 3 έως 9 μήνες.
• Μετά από νευροχειρουργική επέμβαση αφαίρεσης όγκου, 6 έως 12 μήνες.
• Μετά από προστατεκτομή, 3 εβδομάδες.
Νευρολογικά και ψυχιατρικά νοσήματα
Οι επιληπτικοί, λόγου της χαμηλότερης παροχής οξυγόνου στην καμπίνα, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν μια επιληπτική κρίση. Αν η επιληψία είναι γνωστή εκ των προτέρων, μετά από συνεννόηση με τον νευρολόγο, η δόση του αντιεπιληπτικού φαρμάκου πρέπει να αυξηθεί.
Προς αποφυγήν δυσάρεστων γεγονότων στον αέρα, άτομα που υποφέρουν από οξεία ψύχωση δεν επιτρέπεται να πετάξουν, εκτός αν συνοδεύονται από ψυχίατρο.
Εγκυμοσύνη, νεογνά και πρόωρα βρέφη
Η πλειοψηφία των αεροπορικών εταιριών δεν επιτρέπει την πτήση σε έγκυες πέραν της 36ης εβδομάδος εγκυμοσύνης ή πέραν της 32ης, αν η εγκυμοσύνη συνδέεται με επιπλοκές.
Εάν είναι δυνατόν, τα νεογέννητα δεν πρέπει να ταξιδεύουν προτού κλείσει 7ήμερο μετά τη γέννηση.
Τα δε πρόωρα βρέφη αφού συμπληρώσουν 6 μήνες μετά από την υπολογιζόμενη ημερομηνία γέννησης τους.
Πτήσεις χρονικής ζώνης και χρονικής υστέρησης βιολογικού ρολογιού Όταν κατά τις μακρινές πτήσεις διασχίζονται πολλές ωρολογιακές ζώνες, Jet lag είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την προσαρμογή του εσωτερικού μας ρολογιού στη νέα τοπική ώρα.
Το εσωτερικό ή βιολογικό ρολόι λειτουργεί με βάση τον κύκλο φωτός-σκότους της ημέρας και αδυνατεί να προσαρμοστεί τόσο γρήγορα σ’ αυτές τις αλλαγές. Η δραστηριοποίησή του είναι στενά συνδεδεμένη με την απελευθέρωση της μελατονίνης, μιας ορμόνης της επίφυσης που απελευθερώνεται υπό την επίδραση του σκότους.
Πολλές σωματικές λειτουργίες όπως η παραγωγή ορμονών, η θερμοκρασία του σώματος, ο ρυθμός παλμών και η αρτηριακή πίεση επηρεάζονται από αυτόν τον βιορυθμό, ο οποίος ποικίλλει κάπως από άτομο σε άτομο.
Ο αποσυγχρονισμός του εσωτερικού μας ρολογιού μπορεί να προκαλέσει τα κάτωθι συμπτώματα:
• Αϋπνίες
• Εξάντληση, κούραση
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Ευερεθιστικότητα
• Δυσπεψία
Σε περιοχές με χρονική διαφορά 3 ωρών, συνήθως δεν παρουσιάζονται προβλήματα εναρμονισμού. Όταν το χρονικό διάστημα υπερβαίνει τις 3 ώρες η ομαλοποίηση των λειτουργιών του σώματος επέρχεται με διαφορετικούς ρυθμούς. Ο ρυθμός ύπνου-αφύπνισης αποκαθίσταται συνήθως μετά από 2 έως 3 ημέρες, ενώ η θερμοκρασία του σώματος και οι ορμονικές λειτουργίες χρειάζονται λίγες επιπλέον ημέρες.
Στις μακρινές πτήσεις προς τα δυτικά, η μέρα επεκτείνεται και το σώμα κουράζεται νωρίς, αντίθετα, προς τα ανατολικά η μέρα μικραίνει και δυσκολευόμαστε να κοιμηθούμε στη συνήθη ώρα που πάμε για ύπνο. Για τους περισσότερους ανθρώπους η προσαρμογή στην τοπική ώρα είναι ευκολότερη όταν πετούν προς την δύση.
Μερικές προληπτικές συμβουλές που μπορούν να διευκολύνουν την προσαρμογή του εσωτερικού ρολογιού:
• Λίγες μέρες πριν από μία πτήση προς τα δυτικά πηγαίνετε για ύπνο πιο αργά απ’ ότι συνηθίζετε και νωρίτερα όταν πρόκειται να πετάξετε ανατολικά.
• Παίρνετε γεύματα πλούσια σε πρωτεΐνες, σας κρατούν πιο ενεργή/ό, και αποφεύγετε γεύματα πλούσια σε υδατάνθρακες που φέρνουν υπνηλία.
• Για να προετοιμάσετε τον εαυτό σας, λιγάκι, ψυχολογικά, ρυθμίστε το ρολόι σας με την τοπική ώρα του προορισμού σας όταν βρίσκεστε ακόμη στον αέρα, .
• Όταν φθάσετε, προσπαθήστε να συντονισθείτε στον ρυθμό της ημέρας και αποφύγετε τον ύπνο.
• Εφ’ όσον είναι δυνατό, τις πρώτες μέρες, να παραμένετε σε ανοικτούς χώρους καθώς η ηλιοφάνεια επηρεάζει θετικά την προσαρμογή του βιολογικού ρυθμού.
• Τουλάχιστον για 1-2 μέρες, αποφύγετε την έντονη σωματική δραστηριότητα.
• Αποφύγετε την χρήση αλκοόλ και υπνωτικών φαρμάκων.
• Εάν το ταξίδι σας είναι επαγγελματικής φύσεως διαρκείας 3-4 ημερών, τότε, αν βέβαια είναι εφικτό, θα ήταν ίσως λογικό να διατηρήσετε τον ρυθμό ύπνου-αφύπνισης που συνηθίζετε στο σπίτι.
Αυτά για την ώρα παιδιά. Αν υπάρξει ενδιαφέρον και μου ζητηθεί, θα επεκταθώ και στα παρεμφερή θέματα που αναφέρθηκα στην αρχή του άρθρου μου.
Γιάννης Αρβανιτάκης
ΠΗΓΕΣ
https://www.aerzteblatt.de/archiv/162171/Reisemedizin-Der-kardiologische-Patient-vor-und-auf-Flugreisen
https://www.herzstiftung.de/pressemeldungen_artikel.php?articles_ID=722
https://www.nhs.uk/common-health-questions/accidents-first-aid-and-treatments/when-can-i-fly-after-surgery/
https://www.verywellhealth.com/guidelines-for-flying-with-heart-disease-1746208
https://thorax.bmj.com/content/57/4/289
https://tropeninstitut.de/reisetipps/reisen-mit-einer-krankheit/flug-nach-operation
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου