ΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟΙ ΓΟΝΕΙΣ;
του Γιάννη Αρβανιτάκη
Αρχές Ιουλίου, σε μία ανάρτηση της φίλης Γιάννας, διάβασα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο περί χειριστικών γονέων, το οποίο και παραθέτω ως σύνδεσμο παρακάτω. Το θέμα είναι εξαιρετικά περίπλοκο και ανεξάντλητο. Χωρίς να αμφισβητώ τις τοποθετήσεις της συντάκτριας ψυχοθεραπεύτριας κυρίας Χαρίλα, ως οικογενειακός γιατρός και με αρκετή εμπειρία στην ψυχοθεραπευτική, επιτρέψτε μου να εκφράσω και την δική μου ταπεινή γνώμη.
Η αναφορά της βέβαια απευθύνεται στους αποκλειστικά χειριστικούς γονείς, δεν είμαστε όμως όλοι μας κάπως χειριστικοί απέναντι στα παιδιά μας;
Θέτω πρώτα το ερώτημα: Γιατί θέλουμε να αποκτήσουμε απογόνους;
- Μήπως γνωρίζοντας πως θα πεθάνουμε μια μέρα, ενεργούμε εγωιστικά ώστε να μη χαθεί τελείως το γενετικό μας υλικό;
- Μήπως για βλέπουμε την ολοκλήρωση της αγάπης μας με τον καρπό της ευτυχίας μας, ο οποίος θα μοιράζεται κάτι από τους δυο μας;
- Μήπως για να διαιωνίσουμε το είδος μας κατά το ''αυξάνεστε και πληθύνεστε'' της Παλαιάς Διαθήκης;
Σημειωτέον, πως εδώ κρύβεται μία αλήθεια! Είχα γράψει κάποτε πως για να διατηρηθεί ένας πληθυσμός ''άλφα'' στα επίπεδα που βρίσκεται αυτή την στιγμή, πρέπει κάθε γυναίκα (οικογένεια) να αποκτήσει 2,1 παιδιά! Εννοείται πως ένα από τα παιδιά πρέπει να είναι γένους θηλυκού και να φθάσει την σεξουαλική ωριμότητα. Πληροφοριακά αναφέρω μερικούς αριθμούς για το 2014, Ελλάδα 1,41 – Γερμανία 1,43 – Γαλλία 2,08 – Μ. Βρετανία 2,0 – Νίγηρας 6,89. Τα συμπεράσματα δικά σας φίλες και φίλοι, αλλά ας επιστρέψω επί του θέματος.
Κατ’ επέκταση στο πρώτο ερώτημα, τίθεται και το ερώτημα, ''τι περιμένουμε εμείς από τα παιδιά μας και αργότερα αυτά από εμάς'';
Πριν μερικές δεκαετίες ακόμη, η πολυτεκνία εξασφάλιζε εργατικό δυναμικό για τα χωράφια και κατά κάποιο τρόπο μία εγγύηση για γηριατρική/γηροκομική περίθαλψη των γονέων.
Σήμερα, τουλάχιστον στις βιομηχανοποιημένες χώρες, στόχος μας είναι η επίτευξη ενός καλύτερου βιοτικού επιπέδου υπό τελείως διαφορετικές συνθήκες.
Τώρα, οι σχέσεις γονέων και τέκνων όντας ανέκαθεν εκτιθέμενες σε αναρίθμητες εξωτερικές επιδράσεις/αλληλοεπιδράσεις, μεταβάλλονται διαρκώς και δεν παύουν να εξελίσσονται.
Όλοι οι γονείς οραματίζονται κοινωνικές και ιδιωτικές επιτυχίες για τα παιδιά τους. Όσοι από αυτούς έχουν μεγαλώσει με στερήσεις και κατάφεραν κάποτε να αποκτήσουν μια σχετική οικονομική ευχέρεια, προσπαθούν να προσφέρουν ό,τι καλύτερο μπορούν σ’ αυτά. Πόσοι γονείς δεν έχουν νιώσει το συναίσθημα, ''ό,τι δεν κατάφερα εγώ, θάθελα να το επιτύχει το παιδί μου''!
Δεν συμφωνώ με το ''ασυνείδητος συναισθηματικός εκβιασμός'', διότι αν είναι ασυνείδητος, έστω και ως σχήμα λόγου, δεν πρέπει να θεωρηθεί ως εκβιασμός. Δεν πιστεύω πως, έστω και υποσυνείδητα, οι γονείς αποσκοπούν σε ανταλλάγματα για τις ''θυσίες'' που έχουν κάνει! Ούτε για να εξαγοράσουν την αγάπη των παιδιών τους! Πόσους γονείς έχω δει να στερούν τον εαυτό τους από κάποιες απολαύσεις για να προσφέρουν μια υπηρεσία στο παιδί τους. Πόσοι γονείς δεν έχουν βγει έξω από την πόλη τους, αλλά έστειλαν τα παιδιά τους σε ξένες χώρες για να αποκτήσουν τις δικές τους εμπειρίες και να διευρύνουν τους ορίζοντές τους! Άλλοι πάλι χρηματοδοτούν πανάκριβες σπουδές των παιδιών τους στο εξωτερικό γνωρίζοντας πως πιθανότατα δεν πρόκειται να γυρίσουν ποτέ πίσω! Εξ άλλου, οι σημερινοί σύγχρονοι γονείς, δεν αναμένουν να γηροκομηθούν από τα παιδιά τους! Είμαι πεπεισμένος, και δεν αναφέρομαι στις εξαιρέσεις, πως κάθε γονιός μεριμνά πάντοτε για το καλό του παιδιού του, προσπαθώντας να το εφοδιάσει με τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε μία μέρα, να μπορέσει να αντιμετωπίσει όσο το δυνατό καλύτερα την κοινωνία. Οι γονείς, δίχως να έχουν γνώση των συνεπειών, έκαναν, κάνουν και θα κάνουν λάθη, όχι όμως με κακή πρόθεση. Παραδέχομαι βέβαια την ύπαρξη απολύτως χειριστικών γονέων, πιστεύω όμως πως αποτελούν την εξαίρεση!
Ήδη από την νηπιακή μας ηλικία, κάνοντας αρχή από τους γονείς, νηπιαγωγούς και αργότερα δασκάλους, καθηγητές, συγγενείς, φίλους, συμμαθητές, συναδέλφους, προϊστάμενους, λίγο πολύ, όλοι μας βιώσαμε και βιώνουμε χειριστικές συμπεριφορές παντός επιπέδου!
Ακόμη και το παράδειγμα του κινέζικου γνωμικού, “καλύτερα να μάθεις κάποιον να ψαρεύει, παρά να του προσφέρεις ψάρια για να χορτάσει την πείνα του”, με την στενότερη του έννοια, εμπεριέχει μια χειριστικότητα μεταφοράς γνώσης. Με άλλα λόγια, η χειριστικότητα, αν δεν αποβλέπει σε εκμετάλλευση, είναι πολλές φορές ωφέλιμη. Η διδαχή και η ώθηση προς μάθηση δεν αποτελούν χειριστικές συμπεριφορές! Η ουσία είναι, πως ερμηνεύουμε και χρησιμοποιούμε εμείς οι ίδιοι αυτές τις εμπειρίες ή τα βιώματα. Επανέρχομαι σε μία παράγραφο ενός άρθρου μου ''Περί γήρανσης'' που ανάρτησα πριν από λίγο καιρό: Οι αλληλεπιδράσεις με άτομα της νεώτερης και της μεγαλύτερης γενεάς, του τύπου „Ενεργητικής κοινωνικοποίησης“ (όταν οι νεώτεροι μαθαίνουν από τους μεγαλύτερους) ή „Αναδρομικής ενεργητικής κοινωνικοποίησης“ (όταν οι γηραιότεροι μαθαίνουν από τους νέους) συμβάλλουν στην διαμόρφωση του χαρακτήρα μας, ο οποίος είναι πλαστικός και επηρεάζεται ανεξαρτήτως ηλικίας. Μήπως δεν είναι κι’ αυτό ένα είδος χειραγώγησης/χειριστικότητας; Κατά τη γνώμη μου, τα όρια αυτών των δύο εννοιών δεν απέχουν πολύ μεταξύ τους.
Καμιά φορά απαιτείται κάποια χειριστική συμπεριφορά! Διαφορετικά πως θα μπορέσει ένα παιδί, από μόνο του, χωρίς καθοδήγηση, δίχως τις βασικές γνώσεις, να παίρνει κρίσιμες αποφάσεις; Προσοχή εδώ, δεν εννοώ επιβολή, αλλά συμβουλή πριν από τη λήψη καθοριστικών αποφάσεων.
Επίσης να μην υποτιμάμε και την αντίστροφη χειριστική συμπεριφορά πολλών παιδιών προς τους γονείς τους, όταν αυτά θα έχουν μεγαλώσει!
Αναρωτιέμαι, αν η συντάκτρια του άρθρου έχει παιδιά κι’ αν ναι, κατά πόσον μπορεί και εφαρμόζει την θεωρία στην πράξη!
Ευχαριστώ για την ανάγνωση.
Γιάννης Αρβανιτάκης
https://www.kepsy.gr/άρθρα/χειριστικός-γονιός-ένας-ασυνείδητος
του Γιάννη Αρβανιτάκη
Αρχές Ιουλίου, σε μία ανάρτηση της φίλης Γιάννας, διάβασα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο περί χειριστικών γονέων, το οποίο και παραθέτω ως σύνδεσμο παρακάτω. Το θέμα είναι εξαιρετικά περίπλοκο και ανεξάντλητο. Χωρίς να αμφισβητώ τις τοποθετήσεις της συντάκτριας ψυχοθεραπεύτριας κυρίας Χαρίλα, ως οικογενειακός γιατρός και με αρκετή εμπειρία στην ψυχοθεραπευτική, επιτρέψτε μου να εκφράσω και την δική μου ταπεινή γνώμη.
Η αναφορά της βέβαια απευθύνεται στους αποκλειστικά χειριστικούς γονείς, δεν είμαστε όμως όλοι μας κάπως χειριστικοί απέναντι στα παιδιά μας;
Θέτω πρώτα το ερώτημα: Γιατί θέλουμε να αποκτήσουμε απογόνους;
- Μήπως γνωρίζοντας πως θα πεθάνουμε μια μέρα, ενεργούμε εγωιστικά ώστε να μη χαθεί τελείως το γενετικό μας υλικό;
- Μήπως για βλέπουμε την ολοκλήρωση της αγάπης μας με τον καρπό της ευτυχίας μας, ο οποίος θα μοιράζεται κάτι από τους δυο μας;
- Μήπως για να διαιωνίσουμε το είδος μας κατά το ''αυξάνεστε και πληθύνεστε'' της Παλαιάς Διαθήκης;
Σημειωτέον, πως εδώ κρύβεται μία αλήθεια! Είχα γράψει κάποτε πως για να διατηρηθεί ένας πληθυσμός ''άλφα'' στα επίπεδα που βρίσκεται αυτή την στιγμή, πρέπει κάθε γυναίκα (οικογένεια) να αποκτήσει 2,1 παιδιά! Εννοείται πως ένα από τα παιδιά πρέπει να είναι γένους θηλυκού και να φθάσει την σεξουαλική ωριμότητα. Πληροφοριακά αναφέρω μερικούς αριθμούς για το 2014, Ελλάδα 1,41 – Γερμανία 1,43 – Γαλλία 2,08 – Μ. Βρετανία 2,0 – Νίγηρας 6,89. Τα συμπεράσματα δικά σας φίλες και φίλοι, αλλά ας επιστρέψω επί του θέματος.
Κατ’ επέκταση στο πρώτο ερώτημα, τίθεται και το ερώτημα, ''τι περιμένουμε εμείς από τα παιδιά μας και αργότερα αυτά από εμάς'';
Πριν μερικές δεκαετίες ακόμη, η πολυτεκνία εξασφάλιζε εργατικό δυναμικό για τα χωράφια και κατά κάποιο τρόπο μία εγγύηση για γηριατρική/γηροκομική περίθαλψη των γονέων.
Σήμερα, τουλάχιστον στις βιομηχανοποιημένες χώρες, στόχος μας είναι η επίτευξη ενός καλύτερου βιοτικού επιπέδου υπό τελείως διαφορετικές συνθήκες.
Τώρα, οι σχέσεις γονέων και τέκνων όντας ανέκαθεν εκτιθέμενες σε αναρίθμητες εξωτερικές επιδράσεις/αλληλοεπιδράσεις, μεταβάλλονται διαρκώς και δεν παύουν να εξελίσσονται.
Όλοι οι γονείς οραματίζονται κοινωνικές και ιδιωτικές επιτυχίες για τα παιδιά τους. Όσοι από αυτούς έχουν μεγαλώσει με στερήσεις και κατάφεραν κάποτε να αποκτήσουν μια σχετική οικονομική ευχέρεια, προσπαθούν να προσφέρουν ό,τι καλύτερο μπορούν σ’ αυτά. Πόσοι γονείς δεν έχουν νιώσει το συναίσθημα, ''ό,τι δεν κατάφερα εγώ, θάθελα να το επιτύχει το παιδί μου''!
Δεν συμφωνώ με το ''ασυνείδητος συναισθηματικός εκβιασμός'', διότι αν είναι ασυνείδητος, έστω και ως σχήμα λόγου, δεν πρέπει να θεωρηθεί ως εκβιασμός. Δεν πιστεύω πως, έστω και υποσυνείδητα, οι γονείς αποσκοπούν σε ανταλλάγματα για τις ''θυσίες'' που έχουν κάνει! Ούτε για να εξαγοράσουν την αγάπη των παιδιών τους! Πόσους γονείς έχω δει να στερούν τον εαυτό τους από κάποιες απολαύσεις για να προσφέρουν μια υπηρεσία στο παιδί τους. Πόσοι γονείς δεν έχουν βγει έξω από την πόλη τους, αλλά έστειλαν τα παιδιά τους σε ξένες χώρες για να αποκτήσουν τις δικές τους εμπειρίες και να διευρύνουν τους ορίζοντές τους! Άλλοι πάλι χρηματοδοτούν πανάκριβες σπουδές των παιδιών τους στο εξωτερικό γνωρίζοντας πως πιθανότατα δεν πρόκειται να γυρίσουν ποτέ πίσω! Εξ άλλου, οι σημερινοί σύγχρονοι γονείς, δεν αναμένουν να γηροκομηθούν από τα παιδιά τους! Είμαι πεπεισμένος, και δεν αναφέρομαι στις εξαιρέσεις, πως κάθε γονιός μεριμνά πάντοτε για το καλό του παιδιού του, προσπαθώντας να το εφοδιάσει με τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε μία μέρα, να μπορέσει να αντιμετωπίσει όσο το δυνατό καλύτερα την κοινωνία. Οι γονείς, δίχως να έχουν γνώση των συνεπειών, έκαναν, κάνουν και θα κάνουν λάθη, όχι όμως με κακή πρόθεση. Παραδέχομαι βέβαια την ύπαρξη απολύτως χειριστικών γονέων, πιστεύω όμως πως αποτελούν την εξαίρεση!
Ήδη από την νηπιακή μας ηλικία, κάνοντας αρχή από τους γονείς, νηπιαγωγούς και αργότερα δασκάλους, καθηγητές, συγγενείς, φίλους, συμμαθητές, συναδέλφους, προϊστάμενους, λίγο πολύ, όλοι μας βιώσαμε και βιώνουμε χειριστικές συμπεριφορές παντός επιπέδου!
Ακόμη και το παράδειγμα του κινέζικου γνωμικού, “καλύτερα να μάθεις κάποιον να ψαρεύει, παρά να του προσφέρεις ψάρια για να χορτάσει την πείνα του”, με την στενότερη του έννοια, εμπεριέχει μια χειριστικότητα μεταφοράς γνώσης. Με άλλα λόγια, η χειριστικότητα, αν δεν αποβλέπει σε εκμετάλλευση, είναι πολλές φορές ωφέλιμη. Η διδαχή και η ώθηση προς μάθηση δεν αποτελούν χειριστικές συμπεριφορές! Η ουσία είναι, πως ερμηνεύουμε και χρησιμοποιούμε εμείς οι ίδιοι αυτές τις εμπειρίες ή τα βιώματα. Επανέρχομαι σε μία παράγραφο ενός άρθρου μου ''Περί γήρανσης'' που ανάρτησα πριν από λίγο καιρό: Οι αλληλεπιδράσεις με άτομα της νεώτερης και της μεγαλύτερης γενεάς, του τύπου „Ενεργητικής κοινωνικοποίησης“ (όταν οι νεώτεροι μαθαίνουν από τους μεγαλύτερους) ή „Αναδρομικής ενεργητικής κοινωνικοποίησης“ (όταν οι γηραιότεροι μαθαίνουν από τους νέους) συμβάλλουν στην διαμόρφωση του χαρακτήρα μας, ο οποίος είναι πλαστικός και επηρεάζεται ανεξαρτήτως ηλικίας. Μήπως δεν είναι κι’ αυτό ένα είδος χειραγώγησης/χειριστικότητας; Κατά τη γνώμη μου, τα όρια αυτών των δύο εννοιών δεν απέχουν πολύ μεταξύ τους.
Καμιά φορά απαιτείται κάποια χειριστική συμπεριφορά! Διαφορετικά πως θα μπορέσει ένα παιδί, από μόνο του, χωρίς καθοδήγηση, δίχως τις βασικές γνώσεις, να παίρνει κρίσιμες αποφάσεις; Προσοχή εδώ, δεν εννοώ επιβολή, αλλά συμβουλή πριν από τη λήψη καθοριστικών αποφάσεων.
Επίσης να μην υποτιμάμε και την αντίστροφη χειριστική συμπεριφορά πολλών παιδιών προς τους γονείς τους, όταν αυτά θα έχουν μεγαλώσει!
Αναρωτιέμαι, αν η συντάκτρια του άρθρου έχει παιδιά κι’ αν ναι, κατά πόσον μπορεί και εφαρμόζει την θεωρία στην πράξη!
Ευχαριστώ για την ανάγνωση.
Γιάννης Αρβανιτάκης
https://www.kepsy.gr/άρθρα/χειριστικός-γονιός-ένας-ασυνείδητος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου