του Γιάννη Αρβανιτάκη
‘Η διατήρηση της υγείας είναι καθήκον. Λίγοι φαίνεται να συνειδητοποιούν ότι υπάρχει και κάτι που θα μπορούσαμε να το πούμε φυσική ηθική’.
Herbert Spencer, 1820-1903, Βρετανός φιλόσοφος
Φίλες και φίλοι, από μικρό παιδί με συνάρπαζε και με ενθουσίαζε ό,τι είχε σχέση με τη βιολογία και την ιατρική. Ει δυνατόν διάβαζα κάθε άρθρο που αναφερόταν σε νέες κατακτήσεις της ιατρικής επιστήμης και τις προβλεπόμενες εφαρμογές της στην πράξη. Το ίδιο ισχύει και για την επιστημονική φαντασία ή ακριβέστερα μελλοντολογία εφ’ όσον στηριζόταν στις αντίστοιχες έρευνες.
H πρώτη εγχείρηση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης ή by pass, εκτελέστηκε στις 2 Μαΐου 1960, στις ΗΠΑ από την ομάδα του Robert H. Goetz. Στα φοιτητικά μου χρόνια, οι επεμβάσεις γινόταν μόνο επιλεκτικά, σε νεότερα άτομα κυρίως και που είχαν σχετικά καλύτερη πρόγνωση. Σήμερα, τουλάχιστον στη Γερμανία, εκτελούνται και σε άτομα 85 ετών ακόμη, αρκεί να το επιτρέπει η γενική φυσική κατάσταση του οργανισμού τους. Γιατί να μη ζήσουν άλλα 2-3 χρόνια βελτιωμένης υγείας, είναι το σκεπτικό;
Έκτοτε η ιατρική ακολουθεί μια γεωμετρική πρόοδο με τεράστια άλματα προς όλες τις κατευθύνσεις. Οι επιτυχίες διαδέχονται η μία την άλλη. Από το πρώτο λειτουργικό ενδοσκόπιο ανοικτού σωλήνα το 1853 (29 Νοεμβρίου 1853, από τον Γάλλο χειρούργο Antonin Jean Desormeaux) και τις πρώτες οστεοσυνθέσεις με μεταλλικές πλάκες το 1886 από τον χειρούργο Carl Hansmann στο Αμβούργο, μέχρι την πρώτη λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή στις 12 Σεπτεμβρίου 1985 από τον Erich Mühe στην Γερμανία (Böblingen), την πρώτη αρθροσκοπική εξέταση του γόνατος το 1919 από τον Kenji Takagi στο Τόκυο, τις τεχνολογικά εξελιγμένες αρθροπλαστικές των ημερών μας, τις μεταμοσχεύσεις, την ρομποτική ιατρική, τις χειρουργικές επεμβάσεις εξ αποστάσεως, εμβρυϊκή χειρουργική, εξωσωματική γονιμοποίηση, αγγειοσκοπήσεις, αγγειοπλαστικές, stent, η τεχνική των λέιζερ, μαγνητική και λειτουργική μαγνητική τομογραφία, νανοτεχνολογία, η ραδιοχειρουργική CyberKnife και, που να σταματήσω. Γράφω απλώς ό,τι έρχεται αυτή τη στιγμή στο μυαλό μου.
Οι δραματικές εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών στον τομέα της γενετικής, μοριακής βιολογίας μας βοήθησαν και μας βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας του οργανισμού μας. Αν και απέχουμε πολύ ακόμη από τις ριζικές θεραπείες θανατηφόρων νόσων, βρισκόμαστε σε καλό δρόμο.
Η επανάσταση με τα βλαστοκύτταρα μόλις ξεκίνησε και οι προοπτικές που ανοίγει είναι τεράστιες. Σίγουρα θα δώσει λύσεις για πολλά προβλήματα της ιατρικής. Το πρόβλημα προς το παρόν είναι ότι απαγορεύεται η έρευνα και η θεραπεία με ανθρώπινα εμβρυικά βλαστοκύτταρα σε πολλές άλλες χώρες. Στη Γερμανία, υπό προϋποθέσεις και σχετική έγκριση των αρχών, επιτρέπεται η περιορισμένη έρευνα με εμβρυικά βλαστοκύτταρα. Στις ΗΠΑ και Κίνα, απ’ όσα ξέρω επιτρέπεται.
Η τεχνολογία έχει ξεπεράσει πλέον τα όρια της φαντασίας μας, κάποτε μάλιστα σε βαθμό που να μην είναι αντιληπτές ή προβλέψιμες οι πιθανές συνέπειες.
Τώρα, έρχομαι στις δαπάνες που συνάδουν με τις ραγδαίες εξελίξεις της ιατρικής. Ποιος χρηματοδοτεί τις πολύπονες και χρονοβόρες έρευνες που πολλές φορές κρατούν χρόνια και δεν συνοδεύονται πάντοτε με επιτυχίες; Το κράτος ισχυρίζεται πως δεν διαθέτει τα απαιτούμενα κεφάλαια για να υποστηρίξει τέτοιες έρευνες. Αμφιβάλλω δηλαδή, αλλά ας το καταπιώ!
Ποιος θα έχει πρόσβαση στη θεά Υγεία με όλες αυτές τις τεχνολογικές εξελίξεις; Εσείς κι’ εγώ νομίζετε;
Η ιατρική κλασματοποιείται και γίνεται ολοένα περισσότερο πολυταξική. Όσοι διαθέτουν τα χρήματα...κανένα πρόβλημα! Το ίδιο ίσως θα ισχύει για όσους καλύπτονται με πλήρη ιατροφαρμακευτική και οδοντιατρική ασφάλιση! Όσοι έχουν μερικές ή περιορισμένες ασφαλιστικές καλύψεις θα θεραπεύονται με δόσεις! Για τους απόρους δεν μιλάω καν!! Σημειωτέον επίσης πως συζητάμε για βιομηχανοποιημένες και ανεπτυγμένες χώρες.
Ξέρετε πόσα νοσήματα μας είναι γνωστά σήμερα; Περίπου 30.000 εκ των οποίων, για τα 10.000 υπάρχει μια θεραπεία! Άρα οι έρευνες είναι απαραίτητες! Από την άλλη μεριά, ως επί το πλείστον, οι εταιρείες που ασχολούνται με την έρευνα δεν ενδιαφέρονται για τις σπάνιες παθήσεις! Βλέπετε, οι επενδύσεις για μικρό αριθμό πασχόντων δεν είναι προσοδοφόρες!!
Από το ξεκίνημα της έρευνας μέχρι την επιτυχή αδειοδότηση ενός φάρμακου απαιτούνται 10 με 12 χρόνια. Σύμφωνα με μια ανακοίνωση του Συλλόγου Ερευνώντων Φαρμακευτικών Εταιρειών (VFA - Verband Forschender Arzneimittelhersteller e.V.) και με βάση τις δεδομένες αξίες του 2000, το κόστος μιας αντίστοιχης έρευνας ανερχόταν στα 802 εκατομμύρια Δολάρια. Σήμερα εκτιμάται στο 1 δισεκατομμύριο Ευρώ. Τώρα, κατά πόσον αυτά τα στοιχεία ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, δεν το γνωρίζω. Οι επενδυτές πάντως, όπως είναι λογικό, προσβλέπουν και αναμένουν να πάρουν τα χρήματά τους πίσω, στο πολλαπλάσιο μάλιστα. Όταν εγκριθεί η κυκλοφορία του σκευάσματος, λόγω ευρεσιτεχνίας, η εταιρεία αποκτά την αποκλειστικότητα παραγωγής του για 10 χρόνια και καθορίζει βεβαίως και την τιμή πώλησης.
Καμιά φορά οι εταιρείες είναι και τυχερές! Η ανακάλυψη, π.χ. του Sildenafil (VIAGRA), προέκυψε εντελώς τυχαία στη διάρκεια των πειραματικών δοκιμών ενός φαρμάκου για καρδιοαγγειακά νοσήματα, όπου οι συμμετέχοντες χρήστες παρουσίαζαν συχνές στύσεις. Με άλλα λόγια, μία παρενέργεια που απέφερε δισεκατομμύρια στην εταιρεία!
Πληροφοριακά τώρα, παραθέτω μερικά στοιχεία:
Το κόστος μιας εγχείρησης αορτοστεφανιαίας παράκαμψης ανέρχεται γύρω στα 70.000€ στις ΗΠΑ, 24.000€ στη Βρετανία, 15.000€ στη Γερμανία, 1.400€ στην Ινδία.
Το κόστος μεταμόσχευσης καρδιάς ανέρχεται στα 170.000€ περίπου (με δεδομένα του 2012) και για το νεφρό γύρω στα 60.000€. Η μετέπειτα αγωγή με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα και ό,τι άλλο χρειασθεί στην πορεία δεν συμπεριλαμβάνεται.
Η μεταμόσχευση αυτολόγου μυελού των οστών στοιχίζει μεταξύ 50.000 και 100.000€, η δε αλλογενούς μοσχεύματος γύρω στις 150.000 με 200.000€. Ετησίως, μόνο η αντιρετροϊκή φαρμακοθεραπεία των προσβληθέντων από HIV κοστίζει 20.000€.
Τα έξοδα της γηροκομικής περίθαλψης, σε ένα κατάλληλο ίδρυμα στη Γερμανία ανέρχονται στα 3.000 μέχρι 5.000€ μηνιαίως.
Το κόστος του by pass το ανέφερα μόνο επιλεκτικά, για σύγκριση. Ο λόγος που παρατηρούνται τόσο μεγάλες διαφορές κόστους σχετίζονται κατά τη γνώμη μου, με τα συστήματα υγείας της εκάστοτε χώρας, τους υψηλούς μισθούς γιατρών και νοσηλευτών, την ακρίβεια των φαρμάκων και υλικών, τα απαιτούμενα μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας κ.ο.κ. Δεν εισέρχομαι στα συστήματα υγείας άλλων χωρών, πρώτον επειδή δεν τα κατέχω και δεύτερον επειδή αποτελεί ένα τεράστιο θέμα και είναι δύσκολη η διερεύνηση τους.
Μια και μιλάμε όμως για σύστημα, θα σας περιγράψω μια εμπειρία μου. Τον Οκτώβρη του 2010 συνόδευα μία ομάδα γερμανών Τουριστών στη Βορειοδυτική Ινδία, όταν μία ηλικιωμένη κυρία παρουσίασε συμπτώματα οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας και χρειάστηκε να την εισάγω επειγόντως στο παρακείμενο αμερικανικό νοσοκομείο. Ευτυχώς που εκείνο το βράδυ βρισκόμασταν σε μια μεγάλη πόλη και η ασθενής μου δεν κινδύνεψε. Η κλινική ήταν περιποιημένη και καθαρή. Αυτό που υπέπεσε άμεσα στην αντίληψη μου, ήταν τα άτομα που ήταν ξαπλωμένα στο δάπεδο της εισόδου με τους υπνόσακους και τις κουβέρτες. Η απορία μου λύθηκε, όταν μου είπαν πως οι άνθρωποι αυτοί ήταν συγγενείς των νοσηλευομένων και περίμεναν να τους ενημερώσουν, ούτως ώστε να αγοράσουν τα απαιτούμενα φάρμακα, τους ορούς, τις βελόνες, τους επιδέσμους ή οτιδήποτε άλλο αναγκαίο από το φαρμακείο του νοσοκομείου για τη θεραπεία του πάσχοντος! ΣΣ: Η κλινική ήταν ιδιωτική. Για τις δημόσιες...αφήνουμε τη φαντασία μας να δράσει!
Ποιο κράτος και ποια κοινωνική πολιτική θα μπορέσει να αντέξει και να ανταποκριθεί επ’ αόριστον στις αυξανόμενες οικονομικές απαιτήσεις της σύγχρονης εξελισσόμενης ιατρικής; Εδώ που τα λέμε, η πλούσια Γερμανία προσπαθεί να περιορίσει τα υγειονομικά της έξοδα και που για να είμαι ειλικρινής, οι περικοπές που κάνει, δεν είναι τόσο τραγικές. Βέβαια, αυτό που μετρά πρωτίστως, είναι η ποιότητα ζωής. Είχα μία ασθενή μου, η οποία στα 90 της χρόνια έκανε αρθροπλαστική της κατ’ ισχίον άρθρωσης στο ένα πόδι και στα 92 της στο άλλο, εν συνεχεία μέχρι τα 95 της, την έβλεπα πάνω στο ποδήλατό της.
Ας μην απομακρυνθούμε όμως κι’ ας πάμε στην κοντινή μας Αγγλία, άπαξ και βγάλουμε έξω τα επείγοντα, π.χ., για μία προγραμματισμένη αρθροπλαστική ή χολοκυστεκτομή μπαίνει κανείς στον κατάλογο αναμονής και θα περιμένει 11-12 μήνες μέχρι να κληθεί. Ενώ, όποιος διαθέτει ιδιωτική ασφάλεια υγείας ή χρήματα, δεν προβληματίζεται καθόλου. Πάμε πιο κάτω, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αναφορών ατόμων προχωρημένης ηλικίας, στους οποίους έχει ειπωθεί από συναδέλφους: ''...και τι περιμένετε να σας κάνουμε τώρα; Τα έχετε τα χρονάκια σας!'', αγνοώντας πως αυτά τα άτομα πλήρωναν για χρόνια τον οβολό τους στα ταμεία και εφ’ όσον κατά τα άλλα η υγεία τους το επιτρέπει, έχουν κάθε δικαίωμα πλήρους περίθαλψης! Εκτός αυτού, αναρωτιέμαι τι θα έλεγαν αυτοί οι συνάδελφοι, αν τα άτομα αυτά ήταν μητέρες ή πατέρες των ιδίων;
Ένα άλλο περιστατικό: Πριν μερικά χρόνια, ένας θείος της συζύγου μου μεταφέρθηκε με εγκεφαλικό στο Νοσοκομείο Southend της Αγγλίας. Τις επόμενες μέρες ακολούθησαν βασικές εξετάσεις και τίποτε περισσότερο, μέχρι που παρουσιάστηκε ο οικονομικά άνετος ανεψιός! Τη συνέχεια την αντιλαμβάνεσθε! Άλλο σχόλιο περί αυτού δεν κάνω!
Φίλες και φίλοι, δεν είχε περάσει πολύς καιρός από τότε που εγκατέλειψα την Πατρίδα και τα αγαπημένα μου πρόσωπα με τις βαλίτσες γεμάτες ελπίδες και όνειρα για κάτι καλύτερο. Βρισκόμουνα σ’ ένα βιβλιοπωλείο της Αγγλίας, ψάχνοντας γύρω να δω αν κυκλοφόρησε κανένα νέο βιβλίο που μ’ ενδιέφερε. Το βλέμμα μου έπεσε πάνω στον τίτλο ''In His Image: The Cloning of Man'' (Κατ'εικόνα Του: Η κλωνοποίηση του ανθρώπου), του David Rorvik (*1944), δημοσιογράφου ιατρικών θεμάτων στην εφημερίδα New York Times και το περιοδικό Time. Στο βιβλίο του, που κυκλοφόρησε το 1978, ο συγγραφέας ισχυριζόταν πως μόλις είχε γεννηθεί ο πρώτος κλωνοποιημένος άνθρωπος. Εκείνη την εποχή, επειδή ο Rorvik ήταν ένας αξιόπιστος δημοσιογράφος, τον πίστεψαν όλοι, εκτός απ’ όσους ανήκαν στον επιστημονικό χώρο.
Στο βιβλίο του γράφει για κάποιον ανώνυμο δισεκατομμυριούχο που τον προσέγγισε με την επιθυμία να κλωνοποιηθεί. Λόγω των πολλών γνωριμιών και επαφών του εντός των ιατρικών κύκλων, κατάφερε να συγκεντρώσει μία ομάδα επιστημόνων που θα μπορούσε να πραγματοποιήσει αυτό το εγχείρημα.
Η ομάδα με το κωδικό όνομα Darwin, εγκαταστάθηκε σ’ ένα νησάκι του Ειρηνικού όπου μετά από πέντε χρόνια τελεσφόρησε η δημιουργία ενός ανθρώπινου ωαρίου από το DNA του δισεκατομμυριούχου. Το ωάριο εμφυτεύθηκε στη μήτρα μιας γυναίκας με το κωδικό όνομα Sparrow (σπουργίτης) και μετά από εννέα μήνες γεννήθηκε το παιδάκι. Πάλι για την ιστορία, ένας γενετιστής από την Οξφόρδη είχε μηνύσει τον κ. Rorvik για ψευδείς ισχυρισμούς και το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το βιβλίο ήταν μια απάτη.
Τώρα, είναι ο κύριος Rorvik ένας μεγάλος ψεύτης και απατεώνας ή βρίσκεται λιγάκι πιο μπροστά από την εποχή του;
Στις 5 Ιουλίου 1996 γεννήθηκε το πρώτο κλωνοποιημένο θηλαστικό, το πρόβατο Dolly. Για την κλωνοποίηση οι Ian Wilmut, Keith Campbell και συνεργάτες. του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, χρησιμοποίησαν τη μέθοδο πυρηνικής μεταφοράς σωματικών κυττάρων.
Πόσο απέχει αλήθεια ο άνθρωπος από μια τέτοια διαδικασία; ή από τις μεμονωμένες κλωνοποιήσεις οργάνων για μεταμόσχευση; Ποίο θα είναι το κόστος;
Ο όγκος των γνώσεων πολλαπλασιάζεται κάθε στιγμή που περνάει! Με τα σημερινά δεδομένα, είναι φύσει αδύνατον, για έναν κοινό θνητό να απορροφήσει και να αποθηκεύσει αυτή τη μάζα πληροφοριών.
Οι συνεργασίες καθίστανται απαραίτητες όσο ποτέ. Χρόνια τώρα, η σύμπραξη διαφόρων ειδικοτήτων στις χειρουργικές αίθουσες, και όχι μόνο, αποτελεί καθημερινό γεγονός. Σε πολυπλοκότερες επεμβάσεις ρομποτικής χειρουργικής απαιτούνται και χειρουργικοί τεχνικοί. Φυσικά, ανάλογη θα είναι και η αύξηση του κόστους.
Όσο ανώτερη η κατάρτιση ενός γιατρού σ’ έναν τομέα, τόσο πιο μεγάλες και οι εξειδικευμένες παρωπίδες που υποχρεώνεται να φορέσει. Πρόσφατα συζητούσα μ’ ένα φίλο γαστρεντερολόγο επ’ αυτού του θέματος και σε μια στιγμή μου λέει: ''Γιάννη, 20 χρόνια τώρα δεν κάνω τίποτε άλλο, γαστροσκοπήσεις και κολονοσκοπήσεις. Οι γνώσεις μου στη γενική ιατρική έχουν περιορισθεί''. Υπάρχει μία αλληλεξάρτηση μεταξύ των ιατρικών ειδικοτήτων, η οποία από τη μία πλευρά μεν ευνοεί τον ασθενή από την άλλη δε, στην περίπτωση –ευτυχώς όχι συχνά- που άρρωστος βρεθεί μπροστά σε λάθος ειδικότητα και νοσεί από λάθος πάθηση, δημιουργείται κατάσταση!!
Με ρωτά, ο φίλος μου ο Λάκης: ''Είναι η υγεία επιχείρηση;''!
Όχι ακόμη φίλε μου, αλλά βαίνουμε ολοταχώς προς αυτή τη κατεύθυνση!
Συμπερασματικά, πιστεύω πως στο όχι πολύ μακρινό μέλλον, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη θα περάσει σχεδόν ολοκληρωτικά σε ιδιωτικά χέρια και συγκεκριμένα σε μια πολυεθνική ασφαλιστική εταιρεία, με 5 μεγάλες βασικές έδρες στις αντίστοιχες ηπείρους και τα υποκαταστήματα της. Δεν ισχύει μεν για τη Γερμανία, αλλά σε πολλές χώρες, ήδη οι ασφαλιστικές εταιρείες είναι συμβεβλημένες με διάφορες κλινικές και συνιστούν στους ασφαλισμένους τους να τις προτιμούν. Η άφαντη-φανερή και πανταχού παρούσα ολιγαρχία, που ήδη διαχειρίζεται τις μοίρες της ανθρωπότητας, θα εξουσιάζει και την υγεία. Αναπόφευκτα, θα δημιουργηθεί μια ύψιστη ή ανώτατη τάξη προνομιούχων πολιτών, η οποία θα έχει τη πρόσβαση σε όλα τα αγαθά που θα έχει να προσφέρει η ιατρική με τις τεχνολογικές προεκτάσεις της. Σ’ αυτή την τάξη θ’ ανήκουν οι κροίσοι της γης με τους εκλεκτούς και τους επιλεγμένους που θα τους περιβάλλουν. Θα ασκούν απόλυτο έλεγχο επί των φαρμακοβιομηχανιών και επί των κατασκευαστών ιατρικών μηχανημάτων, που με τη σειρά τους θα τους εφοδιάζουν με όλα όσα συμβάλλουν στην παράταση ζωής. Από ανασταλτικά της γήρανσης μέχρι βιοεκτυπωτές 3D, που θα παρέχουν τα αναγκαία ιστοσυμβατά όργανα προς αντικατάσταση των παλαιών. ΌΧΙ, δεν το φαντάζομαι φίλες και φίλοι, ήδη έχουν εκτυπωθεί βιοπροσθετικοί ιστοί οστών, χόνδρου, μυών και αυτιών, οι οποίοι μεταμοσχεύθηκαν σε ποντίκια και αρουραίους οι οποίοι εν συνεχεία, ωρίμασαν σταδιακά σε πλήρως λειτουργικούς ιστούς με σύστημα αγγείων και νεύρων.
Φυσικά, για να εφαρμοστούν στον άνθρωπο απαιτούνται περισσότερες έρευνες, βελτιώσεις και τελειοποιήσεις.
Όσοι επιθυμούν να αποκτήσουν απογόνους, ‘κανένα πρόβλημα’, θα απευθύνονται στις ‘Συμβουλευτικές Γενετικές Εταιρείες’. Προς αποφυγήν οποιωνδήποτε τυχαίων λαθών, η γονιμοποίηση θα πραγματοποιείται με κατά βούληση προγραμματισμό του γενετικού υλικού σε δοκιμαστικούς σωλήνες. Το προσδόκιμο ζωής δεν θ’ αργήσει να φθάσει τα 200 χρόνια! Η πραγματική ηλικία θα φαίνεται μόνο στα χαρτιά. Ένας ογδοντάρης θα έχει την εμφάνιση ενός σαραντάρη. Για τα κοινωνικά επακόλουθα που κυοφορεί μια τέτοια εξέλιξη, δεν θα πολυαναφερθώ. Η ανεργία των ημερών μας έχει ήδη φθάσει το κατακόρυφο!
Πότε θα βγαίνει κανείς σε σύνταξη; Στα 100, 120, 140; Τι θα γίνει όταν δεν πεθαίνουμε τόσο εύκολα;
Θα το σύρω και λιγάκι παραπέρα! Βλέποντας τους βιοεκτυπωτές –τώρα φαντάζομαι-, γιατί όχι και ''βιοαντιγραφείς''; Με τον βιοαντιγραφέα, θα έχουμε ένα ολοκληρωμένο, λειτουργικό αντίγραφο του εαυτού μας, ενώ με την κλωνοποίηση δεν είναι το ίδιο. Οι κλώνοι θα έχουν μόνο το ίδιο γενετικό υλικό και την ίδια φαινοτυπική εμφάνιση, όχι όμως και την ψυχοσύνθεση. Οι επιρροές που θα υποστεί ο κλώνος θα είναι τελείως διαφορετικές. Διαφορετικοί γονείς, συγγενείς, νηπιαγωγοί, δάσκαλοι, καθηγητές, φίλοι, περιβάλλον, συνθήκες κ.ο.κ. Άρα θα είναι ένας τελείως διαφορετικός άνθρωπος και χαρακτήρας! Τα αντίγραφα όμως, θα σκέπτονται και θα εργάζονται όπως το πρωτότυπο! Συνέπεια: Περιορισμός ή και κατάργηση του προσωπικού!
Αρκετά ως εδώ, ας πάμε τώρα στις υπόλοιπες τάξεις: ανώτερη, μεσαία, μικρομεσαία, κατώτερη και αυτή των απόρων.
Η ταξινόμηση θα γίνεται ανάλογα με τα εισοδήματα του καθενός και ανεξαρτήτως επαγγέλματος. Όσοι έχουν τη δυνατότητα να εισφέρουν μεγαλύτερα ποσά στα ιδιωτικά πλέον ασφαλιστικά ταμεία, θα γεύονται και τους καρπούς της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης σ’ όλο της το φάσμα.
Η αμιγώς κοινωνική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη δεν θα εξαφανισθεί μεν, αλλά θα περιορισθεί στα απολύτως αναγκαία.
Το ποιος θα κρίνει, τι είναι και τι δεν είναι αναγκαίο δεν το σχολιάζω, το βλέπουμε και σήμερα!
Τέλος, όσον αφορά τον τρίτο κόσμο, έ, μεταξύ μας τώρα ρε παιδιά:
ΠΟΙΟΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΤΑΙ ΓΙ’ ΑΥΤΟΥΣ;
ΑΣ ΤΟΥΣ ΝΑ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ ! ΣΤΟ ΚΑΤΩ, ΚΑΤΩ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΛΩΣΙΜΟΙ !
ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΜΕΙΣ ΚΑΛΑ! ΕΤΣΙ;
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
http://www.arznei-telegramm.de/html/2011_05/1105041_01.html
file:///C:/Users/KATHY%20-%20IANNIS/Downloads/Entwicklung%20eines%20Medikaments_20130608_publ.pdf
http://www.derwesten.de/gesundheit/hiv-therapien-kosten-jaehrlich-mehr-als-eine-milliarde-euro-id7344629.html
http://www.wz.de/home/panorama/eine-lebertransplantation-kann-bis-zu-180-000-euro-kosten-1.1206739
http://stammzellenwelt.de/ratgeber-vergleichen-sie-kosten-und-qualitat-bei-stammzell-therapien/
http://www.stammzellen-beratung.de/stammzelltherapie-welche-stammzellen-therapie-gibt-es-bis-heute/
http://www.drze.de/im-blickpunkt/stammzellen/gesetze-und-regelungen
http://www.nature.com/nbt/journal/v34/n3/full/nbt.3413.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου