HELLAS - Ελλάς

ΤΑ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ LONG COVID-19

Οδεύουμε προς μία χρόνια μορφή της COVID-19;

του Γιάννη Αρβανιτάκη

Γεια σας παιδιά,

σχεδόν κάθε μέρα, διαβάζουμε ή ακούμε κάτι σχετικό με την long COVID ή μακράς διαρκείας COVID. Υπάρχουν μάλιστα αναφορές που μιλάνε για εξέλιξη σε χρόνια COVID! Θεώρησα λοιπόν σκόπιμο, να συγκεντρώσω μερικά δεδομένα και να κάνω μια ανασκόπηση.

Το άρθρο μου απευθύνεται σε όσες/όσους ενδιαφέρονται για κάτι περισσότερο και όπως πάντα, βασίζεται σε διεθνείς επιστημονικές μελέτες και σε προσωπικές εμπειρίες.

Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής, για τη Long COVID-19;

Ο ορισμός της long COVID δεν έχει ακόμη καθοριστεί επισήμως, δεν υπάρχει εγκεκριμένη θεραπεία και τα αίτια δεν είναι κατανοητά!

Το CDC (Centers for Disease Control and Prevention, ΗΠΑ) αναφέρει στην ιστοσελίδα του ότι άτομα προσβληθέντα από τον κορωναϊό SARS-CoV-2

μπορεί να συνεχίζουν να έχουν ή να εμφανίσουν νέα συμπτώματα τα οποία σχετίζονται με μετά-COVID καταστάσεις και που είναι δύσκολο να εξηγηθούν, η δε διαχείρισή τους είναι προβληματική.

Οι κλινικές αξιολογήσεις, τα αποτελέσματα των συνηθισμένων εργαστηριακών εξετάσεων αίματος, οι ακτινογραφίες θώρακος και τα ηλεκτροκαρδιογραφήματα μπορεί να είναι απολύτως φυσιολογικά, εντούτοις, τα άτομα αυτά εξακολουθούν να υποφέρουν. Τα συμπτώματα ποικίλουν, μπορεί να είναι παρόμοια με το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, τη μυαλγική εγκεφαλομυελίτιδα, καθώς και άλλων χρονίων παθήσεων που δύνανται να προκύψουν μετά από άλλες λοιμώξεις.

Σύμφωνα με το CDC εκτιμάται ότι περίπου το 19% των νοσησάντων από COVID-19, στις ΗΠΑ, παρουσιάζουν συμπτώματα long COVID. Επίσης, πάντοτε κατά το CDC, εν συγκρίσει με τους νεότερους ενήλικες, οι ηλικιωμένοι έχουν λιγότερες πιθανότητες ανάπτυξης μακροχρόνιας COVID. Επίσης, άτομα με ασυμπτωματικές λοιμώξεις είχαν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν μακροχρόνια προβλήματα.

Αυτό που μας θορυβεί είναι ότι οι ήπιες περιπτώσεις υπερτερούν κατά πολύ των σοβαρών, επομένως ακόμη και ένα μικρό ποσοστό ήπιων περιπτώσεων που αναπτύσσουν μακροχρόνια συμπτωματολογία προκαλούν τεράστια ανησυχία για τη δημόσια υγεία, δηλώνει ο David Putrino, PhD, διευθυντής του τμήματος της καινοτομίας αποκατάστασης για το σύστημα υγείας Mount Sinai στη Νέα Υόρκη.

Μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης τον Σεπτέμβριο του 2021 διαπίστωσε ότι, μέσα σε 3 έως 6 μήνες μετά τη νόσηση από κορωναϊο, το ένα τρίτο των ασθενών παρουσίασαν συμπτώματα COVID μακράς διάρκειας.

Ερευνητές στο King's College του Λονδίνου ταυτοποίησαν τρία διαφορετικά προφίλ μακροχρόνιων συμπτωμάτων, που επικεντρώνονται στο νευρολογικό και στο αναπνευστικό σύστημα ή αφορούν τη φυσική κατάσταση του ατόμου. Μέχρι στιγμής, βρήκαν επίσης διαφορετικά πρότυπα μεταξύ ατόμων που είχαν μολυνθεί από το αρχικό στέλεχος του κορωναϊού, την παραλλαγή Alpha και την παραλλαγή Delta.

Αυτά τα δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα ότι το μετά-COVID σύνδρομο δεν είναι μόνο μία πάθηση, αλλά φαίνεται ότι διαθέτει πολλούς υποτύπους, λέει, η Claire Steves, PhD, ανώτερη κλινική λέκτορας στο King's College London's School of Life Course & Population Sciences, συμπληρώνοντας ότι η κατανόηση των βασικών αιτιών αυτών των υποτύπων μπορεί να μας βοηθήσει στην εύρεση μεθόδων θεραπείας.

Ανάλογα συμπεράσματα βγάζει με τις μελέτες του και ο Dr Guy Fagherazzi, από το Λουξεμβούργο, Διευθυντής του Τμήματος Precision Health (Υγεία Ακριβείας) στο ινστιτούτο LIH (Luxembourg Institute of Health).

Όπως προανέφερα, γεγονός είναι ότι μερικά άτομα που αρχίζουν να αναρρώνουν ή φαίνεται πως αναρρώνουν από μια περίοδο COVID-19, συνεχίζουν να υποφέρουν ή εμφανίζουν νέα συμπτώματα.

Η μακροχρόνια συμπτωματολογία ποικίλλει και σύμφωνα με το CDC μπορεί να περιλαμβάνει:

• Κούραση ή κόπωση.

• Επιδείνωση των συμπτωμάτων μετά από σωματική ή πνευματική προσπάθεια (αδιαθεσία μετά από άσκηση).

• Πυρετό.

• Δυσκολία στην αναπνοή ή δύσπνοια.

• Βήχα.

• Πίεση ή πόνο στο στήθος.

• Ταχυκαρδία (αίσθημα παλμών, φτερουγίσματα).

• Το αίσθημα ''εγκεφαλικής ομίχλης'', ήτοι μια κατάσταση ψυχικής κούρασης, δυσκολίας στη σκέψη, αδυναμίας συγκέντρωσης και

επικοινωνίας. Το άτομο μπορεί να νιώθει ότι το μυαλό του δεν λειτουργεί σωστά και να βιώνει επίσης, έλλειψη κινήτρων ή ενδιαφέροντος για οποιαδήποτε δραστηριότητα.

• Πονοκέφαλο.

• Διαταραχές ύπνου.

• Ορθοστατική ζαλάδα.

• Τσιμπιές, βελονιές.

• Δυσοσμία, δυσγευσία.

• Κατάθλιψη ή άγχος.

• Διάρροια.

• Πόνο στο στομάχι.

• Αρθραλγίες, μυαλγίες.

• Εξάνθημα.

• Δυσλειτουργίες του έμμηνου κύκλου.

Τα συχνότερα μετά-COVID συμπτώματα που υπέπεσαν στην αντίληψή μου, τους τελευταίους μήνες, στο ιατρείο μας ήταν:

- Κόπωση, εξάντληση.

- Πίεση ή πόνος στο στήθος. Οι ασθενείς μου έδειχναν την περιοχή του στέρνου, τοποθετόντας την παλάμη στο σημείο αυτό.

- Δυσκολία στην αναπνοή, αλλά όχι πάντα.

- Αδυναμία συγκέντρωσης, προβλήματα μνήμης.

- Μυαλγίες, αρθραλγίες.

- Κατάθλιψη, άγχος.

Σημειωτέον, επειδή δεν υποβάλλονται σε εξετάσεις όλα τα άτομα που έχουν προσβληθεί από τη νόσο και δεν υπάρχουν ακόμη επίσημα διαγνωστικά κριτήρια, προς το παρόν, είναι πολύ δύσκολο να κρίνουμε πόσα εξ αυτών προέρχονται ή επηρεάζονται από τη μακροχρόνια COVID.

Σε μια κινεζική μελέτη τον Μάιο, η Lixue Huang, MD και οι συνεργάτες της του Νοσοκομείου Φιλίας Κίνας-Ιαπωνίας, στο Πεκίνο, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lancet Respiratory Medicine, ανακοίνωσαν ότι περίπου το 55% των ασθενών με COVID-19, 2 χρόνια μετά τη μόλυνση, υπέφεραν ακόμη, από ένα ή περισσότερα συμπτώματα.

Σύμφωνα με τον Ziyad Al-Aly, MD, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον και του Συστήματος Υγείας VA St, πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν νευρολογικές διαταραχές, όπως η προαναφερθείσα ''ομίχλη του εγκεφάλου'' (brain fog).

Υπολογίζεται περίπου 6,6 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν υποστεί εγκεφαλικές βλάβες που σχετίζονται με τη μόλυνση από τον κορωναϊο.
Αν αναλογιστεί κανείς ότι μέχρι στιγμής, παγκοσμίως, έχουν διαγνωστεί πάνω από 580 εκατομμύρια περιπτώσεις COVID-19, σίγουρα ένας σημαντικός αριθμός συνανθρώπων μας πάσχει από κάποια μορφή COVID-19 μακράς διαρκείας.

Ορισμένες από τις αναφερόμενες νευρολογικές διαταραχές είναι σοβαρές χρόνιες παθήσεις που θα επηρεάσουν ορισμένους συνανθρώπους μας για την υπόλοιπη ζωή τους.

Σε με μια μεγάλη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature τον Απρίλιο του 2021 (https://www.nature.com/articles/s41586-021-03553-9 ), οι ερευνητές Ziyad Al-Aly, Yan Xie & Benjamin Bowe, του Clinical Epidemiology Center, Research and Development Service, VA Saint Louis Health Care System, Saint Louis, MO, USA, εξέτασαν περισσότερους από 87.000 ασθενείς με COVID-19 και σχεδόν 5 εκατομμύρια ασθενείς ελέγχου σε μια ομοσπονδιακή βάση δεδομένων. Η μελέτη έδειξε ότι οι ασθενείς με COVID-19 αντιμετωπίζουν πολλές υγειονομικές απειλές, συμπεριλαμβανομένου κατά 59% υψηλότερου κινδύνου θανάτου έως και 6 μήνες μετά τη μόλυνση, σε σύγκριση με τα άτομα που δεν είχαν μολυνθεί.

Το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins δηλώνει ότι περισσότερα από 3 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως και περίπου 570.000 στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πεθάνει από αίτια που σχετίζονται με τον κορωναϊο.

Αιτίες

Δεν είναι σαφές ποια είναι τα υποκείμενα αίτια που οδηγούν στην εμφάνιση της μακράς διαρκείας COVID-19, αλλά οι περισσότερες έρευνες επισημαίνουν έναν συνδυασμό παραγόντων. Μεταξύ των υπόπτων βρίσκονται, η παρατεταμένη φλεγμονή, οι μικροσκοπικοί θρόμβοι αίματος και η εκ νέου ενεργοποίηση λανθανόντων ιών ή κάποιων ιών που παραμένουν αθόρυβα στο σώμα μας χωρίς να προκαλούν βλάβη.

Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ (NIH, National Institutes of Health) δηλώνουν ότι η μόλυνση μπορεί να προκαλέσει την παραγωγή αυτοαντισωμάτων που επιτίθενται στα όργανα του προσβληθέντος ατόμου.

Εάν η νόσος COVID-19 συνεχίζεται για για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει παρατεταμένες βλάβες σε διάφορα όργανα.

Τον Αύγουστο του 2021, ο συμπατριώτης μας Αλέξανδρος Ρόβας, MD, με την εργασία του, ''Βλάβες στα μικρότερα αιμοφόρα αγγεία από την COVID-19'' (Schädigung der kleinsten Blutgefäße bei COVID-19), κέρδισε το πρώτο ερευνητικό βραβείο εντατικολογίας σε Γερμανία και Αυστρία (DGIIN, Deutsche Gesellschaft für Internistische Intensivmedizin und Notfallmedizin - Γερμανική Εταιρεία Εντατικής Ιατρικής στην Παθολογία και την Επείγουσα Ιατρική). Το βραβείο αυτό απονέμεται για πρώτη φορά σε έναν Έλληνα!

Ο Dr. Αλέξανδρος Ρόβας και οι συνεργάτες του, του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Münster, στη Γερμανία, διαπίστωσαν ότι ασθενείς με μακράς διαρκείας COVID-19 είχαν ενδείξεις βλάβης στα τριχοειδή τους αγγεία. "Ασαφές παραμένει, αν, σε ποιο βαθμό και πότε, η παρατηρηθείσα ζημιά μπορεί να είναι αναστρέψιμη."

https://www.medizin.uni-muenster.de/fakultaet/news/schaedigung-der-kleinsten-blutgefaesse-bei-covid-19-dr-alexandros-rovas-erhaelt-dgiin-forschungspreis.html

Μια μελέτη από ερευνητές του Χάρβαρντ διαπίστωσε ότι αγχώδη και καταθληπτικά άτομα, καθώς επίσης άτομα που ένιωθαν μοναξιά προτού προσβληθούν από την COVID-19, είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν COVID μακράς διαρκείας.

Εμβολιαστική Προστασία

Μια μέτα-ανάλυση διαφόρων μελετών στις οποίες συμμετείχαν 17 εκατομμύρια άτομα, έδωσε ενδείξεις ότι ο εμβολιασμός μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα της COVID-19 ή να βοηθήσει τον οργανισμό να απαλλαγεί από τον ιό.

Μια ομάδα ερευνητών στο Μιλάνο της Ιταλίας διαπίστωσε ότι τα μη εμβολιασμένα άτομα είχαν σχεδόν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν σοβαρά συμπτώματα για περισσότερο από 4 εβδομάδες σε σύγκριση με τους εμβολιασμένους εθελοντές.

Η βάση της διαχείρισης είναι η υποστηρικτική, ολιστική φροντίδα, ο έλεγχος των συμπτωμάτων και η ανίχνευση θεραπεύσιμων επιπλοκών», δήλωσε η Trish Greenhalgh, MD, καθηγήτρια επιστημών υγείας της πρωτοβάθμιας φροντίδας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Για να δούμε φίλες και φίλοι, πολύς δρόμος μπροστά μας...

Γιάννης Αρβανιτάκης

ΠΗΓΕΣ

https://www.medscape.co.uk/viewarticle/brain-fog-may-persist-two-years-after-covid-anxiety-and-2022a10021kt?fbclid=IwAR3zyC_onNWrX1HBQ0OnHNM1WK4tk95al9qwG1DHSBvFtDLmGyr3xXNdiuY