Ο χαμαιλεοντοδηγός και ο Λιοντοπεζότης

• (Λιόντας + πεζός + κατάληξη -ότης → όπως "στρατιώτης", "πεζότης")...Δεν ξέρω τι θα πει ο Μπαμπινιώτης γι' αυτό τον συνδυασμό!

Ζώνες ασφαλείας, κράνη, παιδικά καθίσματα, κινητά, διαβάσεις πεζών, παραβιάσεις του κόκκινου σήματος, αλκοόλ, ΛΕΑ κ.ο.κ.

Συχνά αναρωτιέμαι γιατί κάθομαι και γράφω.😒

Κι όμως, σκέφτομαι, ο διάλογος με τον εαυτό μου και η μεταφορά του στο χαρτί, λειτουργεί σαν μια μορφή ψυχοθεραπείας.😏

Φίλες και φίλοι, γεια σας!

Τελικά, είμαι πεπεισμένος ότι ένας σωστός, νομοταγής οδηγός στη Χώρα μας πρέπει να διαθέτει τις ικανότητες ενός χαμαιλέοντα κι ο πεζός να συναγωνίζεται τον Λιόντα το ληστή, απ‘ την Αργαλαστή, που ‘χε τα χέρια τέσσερα, τα πόδια δεκατέσσερα κι έβλεπε κι απ’ την πλάτη, μ’ ένα μεγάλο μάτι...εξ ου κι ο τίτλος του άρθρου μου!

Θρηνώ καθημερινά για τους συνανθρώπους μας, κυρίως νέους, που χάνονται στην άσφαλτο. Και, την ίδια στιγμή, βλέπω με θλίψη και οργή την ασυδοσία που επικρατεί στους ελληνικούς δρόμους.😢

Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) διαλαλήθηκε, διατυμπανίστηκε και προβλήθηκε με νέο update (αναβάθμιση) που φέρνει αυστηρότερες ποινές, νέες ρυθμίσεις και υποσχέσεις για επανεκκίνηση της οδικής ασφάλειας! Ποιο όμως το νόημα όλων αυτών όταν η νοοτροπία μας παραμένει αμετάβλητη; Η εμπειρία δείχνει ότι ούτε οι νόμοι ούτε τα πρόστιμα επαρκούν από μόνα τους για να αλλάξει μια βαθιά ριζωμένη συμπεριφορά.

Ας μην κοροϊδευόμαστε. Τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει όσο αρνούμαστε να αλλάξουμε εμείς.

Ένα απόγευμα, ανεβαίναμε με το αυτοκίνητο προς Πορταριά, και ξάφνου, μπροστά μας, στην αντίθετη κατεύθυνση, ένα αγόρι – δεν θα ήταν πάνω από 14-15 ετών – πάνω σε ηλεκτρικό πατίνι. Το κινητό σφηνωμένο ανάμεσα στην κλείδα και τη γνάθο, το βλέμμα πεταμένο κάπου δίπλα στον δρόμο, κι ένα χαζοχαρούμενο, αμέριμνο χαμόγελο στα χείλη…
Αναρρωτήθηκα αμέσως: „Αλήθεια, τι άραγε να επιφυλάσσει το μέλλον γι‘ αυτό το παιδί;“.

Άλλη μια μέρα πάλι, δύο νεαροί κατηφόριζαν με μηχανάκι: χωρίς κράνος, φραπεδάκι στο χέρι, χαχανητά, τραλαλά στο κινητό ο συνεπιβάτης... Απόλυτη αδιαφορία για την κίνηση στο δρόμο, η δε ασφάλεια άγνωστη στο λεξιλόγιό τους… Κι αν συμβεί το κακό; Τότε
ξαφνικά όλοι μιλούν με τρυφερότητα για τα χαμένα νιάτα: «Πόσο κρίμα! Ήταν καλά παιδιά, ευγενικά, χαμογελαστά, όλοι τ‘ αγαπούσαν…»

Τα νούμερα που σοκάρουν

Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ, στις 30 Μαρτίου 2025, τα οδικά τροχαία ατυχήματα με θύματα αυξήθηκαν κατά 7% σε σχέση με τον Μάρτιο του 2024 (900 έναντι 841). Οι νεκροί αυξήθηκαν κατά 19,4% (43 έναντι 36), οι ελαφρά τραυματίες κατά 3,4%, ενώ οι βαριά τραυματίες μειώθηκαν κατά 9,5%.

Ο πανελλαδικός σύλλογος SOS Τροχαία Εγκλήματα αναφέρει:
Μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2024 καταγράφηκαν 46 τροχαία με εγκατάλειψη και 50 θύματα, εκ των οποίων τα 8 ήταν θανατηφόρα.

Στην Ε.Ε. καταγράφηκαν 20.418 θάνατοι από τροχαία το 2023.
Οι σοβαρά τραυματισμένοι από τροχαία στην Ελλάδα ανήλθαν το 2022 σε 657, το 2021 σε 664, το 2020 σε 610, το 2019 σε 518 και το 2018 σε 652. 

Στην Ευρώπη, οι μοτοσικλετιστές φοράνε κράνος από 95% έως 100%.

Και οι αριθμοί αυτοί δεν λένε ποτέ ολόκληρη την ιστορία…

Κράνος

Στην Ευρώπη, το κράνος χρησιμοποιείται σε ποσοστά 95-100% από μοτοσικλετιστές. Στη Ελλάδα, μόλις 80% των οδηγών και 65% των συνεπιβατών το φορούν. Κατα την ταπεινή μου γνώμη, αυτοί οι αριθμοί αποκλείεται να ισχύουν στην περιοχή του Βόλου! Όσα έχουμε δει και συνεχίζουμε να βλέπουμε εδώ, είναι απλώς απίστευτα. Αυτοκτονικές διαθέσεις, θα έλεγε κανείς…

Βεβαίως, δέκα κράνη και δέκα ζώνες να φοράς, αν τρέχεις με 150/200χλμ. την ώρα θα σε μαζεύουν με το κουταλάκι.

Χρήση ζώνης ασφαλείας σε Ι.Χ.

- Σύμφωνα με μελέτες του ΕΜΠ/Baseline, του ΙΑΒΕΡΙΣ και άλλων φορέων, στα μπροστινά καθίσματα (οδηγός & συνοδηγός), περίπου 65–74 % φοράνε ζώνη.

- Στα πίσω καθίσματα η χρήση είναι σημαντικά χαμηλότερη. Ανάλογα με το δίκτυο (αστικό, επαρχιακό, εθνικό), κυμαίνεται από 23 % έως 56 %.

- Στους νεκρούς οδηγούς Ι.Χ., το 79 % δεν φορούσε ζώνη τη στιγμή του ατυχήματος (ή δεν καταγράφηκε χρήση).

- Στα αστικά δίκτυα, τα ποσοστά είναι 63–65 % για τις μπροστινές θέσεις και 54–56 % για τις πίσω θέσεις.

- Στους εθνικούς & επαρχιακούς δρόμους, τα ποσοστά ανεβαίνουν έως 77 % εμπρός και 65 % πίσω.

Παιδικά καθίσματα

Σύμφωνα με έρευνες, στην Ελλάδα μόνο ένα μικρό ποσοστό γονέων χρησιμοποιεί παιδικά καθίσματα αυτοκινήτου κατά τη μεταφορά των παιδιών τους. Το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι φτάνει μόλις το 25%, τη στιγμή που στη Βόρεια Ευρώπη και τις ΗΠΑ τα αντίστοιχα ποσοστά ανέρχονται σε 85% και 97% αντίστοιχα (troxaioatixima.gr).

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παιδικά καθίσματα, όταν χρησιμοποιούνται σωστά, μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο θανατηφόρων ατυχημάτων κατά 71% και σοβαρών τραυματισμών κατά 67%.

Σίγουρα, κανένας γονιός δεν θέλει να χάσει το παιδί του…αλλά, να, τα δυστυχήματα είναι πάντα για τους άλλους...

Χρήση κινητού στην οδήγηση

Μελέτες δείχνουν ότι ο χρόνος αντίδρασης ενός οδηγού που μιλάει στο κινητό, ακόμα και με χρήση συστήματος ανοικτής ακρόασης, μπορεί να επηρεαστεί το ίδιο ή και περισσότερο από ό,τι ενός

οδηγού με περιεκτικότητα αλκοόλ στο αίμα περίπου 0,8‰ – δηλαδή κοντά ή και πάνω από το νόμιμο όριο σε πολλές χώρες. Στη Γερμανία και στην Ελλάδα το όριο είναι 0,5 ‰ για τους περισσότερους οδηγούς. Για νέους και για επαγγελματίες οδηγούς το όριο είναι 0,2 ‰, όπως και για τους μοτοσικλετιστές στη χώρα μας.

 Σύγκριση χρόνου αντίδρασης

• Κανονικός χρόνος αντίδρασης για έναν νηφάλιο οδηγό, χωρίς περισπασμούς είναι περίπου 1 δευτερόλεπτο.
• Υπό την επήρεια αλκοόλ 0,8‰ ο χρόνος αντίδρασης αυξάνεται κατά περίπου 10–30%.
• Όταν μιλάει κανείς στο κινητό με ανοιχτή ακρόαση ο χρόνος αντίδρασης μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 30–50%
• Όταν μιλάει κανείς στο κινητό κρατώντας το στο χέρι, ο χρόνος αντίδρασης είναι ακόμη μεγαλύτερος, λόγω της απασχόλησης του ενός χεριού και της περαιτέρω μείωσης της προσοχής.

Παράδειγμα
Ένας οδηγός που κινείται με 100 χλμ/ώρα διανύει περίπου 28 μέτρα σε 1 δευτερόλεπτο. Αν ο χρόνος αντίδρασής του αυξηθεί από 1 σε 1,5 δευτερόλεπτα λόγω της τηλεφωνικής συνομιλίας, τότε θα έχει καλύψει 14 επιπλέον μέτρα πριν αντιδράσει – κάτι που μπορεί να αποβεί καθοριστικό (μοιραίο ίσως).

Συμπέρασμα:
Η ομιλία στο κινητό κατά την οδήγηση μπορεί να επηρεάσει τον χρόνο αντίδρασης περισσότερο από το αλκοόλ. Αυτό οφείλεται λιγότερο στην κινητική και περισσότερο στη γνωστική απόσπαση της προσοχής, ήτοι στη μειωμένη συγκέντρωση στην κυκλοφορία.

Κάποτε, με πικρή ειρωνεία και θλίψη, είχα γράψει ότι δεν είναι ανάγκη να μας επιτεθούν οι καλοί μας γείτονες, τα καταφέρνουμε και μόνοι μια χαρά...και αγαπημένη φίλη Στέλλα έγραφε τότε „κλαυσίγελως“, στο σχόλιο της...

Πολλοί συνάνθρωποι μας άφησαν, αφήνουν και δυστυχώς, θα συνεχίσουν να αφήνουν την τελευταία τους πνοή στους δρόμους της Πατρίδας μας.

Αυτό που με εξοργίζει, επίσης, είναι ότι τα ΜΜΕ σπάνια αναφέρουν αν τα θύματα φορούσαν ζώνη ή κράνος, ή αν μιλούσαν στο κινητό τη στιγμή του δυστυχήματος. Κι όμως, τέτοιες πληροφορίες ίσως να αφύπνιζαν κάποιους μελλοθάνατους από το λήθαργό τους.

Σε συνέντευξη στην Καθημερινή, ο κ. Αθανάσιος Τσιάνος, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, σημειώνει:
“Η οδική υποδομή, ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα, εξυπηρετεί κυρίως τα οχήματα και όχι τους πεζούς. Κακή συντήρηση πεζοδρομίων, ανεπαρκείς διαβάσεις, έλλειψη φωτεινών σημάτων…“.

Και ο Γιαννάκης ξύνοντας το κεφάλι του αναρωτιέται: Για ποια πεζοδρόμια μιλάει ο άνθρωπος; Όταν μητέρες με καροτσάκια, ηλικιωμένοι και ΑμεΑ αναγκάζονται να κατεβαίνουν στον δρόμο επειδή τα πεζοδρόμια είναι κατειλημμένα από διάφορα τροχοφόρα οχήματα και οι ράμπες μπλοκαρισμένες;

Και, για ποια φωτεινά σήματα μιλάμε, όταν αυτά που υφίστανται παραβιάζονται διαρκώς από κάποιους ανεγκέφαλους συμπολίτες μας ή συχνά δεν φαίνονται επειδή είναι κρυμμένα πίσω από φυλλωσιές;

Περαιτέρω, εξηγεί ο κ.Τσιάνος τονίζοντας: “...πως η άμεση τοποθέτηση μίας πινακίδας STOP εκεί που εννοείται ή η μετακίνηση μίας διάβασης που είναι πάνω στη στροφή μπορεί να σώσει ζωές.“

Για άλλη μια φορά στριφογυρίζω τις μπούκλες μου με τα δάχτυλά μου και αναρωτιέμαι: “Ποιο STOP να εννοεί άραγε, αφού μια μερίδα οδηγών δεν ξέρει καν τι σημαίνει ή το αγνοεί χωρίς δεύτερη σκέψη;“. Άσε που συχνά, όπως προανέφερα, οι πινακίδες είναι καλυμμένες με κλαδιά δέντρων ή με θάμνους, οπότε όσο προσεκτικός οδηγός να είσαι αποκλείται να τις διακρίνεις!

Ο κ. Νικόλαος Ρήγας, αντιπρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Αθήνας, επισημαίνει ότι οι περισσότερες παρασύρσεις πεζών συμβαίνουν σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας, συχνά σε σημεία χωρίς διάβαση ή φανάρι.

Ξύνομαι πάλι φίλες και φίλοι, -μου φαίνεται ότι στο τέλος θα μ‘ εγκαταλείψουν και οι τελευταίες τρίχες της κεφαλής μου- κι αναρωτιέμαι: Ποια διάβαση να εμπιστευτεί κανείς; Για πολλούς οδηγούς, οι διαβάσεις είναι... διακοσμητικές πινελιές στην άσφαλτο! Άλλοι τις χρησιμοποιούν για να παρκάρουν! Όσο για τα φανάρια; Θεωρούνται στολίδια του δρόμου…έτσι για να δίνουν κάποιο χρώμα στη μονοτονία του γκρίζου...

Η Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, πρόεδρος του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας "Πάνος Μυλωνάς", και ο Κωνσταντίνος Ιαβέρης Μαρκουΐζος, γνωστός για την πολυετή δράση του στον τομέα της οδικής ασφάλειας, έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των οδηγών. Οι δύο πρωτεργάτες συμφωνούν απόλυτα σε ένα βασικό μήνυμα: Χωρίς έλεγχο, δεν υπάρχει συμμόρφωση. Η ατιμωρησία είναι η πραγματική μάστιγα στους ελληνικούς δρόμους.

Κι εγώ προσυπογράφω:

Χωρίς αυστηρή και αδιαπραγμάτευτη εφαρμογή των νόμων, δεν σώζεται κανείς. Η ανοχή στην παρανομία είναι συνενοχή. Όταν οι νόμοι μένουν στα χαρτιά, το έγκλημα θεριεύει και η κοινωνία καταρρέει. Δεν είναι δυνατόν, σε μια χώρα που θρηνεί ανθρώπινες ζωές στους δρόμους, να συνεχίζουμε να δείχνουμε επιείκεια σε εγκληματίες του τιμονιού. Όποιος οδηγεί υπό την επήρεια ή αδιαφορεί προκλητικά για τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, συνειδητά θέτει σε κίνδυνο ζωές, κι αυτό είναι έγκλημα, όχι παράβαση.

Η ποινή πρέπει να είναι άμεση, παραδειγματική, και να εκτίεται στο ακέραιο. Δεν μπορεί να γίνεται λόγος για “δεύτερες ευκαιρίες” όταν οι νεκροί δεν έχουν καμία. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για ελαφρύνσεις και αναστολές όταν διακυβεύονται ανθρώπινες ζωές.

Όσο οι παραβάτες δεν τιμωρούνται παραδειγματικά, το έγκλημα θα επαναλαμβάνεται. Οι ένοχοι πρέπει να εκτίουν στο ακέραιο την ποινή τους χωρίς εξαιρέσεις, χωρίς παραθυράκια. Μόνο με την αυστηρή, αδιάβλητη και καθολική εφαρμογή των νόμων μπορούμε να αναχαιτίσουμε τη βαρβαρότητα της ασφάλτου. Μόνο τότε ο επίδοξος παραβάτης θα σκεφτεί καλά πριν διανοηθεί να κρατήσει τιμόνι με εγκληματική απάθεια.

Όσο ο φόβος του νόμου είναι μικρότερος από την αδιαφορία για τη ζωή, κανείς μας δεν θα είναι ασφαλής.

Φίλες και φίλοι, προς το παρόν η τραγωδία συνεχίζεται. Εμείς τι κάνουμε;

Θα συνεχίσουμε να οδηγούμε όπως μας βολεύει; Ή, έστω και τώρα, θα αλλάξουμε πορεία;

Ο νέος ΚΟΚ ίσως αποτελεί ένα βήμα, αλλά χωρίς παράλληλη παιδεία, σωστή εφαρμογή και κοινωνική ευαισθητοποίηση, παραμένει απλώς ένα ακόμα νομοθέτημα για το αρχείο.

Σύμφωνα με τον νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ν. 5209/2025 – ΦΕΚ 100/Α/13‑6‑2025) και την αντίστοιχη Υπουργική Απόφαση (3316/2006 – ΦΕΚ Β’ 470/2006), οι οδηγοί ταξί δεν υποχρεούνται να φορούν ζώνη ασφαλείας όταν κυκλοφορούν εντός της περιμετρικής τους ζώνης!

Τελειώνοντας το άρθρο μου ψαχουλεύομαι και διαπιστώνω ότι δεν μου έμεινε ούτε τρίχα! Δηλαδή οι ταξιτζήδες είναι υπεράνθρωποι; Όταν οδηγός ταξί τσουλάει με 50χλμ. την ώρα στη περιμετρική ζώνη και συγκρουστεί με άλλο όχημα το οποίο κινείται με την ίδια ταχύτητα τι πιστεύτε μπορεί να συμβεί; Μη ψάχνεστε, σας το λέω εγώ:

* Όταν δύο οχήματα συγκρούονται μετωπικά με ταχύτητα 50 χλμ/ώρα το καθένα, η σύγκρουση ισοδυναμεί, για κάθε όχημα, με πρόσκρουση σε σταθερό αντικείμενο με ταχύτητα 50 χλμ/ώρα (αν έχουν παρόμοια μάζα). Αυτό σημαίνει ότι η ενέργεια της σύγκρουσης είναι πολύ υψηλή, ακόμη και αν τα 50 χλμ/ώρα δεν φαίνονται μεγάλη ταχύτητα.

Επιπτώσεις για τον οδηγό χωρίς ζώνη:

- Το σώμα του συνεχίζει να κινείται με 50 χλμ/ώρα μέχρι να σταματήσει απότομα πάνω σε ένα σκληρό σημείο του αυτοκινήτου. Άρα πρόσκρουση στο τιμόνι, στο ταμπλό ή στο παρμπρίζ! Αυτό μπορεί να προκαλέσει κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, κατάγματα, ή ακόμα και θάνατο.

- Αν το παράθυρο είναι ανοιχτό ή το παρμπρίζ σπάσει, ο οδηγός μπορεί να εκτιναχθεί έξω. Οι πιθανότητες θανάτου αυξάνονται πολλαπλάσια σε αυτή την περίπτωση.

- Ο μη δεμένος επιβάτης εκτός των προαναφερθέντων επιπτώσεων μπορεί να χτυπήσει άλλους επιβάτες, προκαλώντας τραυματισμούς και σ‘ αυτούς.

* Μελέτες έχουν δείξει ότι η ζώνη ασφαλείας μειώνει τον κίνδυνο θανάτου κατά περίπου 50%.

* Ο αερόσακος δεν αρκεί από μόνος του, λειτουργεί σωστά μόνο σε συνδυασμό με τη ζώνη.

Ας μη κρυβόμαστε παιδιά,

Όσο η παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη, η καταπάτηση της ΛΕΑ, το προσπέρασμα σε διπλή γραμμή και στις στροφές θεωρούνται „έξυπνη μαγκιά“, όσο η μη χρήση ζώνης ή κράνους αντιμετωπίζεται ως „προσωπική επιλογή“ και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ως... „παράδοση“, κι όλα παραμένουν ατιμώρητα, καμία μεταρρύθμιση δεν μπορεί να έχει ουσιαστικό αντίκρισμα.

Ευχαριστώ όλους εσάς που αντέξατε την ανάγνωση μέχρι εδώ!😉

Γιάννης Αρβανιτάκης